یکی از رایجترین درمانهای دندانپزشکی که برای نجات دندان پوسیده مورد استفاده قرار میگیرد عصبکشی است. در این متد درمانی کانالهای ریشه دندان درمان شده و پالتهای عفونی را از آن خارج میکنند. به این ترتیب از انتقال و سرایت عفونت به سایر دندانها و استخوان فک و لثهها جلوگیری میکنند. اما مسئلهای که باید تمامی افراد به آن توجه داشته باشند این است که نباید بگذارند دندان به مرحله عصبکشی برسد، زیرا بخشی از دندان کاملا از بین میرود.
یکی از سوالاتی که در مورد عصبکشی وجود دارد این است که میتوان عصبکشی دندان را بهصورت همزمان با پرکردن آن انجام داد؟ با توجه به اینکه در طی فرآیند عصبکشی داخل کانالهای ریشه دندان خالی میشود به پرکردن کانال با مواد پرکننده نیاز است. با استفاده از مواد پرکننده از نفوذ باکتریها به داخل دندان و بروز مجدد عفونت جلوگیری میشود.
ازاینرو پرکردن دندان بعد از عصبکشی ضروری است. خیلی از افراد به دلیل مشغلههای زندگی فرصت کافی برای چند بار مراجعه به دندانپزشک را ندارند و ترجیح میدهند عصبکشی دندان و پرکردن را در یک جلسه انجام دهند. اما آیا چنین چیزی امکانپذیر است؟ با ما در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی زاگرس همراه باشید تا در ادامه پاسخ این سوال را بهطورکامل مورد بررسی قرار دهیم.
چرا عصبکشی دندان نیاز است؟
بعضی از بیماریها و عدم مراقبت صحیح از دندانها میتواند موجب نفوذ باکتری به ریشه دندان و عفونت در پالپ دندان گردد. پوسیدگی و عفونت پالپ میتواند به کانالهای ریشه دندان راه یابد. برای از بین بردن عفونت کانالهای ریشه باید درمان ریشه دندان و عصبکشی انجام شود.
در طی فرآیند عصبکشی پالپ آسیب دیده و عفونی دندان را خارج میکنند و کانالها عاری از هر نوع عفونت میشوند. در واقع در عصبکشی قسمت عفونی که شامل رگهای خونی و عصبهای پالپ دندان است بهطور کامل خارج میشود. به این ترتیب از نفوذ باکتریها و میکروبها به سایر بخشهای دندان عصبکشیشده جلوگیری شده و از کانالهای سالم ریشه دیگر دندانها محافظت میشود. کانالهای ریشه پس از خروج بافت عفونی باید کاملا عفونت زدایی شوند.
چرا بعد از عصبکشی پرکردن دندان ضروری است؟
دندانپزشک برای آنکه از تکثیر عفونت، خرابی کانالهای ریشه و سرایت عفونت به سایر دندانها و استخوان فک جلوگیری کند بافت عفونی یا پالپ دندان را خارج نموده و یک حفره داخل دندان ایجاد میکند. این حفره که کانالی از سطح دندان به ریشه آن است میتواند موجب نفوذ آلودگیها به ریشه دندان و به وجود آمدن مجدد عفونت شود. ازاینرو لازم است که حفره دندانی کاملا پر شود و برای این منظور دندانپزشک از مواد پرکننده مناسب استفاده میکند.
نکته مهمی که وجود دارد این است که دندانپزشک برای آنکه بتواند به کانال آسیب دیده دندان دسترسی داشته باشد و پالپ عفونی را خارج کند نیاز به سوراخ کاری دندان دارد. این کار موجب از بین رفتن قسمتی از مینا و عاج دندان شده، ازاینرو لازم است که حفره دندانی با دقت کاملا زیادی پر شود.
اگر تعداد زیادی از کانالهای ریشه دندان درگیر عفونت شده باشند لازم است که دندانپزشک لایههای بیشتری از دندان را بردارد که موجب ضعیفتر شدن آن میگردد. در چنین شرایطی پر نکردن دندان میتواند برابر با از دست دادن آن باشد. بنابراین لازم است که بیمار در صورت عفونت و آسیبدیدن دندان هر چه سریعتر برای عصبکشی و پرکردن آن اقدام کند.
