همه ما هنگامی که به هر دلیلی چه برای زیبایی و یا درمان نیاز به مراجعه به دندانپزشک پیدا می کنیم این سوال در ذهنمان ایجاد می شود که که دندانپزشکی خوب است و چطور می توانم بهترین دندانپزشک را پیدا کنم. و اینکه یک دندانپزشک خوب چه ویژگی هایی دارد، آیا بهترین درمان برای من انجام میشود؟
در اینجا قصد دارم تمامی نکاتی که در مورد انتخاب بهترین دندانپزشک که در طول چند سال به عنوان مدیر کلینیک با آن روبه رو شده ام را برایتان شرح دهم و کاملا به صورت بی طرفانه این اطلاعات را در اختیار شما قرار دهم تا شما را در انتخاب بهترین دندانپزشکی که می توانید به آن مراجعه کنید آگاه کنم که آن نه فقط منظور در حضور در کلینیک زاگرس باشد، بلکه حتی شما بتوانید در کلینیک زاگرس نیز بهترین دندانپزشکی خود را انتخاب کنید و شما مخاطبینی که در شهر های دیگر هستید نیز بتوانید بهترین دندانپزشک خود را از بین تمامی کلینیک های موجود انتخاب کنید.
چرا انتخاب دندانپزشک خوب مهم است
قبل از اینکه به ویژگی های یک دندانپزشک خوب اشاره کنیم بهتر است به دلایلی که مهم است که یک دندانپزشک خوب را انتخاب کنیم اشاره کنیم که عبارتند از:
- دندانها عضو های مهمی هستند که تا آنجا که می شود باید آنها را نگه داشت
- دندان ها باعث حفظ زیبایی در لبخند و صحبت ما می شوند
- دندان ها در حفظ حالت فک بسیار موثر هستند
- دندان ها وظیفه جویدن و اولین نقش در قسمت دستگاه گوارش ما را دارند
- دندان های عفونی باعث رسیدن عفونت به بقیه اعضای بدن ما مانند قلب را دارند
- دندان ها اگر مراقبت نشوند درد میگیرند که بسیار آزار دهنده هستند
بنابراین باتوجه به موارد بالا بسیار مهم است که چه نکاتی را در انتخاب دندانپزشک خود در درمان ها بکار ببریم
تخصص های دندانپزشکی
هر دندانپزشک ممکن است یک یا چند حوزه درمانی را در حیطه فعالیت های درمانی خود داشته باشد و بنابراین حیطه های فعالیت مختلف دندانپزشکی را در اینجا جمع بندی می کنیم
- درمان ریشه
- ترمیم
- پروتزهای دندانی
- جراحی دهان دندان، فک و صورت
- دندانپزشکی اطفال(کودکان و نوجوانان)
- جراحی لثه
- ارتودنسی
در بالا به تخصص های مختلف که دندانپزشکان متخصص در دوره های تخصصی گرایش دارند اشاره شد ولی یک دندانپزشک عمومی می تواند به هریک از موارد بالا تسلط داشته باشد و مثلا گذاشتن ایمپلنت هم در دوره های تخصصی جزئی از فعالیت های متخصصین جراح و فک و صورت و جراحان لثه می باشد.
ویژگی های دندانپزشک خوب در درمان ریشه (عصبکشی)
دندانپزشک خوب در درمان ریشه دندان (عصبکشی دندان) باید مهارت و دقت کافی در خیلی موارد را داشته باشد تا نتیجه درمان نتیجه بخش باشد که به قرار زیر می باشند
- ترمیم بجای عصبکشی دندانی که کاندیدای مناسب ترمیم باشد
- خارج کردن و پاک سازی تا انتهای کانال ریشه
- عدم Over یا Under شدن
- عدم پرفوره کردن کانال
- استفاده از ابزار استریل
- شستشوی صحیح کانال
- پیدا کردن تمامی ریشه های دندان
- عصبکشی دندانی که کاندید مناسب عصبکشی باشد
- دستور به روکش دندانی که احتمال شکستکی وجود دارد
اولویت ترمیم بجای عصبکشی دندان
بافت زنده و عصب دندان
هر دندان یک بافت زنده و عصب و رگهای خونی بسیار ریز میکروسکوپی دارد که بسیار آهسته مواد معدنی و غذایی مانند کلسیم و سیلیسوم و … را به بافتهای سخت دندان می رساند. گاهی اوقات پوسیدگی دندان می تواند سطحی باشد و تنها با برداشتن لایه های سطحی پوسیدگی و بافت های تخریب شده و میکروبهای آن لایه و ترمیم با مواد کامپوزیت و یا آمالگام بدون اینکه کل دندان را تخریب کند دندان بدون اینکه عصبکشی شود حفظ شود.
