بیشتر افراد ۴ دندان عقل دارند، که در هر یک از چهار ناحیه دهان (بالا، پایین، چپ و راست) یکی قرار دارد. این دندان‌ها معمولا در جای خود قرار نمی‌گیرند و به جای اینکه به طور نرمال رشد کنند، ممکن است به دلیل فضای محدود و وجود سایر دندان‌ها، به صورت عمودی یا غیر منظم بیرون بیایند. این مدل از دندان‌های عقل مشکلات متعددی مثل درد، تورم و تداخل با دندان‌های مجاور را ایجاد می‌کند.
اما دندان عقل در چه سنی بیرون می‌آید؟ در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس همراه ما باشید تا با سن بیرون آمدن دندان عقل و هر آنچه که باید از آن بدانید آشنا شوید.
دندان عقل در چه سنی رویش پیدا می‌کند؟
دندان عقل، که به عنوان دندان‌های سوم مولر نیز شناخته می‌شود، معمولاً در دوران بلوغ و بزرگسالی در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در افراد شروع به رشد می‌کند. این دندان‌ها از نظر تعداد و نحوه رویش، فرد به فرد متفاوت است. در برخی افراد ممکن است اصلاً بیرون نیاید یا بسیار دیرتر در دوران بزرگسالی و ۳۰ سالگی ظاهر شوند.
دندان عقل با چه مشکلاتی رو به رو می‌شود؟
- یکی از مشکلات شایع دندان‌های عقل این است که به دلیل فضای محدود در دهان، این دندان‌ها ممکن است به صورت فشرده و بدون جاگیری مناسب رشد کنند.
- به دلیل آنکه نمی‌شود آن را به درستی تمیز کرد منجر به درد و تورم می‌شوند.
- به دلیل جاگیری نامناسب و مشکلات در تمیزکردن، دندان‌های عقل ممکن است باعث التهاب و عفونت لثه شوند که با درد، تورم و قرمزی همراه است. این وضعیت به نام پریکورنیتیس شناخته می‌شود.
- گاهی دندان‌های عقل به دندان‌های مجاور فشار زیادی وارد می‌کنند که منجر به تغییر موقعیت و چینش غیرطبیعی دندان‌های مجاور می‌شوند.
- دندان‌های عقل به دلیل موقعیت قرار گیری نادرست در دهان ممکن است دچار تشکیل کیست‌ها یا تومورهای کوچک در اطراف دندان‌ها یا لثه شوند.
دندان عقل چگونه رشد می‌کند؟
دندان‌های عقل (دندان‌های مولر سوم) می‌توانند به شکل‌های مختلفی در دهان رشد کنند، به ویژه زمانی که جایگاه مکانی مناسبی برای آنها وجود نداشته باشد. در ادامه برخی از شکل‌های متداول رشد دندان‌های عقل را بررسی می‌کنیم.
رشد عمودی معمولی
در برخی از افراد، دندان‌های عقل به شکل عمودی در جای خود در ردیف دندانی رشد می‌کنند. این موقعیت به ندرت دیده می‌شود و در صورتی که دندان‌ها به درستی تمیز شوند و به مشکلات دندانی دیگر منجر نشوند، هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
رشد افقی به سمت دندان‌های مجاور
یکی از مشکلات شایع دندان‌های عقل، رشد افقی به سمت دندان‌های مجاور است. در این حالت، دندان عقل به دندان‌های مجاور فشار وارد کرده و به هم برخورد می‌کنند. این روش رشد منجر به تغییر موقعیت دندان‌های مجاور یا سایر مشکلات دندانی می‌شود.
رشد افقی به سمت لثه
در بعضی موارد، دندان‌های عقل به سمت لثه رشد می‌کنند که باعث ایجاد مشکلاتی نظیر التهاب لثه، عفونت و درد می‌شود.
رشد عمودی همراه با زایده یا کیست
در موارد نادر، دندان عقل ممکن است به همراه کیست‌ها یا تومورهای کوچک در اطراف دندان‌ها یا لثه رشد کند.