عصبکشی دندان چگونه انجام میشود؟
عصبکشی دندان دارای مراحلی به شرح زیر است.
- دندانپزشک با استفاده از بیحسی موضعی ناحیه محل دندان یا دندانهای آسیبدیده و تحتدرمان را بیحس میکند.
- سپس با استفاده از یک ابزار مخصوص سوراخی کوچک در دندان ایجاد میکند و با تمیز نمودن داخل دندان عفونت و بافت آسیبدیده را خارج میکند.
- پس از این مرحله دندانپزشک چندین بار داخل دندان را شستشو میدهد و اگر باز هم عفونت در دندان وجود داشته باشد برای از بین بردن باکتریهای باقیمانده داخل دندان دارو قرار میدهد.
- به منظور اطمینان از تمیز بودن ریشه دندان رادیوگرافی با اشعه ایکس انجام میشود.
- در نهایت پس از تکمیل عصبکشی برای پر کردن سوراخ دندان، دندانپزشک از پرکننده موقت استفاده میکند تا جلسه بعد ادامه فرآیند درمانی را تکمیل کند. اما اگر عصبکشی در یک جلسه به اتمام برسد پرکردن حفره دندان با استفاده از مواد پرکننده دائمی انجام میشود.
- در جلسات بعدی درمان نیز با توجه به نظر دندانپزشک و شرایط بیمار برای حفاظت و بستن دندانها به صورت دائمی دندان روکش میشود. روکش دندان عصبکشی شده به ویژه دندانهای عقبی که نقش مهمی در جویدن دارند بسیار حائز اهمیت است. زیرا دندان در اثر خارج نمودن پالپ ضعیف میشود و روکش باعث میشود که طول عمر بیشتری داشته باشد.
آیا انجام همزمان عصبکشی دندان و پرکردن آن مشکلی ایجاد میکند؟
خیلی از افراد دوست دارند که پروسه درمانی دندانپزشکی آنها هر چه زودتر به اتمام برسد. عصبکشی دندان از جمله روش درمانی است که پروسه طولانی مدت دارد و میتواند خستهکننده باشد. ازاینرو بیماران ترجیح میدهند که عصبکشی دندان و پرکردن آن همزمان در یک جلسه انجام دهند و مجددا به دندانپزشک مراجعه ننمایند.
همزمانی عصبکشی دندان و پرکردن آن معمولا مشکلی را برای بیماران به وجود نمیآورد. بهطوریکه میتوان گفت روندی عادی و معمولی است. مخصوصا اگر میزان آسیبدیدگی کم باشد و هنوز عفونت به کانالهای ریشه و لایههای زیرین دندان راه نیافته باشد. در چنین مواردی معمولا دندانپزشک عصبکشی و پرکردن دندان را در یک جلسه انجام میدهد. این شیوه موجب صرفهجویی در وقت و هزینه بیمار نیز خواهد شد.
اما در مواردی که میزان آسیبدیدگی و عفونت دندان خیلی زیاد است نمیتواند پرکردن نیز در همان جلسه انجام داد. بهطوریکه برخی از دندانپزشکان پس از عصبکشی از پرکنندههای موقت دندان برای پرکردن سوراخ دندان استفاده میکنند تا التهاب آن بهطورکامل از بین رود و در جلسه بعد برای ترمیم دندان پرکنندههای دائمی را به کار میبرند.
در واقع همزمانی عصبکشی دندان و پرکردن آن هنگامی خطرناک میتواند باشد که سطح آسیبدیدگی خیلی زیاد باشد و دندانپزشک تشخیص دهد که درمان کانالهای ریشه نیز ضروری است. درچنین مواردی باید بخش قابلتوجهی از دندان خالی شود و احتمالا خود عصبکشی در طی چند جلسه انجام شود. زیرا میزان عفونت خیلی زیاد است و متخصص ریشه باید اطمینان حاصل کند تمامی بخشهای عفونی خارج شدهاند و دندان کاملا ضدعفونی شده است. ازاینرو دندانپزشک معمولا پرکردن دندان را به جلسهای دیگر موکول میکند.