اولویت برای ترمیم سطحی
یک دندانپزشک خوب اولیتش منافع بیمار برای نگهداری دندان می گذارد، چرا که عدم عصبکشی دندان به منزله نگهداری بافت های عصبی و خونی داخل دندان و بازتوانبخشی به عمر دندان خواهد بود. چراکه رفع پوسیدگی سطحی و ترمیم بجای عصبکشی هم باعث حفظ دندان بیمار و هم باعث هزینه به مراتب تا ۵۰% پایینتر برای بیمار خواهد داشت.
پالپوتومی دندان بجای عصبکشی کامل
گاهی پوسیدگی به عصب تاجی دندان رسیده و باعث درد شدید برای بیمار شده است که در این مواقع دندانپزشک خوب در عصبکشی دندان باید علاوه بر رفع پوسیدگی های سطحی توسط فرز جراحی، عمل عصبکشی مرحله اولیه به نام پالپوتومی را بجای عصبکشی کامل و فایلینگ در داخل کانال انجام دهد، با این کار تنها بخشی از عصب تاجی بیمار که اکسپوز (تحت تاثیر قرار گرفته) را برداشته و بعد از آن با کف بندی و ترمیم سطحی دندان حفظ خواهد شد. ولی لازم به ذکر است که چنین درمانی نیاز به پیگیری (Follow UP) های متعدد هم از جانب کلینیک و هم از جانب بیمار برای بررسی اثربخشی درمان خواهد داشت و به دلیل آصیب به بخشی از عصب تاجی دندان به احتمال خیلی زیاد بیمار دچار درد خواهد شد که نیاز به سطح تحمل بیشتر بیمار برای تحمل این درد برای جلوگیری از عصبکشی کامل و حفظ بافت های عصبی دندان و در نهایت حفظ کامل دندان خواهد داشت و ممکن است تا ماهها نیز به طول انجامد و یا اینکه به طور کلی بیمار تاب و تحمل نداشته باشد و در جلسات بعدی دندانپزشک شروع به عصبکشی کامل دندان کند. بنابراین درست است که عصبکشی به طور کامل انجام نمی شود ولی به دلیل حضور متعدد بیمار برای درمان برای پیگیری درمان، هزینه این درمان از یک عصبکشی کامل ممکن است بیشتر شود.
عدم Over یا Under شدن کانال
در عصبکشی دندانپزشک عمومی یا متخصص اندودنتیست باید کل کانال ریشه دندان را پاکسازی کند که این کار را با فایل های دستی و روتاری انجام می دهد و در انتها با سیلر و گوتا کانال را پک کرده تا هیچکونه جایی برای ورود مکیروب وجود نداشته باشد.
حال هر کانال یک طول دارد که با دستگاه اپکس لوکیتور قابل اندازه گیری به صورت دیچیتالی می باشد و دندانپزشک باید دقت کند که دقیقا به اندازه طول کانال خارج کردن بافت خونی و عصبی را پاکسازی کند و هرچه قدر این کار دقیق انجام شود عمل درمان عصب ریشه دقیقتر و بهتر خواهد بود که در صورت دقیق بودن به آن به اصطلاح تیپ تو تیپ گفته می شود.
درصورتی که اگر کمتر از طول کانال ریشه عمل پاکسازی طول کانال انجام شود به آن اندر Under و اگر بیشتر از طول کانال یعنی خارج از ریشه دندان عمل فایلینگ انجام شود به آن اور Over گفته می شود.
با وجود این در کتاب های ریفرنس به وجود ۰.۵ میلیمتر تا ۲ میلیمتر آندر و یا اور مانعی ندارد
پاکسازی کامل کانال تا انتهای ریشه
همانطور که در بالا در مورد اصطلاح دندانپزشکی عدم UNDER شدن کانال ریشه دندان اشاره کردیم پاکسازی کامل تا انتهای ریشه نیز به همین مورد اشاره می کند که دندانپزشک خوب در عصبکشی دندان کل کانال را کامل پاکسازی کند و همچنین تا انتهای ریشه را نیز به طور کامل با فایل های دندانپزشکی پاکسازی کند و عملیات پاکسازی تا انتهای ریشه فاصله کمتر از ۰.۵ میلیمتر داشته باشد یا دقیقا تا انتهای کانال پاکسازی را کامل کند.