رشد ناقص یا نیمه نهفته
گاهی اوقات دندان‌های عقل به شکل ناقص رشد می‌کنند و در موقعیت نیمه نهفته در دهان قرار می‌گیرند که می‌تواند به ترکیب‌های غیرطبیعی منجر شود.
این تنوع در شکل‌های رشد دندان‌های عقل نشان می‌دهد که بررسی و تشخیص دقیق از طرف دندانپزشک مورد نیاز است. نظر دندانپزشک درباره وضعیت دندان‌های عقل، تاثیر آنها بر سایر دندان‌ها، سلامت دهان و لثه بسیار مهم است. در صورتی که مشکلاتی با دندان‌های عقل خود دارید، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید.
مراحل تشخیص و کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل یا دندان‌های مولر سوم، که به عنوان عمل جراحی دندان شناخته می‌شود، در زمانی توصیه می‌شود که دندان‌های عقل به مشکلاتی مانند درد، التهاب، تداخل با دندان‌های مجاور یا مشکلات دیگر منجر می‌شوند. در ادامه مراحلی که در زمان کشیدن دندان عقل انجام می‌شود را بررسی می‌کنیم.
- مشاوره با دندانپزشک
قبل از تصمیم به کشیدن دندان عقل، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید. دندانپزشک می‌تواند وضعیت دندان‌های عقل و نیاز به کشیدن آنها را ارزیابی کرده و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
- آزمایش‌ها و تصویربرداری
در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است از آزمایش‌های تشخیصی مانند اشعه X-ray یا CT Scan استفاده کند تا تصویر دقیق‌تری از موقعیت دندان عقل و تاثیر آن بر دندان‌های اطراف به دست آورد.
- برنامه‌ریزی قبل از جراحی
اگر دندانپزشک تصمیم به کشیدن دندان عقل بگیرد، برنامه‌ریزی دقیقی برای جراحی انجام می‌دهد. این برنامه ریزی شامل تجزیه و تحلیل دقیق موقعیت دندان، نیاز به برش و جراحی و اقدامات بعد از جراحی مانند تجویز داروها و راهنمایی‌های پس از جراحی می‌شود.
- تدابیر پس از جراحی
بعد از جراحی کشیدن دندان عقل، دندانپزشک شما توصیه‌های خاصی را برای مراقبت و تسکین درد و تورم بعد از جراحی انجام می‌دهد. این توصیه‌ها شامل تجویز داروها، رژیم غذایی، استفاده از یخ و تکنیک‌های دیگر مراقبتی است.
- مراقبت از زخم‌ها
پس از جراحی، ممکن است زخم و خونریزی‌های کمی‌در محل کشیدن دندان عقل به وجود آید. باید از تغییرات طبیعی در زخم‌ها خبر داشته باشید و توصیه‌های دندانپزشک را رعایت کنید.
کی دندان عقل را بکشیم؟
زمان مناسب برای کشیدن دندان عقل به موارد مختلف مربوط می‌شود و باید با توجه به وضعیت شما و توصیه‌های دندانپزشک تعیین شود. در مواردی که دندان‌های عقل به مشکلاتی مانند درد شدید، التهاب، تورم، تداخل با دندان‌های مجاور یا مشکلات دیگر منجر می‌شوند، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا زمان مناسب برای کشیدن آنها را تعیین کند.
همچنین دندان‌های عقل معمولاً در دوره بزرگسالی، یعنی بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی رشد می‌کنند. زمان کشیدن دندان‌های عقل ممکن است به وضعیت سنی شما و موقعیت دندان‌ها بستگی داشته باشد. هر چه زودتر کشیده شوند ریشه‌های ضعیف تر بوده و با عوارض کمتری روبرو خواهید شد. به همین دلیل بهتر است با فاصله کمی‌از رویش کشیده شوند.
دلایل کشیدن دندان عقل
- اگر دندان عقل دچار پوسیدگی شود فرد دچار درد می‌شود. در این شرایط دندان عقل را می‌کشند.