توجه داشته باشد در مواقعی که عصبکشی و پرکردن دندان همزمان صورت نمیگیرد دندان به مراقبتهای بیشتری نیاز دارد. در این بازه زمانی باید به خوبی دندانها را تمیز نگه دارید تا مانع از نفوذ عفونت و آلودگیها به دندان شوید. علاوهبراین باید از دست کاری پانسمانهای دندان و یا مصرف غذاهای سفت و سخت بپرهیزید، زیرا موجب آسیب رسیدن به دندان میشوند و با تشدید آسیب دندان پروسه درمان را طولانیتر میکنند. بنابراین بهتر است در رابطه با زمان مورد نیاز برای عصبکشی و تعداد جلسات لازم با دندانپزشک مشورت کنید.
مدت زمان عصبکشی انواع دندان
مدت زمان عصبکشی انواع دندان با توجه به تعداد کانالهای دندان و شدت آسیب دندان متفاوت است. در حالت معمول عصبکشی دندانهای یک کاناله ۳۰ الی ۶۰ دقیقه زمان نیاز دارد. البته ممکن است که یک جلسه عصبکشی حدود ۹۰ دقیقه نیز طول بکشد. زیرا باید داخل دندان شستشو و ضدعفونی شود.
در بعضی از دندانها چند کانال پالپ وجود دارد اما برخی دندانها فقط یک کانال پالپ دارند. علاوه بر این استفاده از داروی بیحسی و اقدامات پیش از عصبکشی نیز موجب طولانیتر شدن جلسه عصبکشی میشود.
- دندانهای آسیا
معمولا دندانهای آسیا در عقب دهان چهار کانال دارند و عصبکشی آنها به زمان بیشتری نیاز دارد. بهطوریکه پروسه خارج کردن ریشه، ضد عفونیکردن و پرکردن دندان میتواند حدود یک ساعت طول بکشد.
- دندانهای آسیای کوچک
دندانهای آسیا کوچک در پشت دندانهای جلویی و در جلوی دندانهای آسیا قرار گرفتهاند و فقط یک الی دو ریشه دارند. عصبکشی دندانهای آسیا کوچک با توجه به ساختار دندان ممکن است یک ساعت یا بیشتر به طول بیانجامد.
- دندانهای نیش و پیشین
دندانهای نیش و پیشین در قسمت جلوی دهان قرار گرفتهاند و فقط یک ریشه دارند. ازاینرو عصبکشی و پرکردن آنها تنها در یک جلسه و مدت زمان کوتاهی حدود ۴۵ دقیقه انجام میشود. البته اگر به روکش دندان نیاز داشته باشند زمان بیشتری خواهد برد.
اگر دندانپزشک بتواند در همان جلسه نصب روکش دندان را نیز انجام دهد به حدود یک ساعت زمان اضافی نیاز دارد. معمولا دندانپزشک برای اطمینان از بهبود وضعیت دندانها و جلوگیری از بروز عوارض دیگر نصب روکش دائمی دندان را با فاصله انجام میدهد و از بیمار میخواهد چند روزی منتظر بماند.
چرا در برخی از مواقع عصبکشی دندان و پرکردن آن در جلسات جداگانه انجام میشود؟
دندانپزشکان معمولا عصبکشی دندان و پرکردن آن را همزمان در یک جلسه انجام میدهند. این کارنه تنها مشکلی را برای بیمار ایجاد نمیکند بلکه موجب کوتاهتر شدن پروسه درمان نیز میشود. اما دارای شرایط خاصی است.
در مواردی که آسیب دندان شدید باشد، عصبکشی نیز بیشتر طول میکشد. به همین علت دندانپزشک به علت خستگی خود و بیمارمعمولا ترجیح میدهد پرکردن دندان را در جلسه بعدی انجام دهد. علاوهبراین احتمال دارد درمان ریشه به بیش از یک جلسه نیاز داشته باشد. در این صورت نیز متخصص ریشه پرکردن دندان را به جلسهای جداگانه موکول میکند.