شستشوی صحیح کانال
دندانپزشکی خوب عصبکشی دندان، پس از عمل فایلینگ با فایل دستی و روتاری حتما باید کانال دندان را پاکیزه کند و این کار را با شستشوی صحیح داخل کانال دندان با مواد مخصوص مانند هیپوکلریت سدیم (همان وایتکس) انجام می دهد و این کار را باید با صبر و حوصله و چندین بار با سورنگ انجام دهد. دستیار کنار دندانپزشک نیز باب در دست گرفتن ساکشن جراحی هیپوکلریت باقیمانده را ساکشن کند تا در دهان بیمار نریزد.
استفاده از هیپوکلریت(وایتکس)
در دندانپزشکی برای عصبکشی درمان کانال ریشه، از سدیم هیپوکلریت(وایتکس) برای جلوگیری از عفونت داخل کانال توسط میکروبها و انحلال بافت مرده استفاده میشود.
شستشوی دندان با لیزر
علاوه بر هیپوکلریت سدیم، استفاده از لیزرهای کم توان در دندانپزشکی می تواند برای تمیز کردن کانال و از بین بردن بافتهای عصب و ضدعفونی کردن داخل کانال و جلوگیری از التهاب و درد دندان استفاده کرد، ولی به دلیل هزینه کران هر فیبر لیزر در درمان مقرون به صرفه نیست.
عصبکشی تمام کانال های دندان
تعداد کانال و اهمیت عصبکشی همه کانال های ریشه
در دندانپزشکی هر دندان به صورت کلی اگر استثنا را در نظر نگیریم تعداد مشخصی ریشه و کانال ریشه دارد. برای مثال دندان ۶ پایین معمولا سه کانال دارد، و دندانپزشک باید کل این سه کانال را به صورت کامل پاکسازی کند، زیرا اگر این کار انجام نشود یک کانال عصبی جا بماند، به احتمال زیاد ممکن است دندان بیمار مجددا درد بگیرد و عفونت کند. البته مواردی هم بوده به صورت نادر که در صورت عدم یافتن یک کانال دندان بیمار درد نگیرد و عفونت نکند.
کانالهای مخفی دندان
بعضی مواقع یافتن یک یا دو کانال دندان بسیار سخت است و دندانپزشک برای یافتن آن کانال باید زمان زیادی بگذارد. برای مثال دندان ۶ پایین حتما ۳ کانال باید داشته باشد مگر استثنا، ولی دندانپزشک فقط یک یا دو کانال را می یابد و برای یافتن کانال سوم دندان باید زمان بسیار زیادی بگذارد و در عکس های رادیولوژی به سادگی قابل یافتن نیست. یک دندانپزشک خوب برای چنین دندان هایی وقت بسیار می گذارد و شاید ساعتها زمان بگذارد تا کانال دندان را پیدا کند.
موارد نادر کانال بیشتر
گاهی با وجود یافتن سه کانال هنوز دندان کانال های بیشتری دارد که این به ندرت بوجود می آید ولی دندانپزشک خوب کانال های اضافی نادر دندان بیمار را نیز می یابد، چراکه این کانال ها اگر عصبکشی نشوند در آینده ممکن است موجب درد بیمار شود.
