آخرین به‌روزرسانی: ۱۴۰۴/۰۴/۰۴ ساعت ۱۶:۵۲
دندان عقل که معمولاً بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی می‌روید، در بسیاری از افراد به‌صورت نهفته، نیمه‌نهفته یا رویش کج دیده می‌شود. یکی از نگرانی‌های مهم هنگام جراحی این دندان‌ها، نزدیکی یا تماس با عصب فکی تحتانی (IAN) است. این تماس می‌تواند ریسک‌های مهمی برای بیمار به همراه داشته باشد.
در این مقاله، به بررسی دقیق دندان عقل در تماس با عصب، روش‌های تشخیص با رادیوگرافی، هزینه جراحی و عوارض احتمالی پس از کشیدن می‌پردازیم.
آیا فقط دندان‌های عقل نهفته روی عصب قرار دارند؟
خیر. تصور رایجی وجود دارد که فقط دندان عقل نهفته ممکن است به عصب نزدیک باشد، اما در عمل:
- دندان عقل نیمه‌نهفته (با بخشی از تاج بیرون‌زده) هم می‌تواند در تماس با عصب باشد.
- حتی دندان عقل کامل رویش‌یافته نیز ممکن است ریشه‌هایی در نزدیکی یا روی عصب داشته باشد، به‌ویژه در فک پایین.
- موقعیت آناتومیک فک، سن بیمار، و فرم ریشه در این موضوع مؤثر است.
نحوه شناسایی دندان عقل روی عصب
برای ارزیابی دقیق موقعیت عصب نسبت به دندان عقل، دندانپزشک از تصویربرداری رادیولوژیک استفاده می‌کند. انواع تصویرهایی که به کار می‌روند:
۱. OPG (عکس پانورامیک)
اولین ابزار غربالگری است. اگر یکی از این نشانه‌ها در عکس دیده شود، احتمال تماس با عصب وجود دارد:
- تنگ شدن یا قطع شدن کانال عصب در مجاورت ریشه دندان
- خم شدن ریشه در امتداد کانال عصبی
- تغییر رنگ ریشه یا اطراف آن در تصویر
- وجود سایه دوگانه (shadowing) در محل تلاقی ریشه و کانال
۲. CBCT (توموگرافی کامپیوتری با اشعه مخروطی)
تصویر سه‌بعدی بسیار دقیق از موقعیت عصب و دندان می‌دهد. CBCT بهترین روش برای بررسی:
- عبور ریشه‌ها از روی یا اطراف کانال عصبی
- وجود تماس واقعی یا فقط نزدیکی ظاهری
- تحلیل حجم استخوان بین دندان و عصب
در کلینیک دندانپزشکی زاگرس، بررسی دندان عقل با CBCT سه‌بعدی با دقت بالا انجام می‌شود.
۳. عکس پری‌آپیکال (PA)
اگر دسترسی به CBCT نباشد، می‌توان با تغییر زاویه گرفتن عکس‌های پری‌آپیکال، حدودی از موقعیت ریشه‌ها نسبت به کانال را متوجه شد. البته دقت آن به‌اندازه CBCT نیست.
ریسک‌های جراحی دندان عقل روی عصب
اگر دندان در تماس واقعی با عصب فکی تحتانی باشد، جراحی آن می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- بی‌حسی موقت یا دائم لب پایینی، چانه یا دندان‌های قدامی فک پایین
- پارستزی (سوزن‌سوزن شدن یا گزگز)
- درد عصبی مزمن (نورالژی)
- کاهش حس لثه یا زبان در صورت آسیب به شاخه لینگوال عصب
میزان بروز آسیب عصب دائمی در جراحی‌های دندان عقل نزدیک به عصب، بین ۰٫۵ تا ۱٫۵ درصد گزارش شده است.
هزینه جراحی دندان عقل روی عصب در سال ۱۴۰۴
هزینه کشیدن دندان عقل که در تماس با عصب است به دلیل حساسیت بیشتر، نیاز به جراح متخصص فک و صورت، و استفاده از CBCT بالاتر از کشیدن‌های معمول است.
| نوع درمان | محدوده هزینه (تومان) |
|---|---|
| کشیدن دندان عقل ساده (بدون عصب) | ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ – ۲٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| کشیدن نیمه‌سخت با نزدیکی به عصب | ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ – ۴٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| جراحی با برش استخوان و دندان در تماس با عصب | ۵٬۵۰۰٬۰۰۰ – ۸٬۵۰۰٬۰۰۰ |
| CBCT برای ارزیابی دقیق قبل از جراحی | ۷۵۰٬۰۰۰ – ۱٬۲۰۰٬۰۰۰ |
در کلینیک زاگرس امکان پرداخت قسطی برای جراحی‌های پیچیده و استفاده از CBCT فراهم است.
📌 مشاهده تعرفه‌های کامل و مشاوره رایگان در zagros-clinic.com
راهکارهای کاهش خطر آسیب به عصب
- بررسی کامل عکس OPG و در صورت نیاز CBCT قبل از جراحی
- استفاده از تکنیک کورونکتومی (برداشتن تاج و باقی گذاشتن ریشه در موارد خاص)
- انجام جراحی توسط متخصص فک و صورت یا جراح دندانپزشک باتجربه
- خودداری از فشار شدید هنگام خروج ریشه
- اطلاع دقیق به بیمار از ریسک‌ها و گرفتن رضایت‌نامه آگاهانه
مشکلات پس از کشیدن دندان عقل روی عصب
در اغلب موارد، بیماران فقط درد موقت یا بی‌حسی گذرا تجربه می‌کنند که در عرض چند هفته یا چند ماه برطرف می‌شود. اما در موارد شدید:
- بی‌حسی دائمی یا پارستزی مزمن
- تشکیل کیست یا گرانولوم در محل ریشه باقی‌مانده (در کورونکتومی ناموفق)
- عفونت ناحیه جراحی در صورت عدم رعایت بهداشت و مراقبت‌ها
نتیجه‌گیری
دندان عقل نزدیک یا روی عصب نیاز به بررسی دقیق و جراحی محتاطانه دارد. استفاده از تصویربرداری CBCT به‌عنوان ابزار استاندارد طلایی، شانس تشخیص درست و جلوگیری از آسیب عصبی را افزایش می‌دهد.
برای ارزیابی دقیق وضعیت دندان عقل، پیشنهاد می‌شود به کلینیک‌هایی مراجعه کنید که از تجهیزات تصویربرداری پیشرفته استفاده کرده و تیم درمانی مجرب دارند.
در کلینیک دندانپزشکی شبانه‌روزی زاگرس این امکان فراهم است.