اگر یک متخصص ریشه را برای درمان ریشه و عصبکشی دندان انتخاب کردهاید باید برای پرکردن دندان در جلسهای دیگر به دندانپزشک عمومی مراجعه نمایید. زیرا متخصصان ریشه تنها میتوانند به درمان کانالهای ریشه و تخلیه بافتهای عفونی و همچنین جلوگیری از تشدید عفونت دندان بپردازند. پرکردن دندان کار متخصصان ریشه نیست. ازاینرو اگر به هر علتی باید برای درمان ریشه اقدام کنید متخصص ریشه برای پرکردن دندان شما را به یک دندانپزشک دیگر ارجاع میدهد.
برای دندان عصبکشی شده روکش بهتر است یا پرکردگی؟
نمیتوان به این سوال هیچ پاسخ قطعی دارد. در واقع انتخاب نهایی میان این دو با توجه به شرایط دندان و فک بیمار و نظر و تشخیص دندانپزشک انجام میشود. بهطورکلی برای انتخاب میان روکش و مواد پرکننده باید فاکتورهای مختلفی را مد نظر قرار داد که در زیر آنها را مرور میکنیم.
- اگر دندان دارای پوسیدگی بسیار شدیدی است، پرکردگی بزرگ قبلی دارد، ساختار سالم باقیمانده تاج دندان خیلی کم است یا دندان دیوارهای ضعیف و شکننده دارند و به تقویت استحکام دندان نیاز است روکش دندان میتواند گزینه مناسبتری باشد.
- اما درصورتیکه دندان پوسیدگی زیادی نداشته باشد و ساختار سالم بخش باقیمانده تاج نیز زیاد باشد پرکردگی دندان میتواند انتخاب بهتری باشد.
جدا از اینکه کدام روش درمانی میتواند انتخاب مناسبتری باشد کیفیت روکش یا مواد پرکننده نیز بسیار حائز اهمیت است. اگر از روکش یا مواد پرکننده بیکیفیت استفاده شود و پرکردن دندان به خوبی انجام نشود نشت بزاق از لبهها موجب آلودگی مجدد کانال ریشه و ایجاد عفونت دوباره در حفره دندان میشود و پس از مدتی بیمار دوباره به درمان ریشه نیاز پیدا میکند. بنابراین پیشنهاد میکنیم که برای عصبکشی دندان و پرکردن آن حتما به دندانپزشک متخصص و مجرب و کلینیکهای دندانپزشکی معتبر که از با کیفیتترین متریال استفاده میکنند مراجعه کنید تا بتوانید بهترین نتایج را دریافت نمایید.
رعایت بهداشت دهان و دندان بعد از عصبکشی
بعد از اتمام جلسه عصبکشی بیمار باید ۱ الی ۲ هفته منتظر باشد تا نصب روکش دندان را انجام دهد. در این مدت باید برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان از مصرف موادغذایی سفت بپرهیزید و غذاهای نرم استفاده کند. علاوهبراین برای خارج نمودن ذرات موادغذایی از دندان باید از آب ولرم برای شستشوی دهان استفاده کند.
رعایت بهداشت دهان و دندان نیز همیشه واجب است و موجب حفظ سلامت دندانها میشود. ازاینرو باید دو بار در روز مسواک زده شود و از نخ دندان استفاده کنید. همچنین برای مراقبت از دندانها بهتر است که مصرف نوشیدنیها و موادغذایی شیرین را کاهش دهید. با رعایت این موارد در جلسه بعدی مراجعه دندانپزشک درصورتیکه دندان هیچگونه مشکلی نداشته باشد دندانپزشک نصب روکش دائمی را انجام میدهد.
جمع بندی
عصبکشی و پرکردن دندان یک روش عالی برای حفظ و نجات دندان طبیعی است. دندانپزشک با استفاده از این روش و در طی یک جلسه همزمان و یا دو جلسه جداگانه با توجه به شدت سطح آسیب و عفونت دندان برای از بین بردن پالپ و عفونتهای کانال ریشه اقدام میکند. پس از آن نیز دندان را با استفاده از مواد پرکننده دائمی یا روکش مهموموم میکند.