ویژگی های دندانپزشک خوب در ترمیم (پرکردن دندان)
ترمیم در دندانپزشکی و نیز دندانپزشکی زیبایی هردو در شاخه تخصیی دندانپزشکی ترمیمی می باشد. ترمیم و کار زیبایی فقط منحصرا مربوط به متخصص ترمیمی دندانپزشکی نیست و دندانپزشکان عمومی نیز می توانند کار ترمیم و زیبایی در دندانپزشکی را انجام دهند که باید موارد زیر را رعایت کنند:
- انتخاب آمالگام یا کامپوزیت بسته به شرایط بیمار
- تراش مناسب دندان برای ترمیم سطحی و بعد از عصبکشی
- استفاده از مواد خوب جهت باندینگ
- بررسی سایش دندان ها با کاربن در حین ترمیم
- عدم کوتاهی و بلندی ترمیم دندان
- تراش مناسب برای کامپوزیت زیبایی
- مشاوره دادن به بیمار و انتخاب دندان کیس مناسب کامپوزیت
دندانپزشک خوب در جراحی دندان
دندانپزشک خوب در جراحی دندان ویژگی هایی دارد که به طور کلی به چند مورد از درمان هایی که او در دندانپزشکی انجام می دهد اشاره می کنیم
- کشیدن دندانهای عفونی
- عدم کشیدن دندانهایی که قابل نهگداری هستند
- جراجی ریشه های باقی مانده دندان
- کشیدن دندان طوری که جراحی نیاز پیدا نکند
- انتخاب دستیار مناسب برای جراحی دندان
- بی حسی مناسب دندان
- جراحی دندان عقل عادی
- جراحی دندان عقل نیمه نهفته
- جراحی دندان عقل نهفته
- جراحی دندان های نهفته
- بخیه زدن دندان
- ایمپلنت دندان
ویژگی های دندانپزشک خوب کودکان(اطفال)
دندانپزشکانی که بیمار کودک معاینه و درمان می کنند
دندانپزشک عمومی در دانشگاه واحدهای مربوط به درمان های دندانپزشکی کودکان و نیز کنترل رفتار کودکان را آموخته اند ولی با این حال تنها بخشی از دندانپزشکان عمومی علاقه مند به پذیرش بیماران کودک می باشند. دندانپزشکان متخصص کودکان نیز که در دوره تخصص در دانشگاه به صورت پیشرفته تری این مطالب را آموخته اند. از نظر کلینیک زاگرس دندانپزشک عمومی که کار درمان کودکان را که قبلا در دانشگاه آموخته است را یک مزیت و حسن برای آن دندانپزشک می شمارد چه از نظر طیف درمانی بیشتری که دندانپزشک انجام می دهد و چه از نظر بیمار که برای مراجعه به مطب دندانپزشکی خودش نیاز به تغییر دندانپزشک برای فرزندان خردسالش نخواهد داشت.
درمان های دندانپزشکی کودکان
درمان های دندانپزشکی کودکان شامل فلورایدتراپی، فضانگهدارنده، خارج نمودن (کشیدن) باقی مانده های تاجی دندان شیری، عصبکشی کودکان به نام های پالپوتومی و پالپکتومی و ارتودنسی کودکان،ترمیم و پر کردن دندان کودکان می باشند. عصبکشی دندان دائمی دندان ۶ کودکان جزو عصبکشی های دشوارتری نسبت به دندان های شیری می باشد و نیاز به پیگیری بیشتری از سمت کلینیک خواهد بود.
ویژگی های دندانپزشک خوب کودکان
- دندانپزشک خوب کودکان با ارزیابی های متخلف و بررسی عکس دندان کودک بهترین درمان را برای کودک پیشنهاد می دهد و در صورت توانایی حفظ دندان پیشنهاد عصبکشی کودکان را بجای کشیدن به والدین کودک می دهد.
- دندانپزشک کودکان خوب ارتباط خوبی از لحاظ عاطفی با کودکان و اطفال می گیرد. دندانپزشک خوب کودکان متدهای کنترل رفتارهای متخلفی را که در دانشگاه آموخته است بکار می برد، گاهی باید با نرمی و گاهی با اقتدار و محکمی خاصی با کودک رفتار کرد.
- عصبکشی دندان دائمی ۶ کودکان یک عصبکشی پیچیده و مشکل است و تناه دندانپزشکان ماهر عمومی و یا دندانپزشکان متخصص درمان آنرا قبول می کنند و نمی توان ویژگی یک دندانپزشک خوب کودکان را اختصاص داد زیرا ویژگی های دیگر را نادیده گرفته ایم ولی اگر دندانپزشک کودکانی که کار درمان عصبکشی دندان دائمی ۶ با انتهای ریشه باز را انجام می دهد را یک دندانپزشک کودک عالی درنظر می گیریم
- دندانپزشک خوب کودکان پیشنهاد انجام فضانگهدارنده را به والدین کودک برای دندان های کشیده شده می دهد زیرا این کار از بهمریختگی و بدفرم شدن دندان که منجربه ارتودنسی در آینده می شود جلوگیری می کند.
دندانپزشک خوب پروتز دندان (روکش، بریج، دندان مصنوعی و...)
دندانپزشک خوب در پروتزهای دندانی که شامل روکش، دست دندان، بریج، پونتیک، و چسباندن روکش می شود دارای ویژگی هایی می باشد که به آنها به متخصر در زیر ابتدا اشاره می کنیم:
- تراش روکش صحیح دندان
- عدم داشتن Undercut در روکش
- قالبگیری برای روکش دندان
- عصبکشی دندان قبل از روکش در صورت نیاز
- بررسی روکش پذیری دندان قبل از شروع درمان
- قالبگیری برای ساخت دندان مصنوعی
- استفاده از تکنولوژی دیجیتال اسکن سه بعدی بجای قالبگیری