آخرین به‌روزرسانی: ۱۴۰۴/۰۵/۰۲ ساعت ۲۲:۵۷
کفبندی در دندانپزشکی یکی از مراحل مهم در درمان پوسیدگی‌های عمیق و آماده‌سازی دندان برای ترمیم یا روکش است. این فرآیند به حفظ سلامت پالپ دندان و افزایش دوام مواد ترمیمی کمک می‌کند.
کفبندی دندان یعنی چه؟
کفبندی (Liner یا Base) به لایه‌ای از مواد گفته می‌شود که در کف حفره‌ای که پس از تراش پوسیدگی دندان ایجاد شده، قرار می‌گیرد. هدف اصلی از کفبندی، محافظت از پالپ دندان (عصب و بافت زنده داخل دندان) در برابر:
- تحریکات حرارتی (گرما و سرما)
- فشار ناشی از جویدن
- نفوذ مواد ترمیمی یا باکتری‌ها
این لایه‌ی محافظ معمولاً در دندان‌هایی که تراش عمیق‌تری دارند استفاده می‌شود، به‌ویژه در مواردی که فاصله بین کف حفره و پالپ کم است.
چه زمانی کفبندی لازم است؟
کفبندی در شرایط زیر توصیه می‌شود:
- وجود پوسیدگی عمیق تا نزدیک پالپ
- احتمال تحریک پالپ در اثر مواد ترمیمی مانند کامپوزیت
- نیاز به عایق حرارتی و مکانیکی در زیر مواد پرکننده
در برخی موارد، اگر تراش سطحی باشد و فاصله تا پالپ زیاد باشد، دندانپزشک ممکن است از کفبندی صرف‌نظر کند.
تفاوت کفبندی با عایق یا لایه محافظ چیست؟
گاهی افراد کفبندی را با عایق دندان یا مواد سیلانت اشتباه می‌گیرند. تفاوت‌های اصلی شامل موارد زیر است:
- کفبندی داخل حفره دندان قرار می‌گیرد، درحالی‌که عایق یا سیلانت روی سطح دندان سالم برای پیشگیری از پوسیدگی استفاده می‌شود.
- کفبندی برای محافظت از پالپ در ترمیم‌های عمیق است، اما سیلانت برای پیشگیری در دندان‌های سالم استفاده می‌شود، به‌ویژه در دندانپزشکی کودکان و دندانپزشکی اطفال
انواع مواد مورد استفاده در کفبندی
مواد کفبندی با توجه به نوع ترمیم انتخاب می‌شوند. رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- هیدروکسید کلسیم: برای تحریک ساخت عاج ثانویه، به‌ویژه در درمان‌های نزدیک به پالپ.
- گلاس آینومر اصلاح‌شده با رزین: چسبندگی خوب به دندان و آزادسازی فلوراید.
- زینک فسفات: قدیمی‌تر و کمتر رایج ولی هنوز در برخی ترمیم‌ها استفاده می‌شود.
مراحل انجام کفبندی دندان
فرآیند کفبندی به این شکل انجام می‌شود:
- برداشت کامل پوسیدگی
- آماده‌سازی حفره با تمیزکاری و ضدعفونی
- قرار دادن لایه نازک کفبندی روی ناحیه نزدیک به پالپ
- سفت شدن (ست شدن) کفبندی و سپس ترمیم نهایی با مواد پرکننده
در برخی موارد، این مرحله پیش‌درآمدی برای عصب‌کشی و درمان ریشه می‌شود، به‌ویژه اگر پوسیدگی بسیار عمیق باشد.
مزایای کفبندی در ترمیم دندان‌ها
کفبندی به حفظ سلامت دندان و جلوگیری از درمان‌های تهاجمی کمک می‌کند. از جمله مزایا:
- کاهش احتمال تحریک یا آسیب به پالپ
- افزایش طول عمر ترمیم
- بهبود پیوند بین دندان و ماده پرکننده
- کمک به پیشگیری از التهاب و درد بعد از ترمیم
آیا همه دندان‌ها به کفبندی نیاز دارند؟
خیر. دندانپزشک پس از بررسی عکس رادیوگرافی و وضعیت پوسیدگی تصمیم می‌گیرد که آیا کفبندی لازم است یا خیر. گاهی کفبندی در دندان‌های شیری نیز استفاده می‌شود، به‌خصوص در ترمیم‌های گسترده مربوط به دندانپزشکی کودکان.
نکاتی درباره مراقبت بعد از کفبندی
پس از کفبندی و ترمیم نهایی، رعایت بهداشت دهان و مراجعه منظم به کلینیک دندانپزشکی زاگرس به حفظ سلامت دندان کمک می‌کند. اگر بعد از ترمیم دندان، درد یا حساسیت شدید داشتید، ممکن است نشانه آسیب پالپ یا نیاز به درمان ریشه باشد.
همچنین اگر ترمیم انجام‌شده روی دندان به دلیل شکستگی یا شکست چسبندگی خراب شود، ممکن است مجدداً نیاز به بررسی و حتی کشیدن دندان باشد.
جمع‌بندی با یک سوال:
آیا می‌دانید در مواردی که پالپ دندان کاملاً در معرض نیست، کفبندی می‌تواند از نیاز به عصب‌کشی پیشگیری کند؟