همزمانی در این دو روش اگر بیمار شرایط لازم را داشته باشد هیچگونه مشکلی ندارد. اما حتما باید به یک دندانپزشک مجرب و متخصص که از مواد باکیفیت استفاده میکند مراجعه کنید تا بتوانید بهترین نتایج را دریافت نمایید. بنابراین اگر احساس درد یا آسیب در یکی از دندانهای خود دارید بهتر است که هر چه سریعتر به دندانپزشک مراجعه نمایید تا دندان طبیعی خود را بتوانید حفظ کنید و پروسه درمانی کوتاهتری داشته باشید.
کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با دارا بودن دندانپزشکان مجرب و بهره مندی از بهترین تجهیزات دندانپزشکی می تواند شما را در داشتن دندان هایی زیبا و سالم یاری نماید. کافی است همین حالا با شمارههای موجود در سایت کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس بگیرید و نوبت مشاوره خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
- آیا امکان همزمانی عصبکشی و پرکردن دندان وجود دارد؟
بله، در مواردی که میزان آسیب به دندان و عفونت سطحی باشد و کانالهای ریشه درگیر نشده باشند دندانپزشک پروسه عصبکشی و پرکردن را در یک جلسه انجام میدهد و به این ترتیب در وقت و هزینه بیمار صرفهجویی میشود.
- آیا ممکن است دندانپزشک در حین کار به عصب دندان ضربه بزند؟
درصورتیکه پرکردگی دندان بیش از حد عمیق انجام شده باشد و بیمار درد داشته باشد، ممکن است که پرکردگی به عصب رسیده و آن را تحریک کرده باشد. عصب خود را بهبود میبخشد اما اگر درد و حساسیت بعد از مدت ۲ تا ۴ هفته همچنان ادامه داشته باشد نیاز به تخلیه حفره دندانی و عصبکشی وجود دارد.
- هنگامی که دندانپزشک عصب را بر میدارد چه اتفاقی میافتد؟
کشتن عصب روشی است که در دندانپزشکی از آن به عنوان درمان ریشه یاد میشود. عصبکشی دندان در واقع به معنی برداشتن عصب آسیبدیده داخل دندان، تمیز و ضد عفونی کردن مجاری آن و در نهایت مهر و موم کردن دندان با مواد بیاثر و سازگار با محیط زیست و بدن انسان است.
- پرکردن دندان بهتر است یا کشیدن آن؟
اگر بتوان دندان را حفظ نمود پرکردن دندان گزینه بهتری است. زیرا دندانهای طبیعی خیلی بهتر و قویتر از دندانهای مصنوعی و ایمپلنتهای دندانی هستند. همچنین عملکرد بهتری دارند و مراقبت از آنها راحتتر است. اما درصورتیکه یک دندان را بکشید سایر دندانها برای پرکردن شکاف ایجاد شده در اثر کشیدن دندان تا حدودی جابجا میشوند و بینظمی و نامرتبی در دندانها اتفاق میافتد.
- چه مدت پس از درمان کانال ریشه میتوان برای پرکردن دائمی اقدام نمود؟
پس از درمان کانال ریشه متخصص ریشه دندان را با استفاده از پرکننده موقت مهروموم میکند. اما پس از گذشت ۲ هفته باید برای برداشتن پرکنندههای موقع و جایگزین کردن آن با ترمیمکننده دائمی به دندانپزشک عمومی مراجعه شود.
- آیا میتوان پیش از درمان کانال ریشه دندان را پر کرد؟
درصورتیکه به کانال ریشه آسیبی وارد نشده باشد میتوان قبل از کانال ریشه پرکردگی دندان را انجام داد. اما در صورتی که عصب و عروق خونی کانال ریشه ملتهب یا عفونی شده باشد باید حتما پیش از پرکردن دندان حفره ریشه تمیز و درمان شود.