- گاهی دندان عقل دچار عفونت شده و با آنتی بیوتیک درمان نمی‌شود. بی دردسرترین و کم عوارض ترین گزینه کشیدن دندان عقل است.
- دندان‌هایی که نامنظم و کج هستند و با زاویه در کنار هم قرار گرفته اند نیاز به ارتودنسی دارند. باید دندان عقل را بکشند تا فضای کافی برای صاف کردن سایر دندان‌ها به وجود بیاید.
- اگر قصد گذاشتن ایمپلنت داخل دهان دارید بهتر است دندان عقل را بکشید زیرا به آن هیچ احتیاجی نخواهید داشت.
- در صورت بروز تومورهای دهانی و قرارگیری در معرض رادیوتراپی بهتر است دندان عقل کشیده شود.
- یکی از دلایل کشیدن دندان عقل، وارد شدن آسیب به دندان عقل و از دست دادن تاج دندان است.
دستورالعمل‌های بعد از کشیدن دندان عقل
بعد از کشیدن دندان عقل هرگز آب دهان خود را بیرون نریزید یا تف نکنید زیرا لخته خونی که روی حفره ایجاد شده ممکن است کنده شود. در صورت کنده شدن درد شدید و خونریزی زیاد خواهید داشت. بهتر است از کیسه آب یخ بر روی گونه خود در ناحیه تحت جراحی استفاده کنید. مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد به شما کمک می‌کنند.
بهتر است در روز اول پس از جراحی استراحت کنید و فعالیت شدید نداشته باشید. چای، نوشابه و قهوه که حاوی مقدار زیادی کافئین است ننوشید. اما خوردن بستنی توصیه می‌شود. از غذا‌های نرم و خنک در روز اول استفاده کنید تا صدمه ای به محل جراحی وارد نشود.
با آب نمک دهان خود را شستشو دهید و تا ۲۴ ساعت مسواک نزنید. پس از آن با احتیاط مسواک بزنید تا لخته خون کنده نشود. در صورت ادامه خونریزی، تب و مشکل در بلع غذا پس از چند روز، بهتر است با دندانپزشک خود صحبت کنید.
سوالات متداول
آیا دندان عقل می‌تواند در ۳۰ سالگی بیرون بیاید؟
در ۳۰ سالگی غیرمعمولی است که دندان عقل بیرون بیاید. بسیاری از افراد در اواخر دهه ۲۰ و تا اوایل دهه ۳۰ دندان عقل آنها رشد می‌کند.
آیا ممکن است دندان عقل در ۱۴ سالگی بیرون بیاید؟
آخرین مرحله در رشد دندان‌ها، دندان عقل است که به عنوان دندان آسیاب سوم شناخته می‌شود. احتمال دارد در سن ۱۴ یا ۱۵ سالگی برای برخی از افراد اتفاق بیفتد. اما به صورت طبیعی بین سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی شاهد بیرون آمدن دندان عقل در افراد هستیم.
مزایای حفظ دندان عقل چیست؟
بر اساس برخی مطالعات، عدم برداشتن دندان عقل می‌تواند اثربخشی جویدن را بهبود بخشد و به هضم و تجزیه ذرات غذا کمک کند. علاوه بر این، دندان عقل می‌تواند از دندان‌های مجاور حمایت کند.
چگونه بفهمیم دندان عقلمان درست در آمده است؟
اگر دندان عقل به درستی در حال رشد باشد، درد یا ناراحتی قابل توجهی در پشت دهان خود احساس نخواهید کرد. داشتن درد نشانه این باشد که دندان عقل شما به طور نامناسب در حال رشد است. همچنین درد می‌تواند نشانه ای از عفونی شدن باشد و فوراً باید کشیده شوند.
متا: در چه سنی دندان عقل رشد می‌کند؟|کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس
دیسکریپشن: سن بیرون آمدن دندان عقل ۱۷ تا ۲۵ سالگی است. گاهی به ندرت در سنین ۱۴ یا ۳۰ سالگی نیز شاهد رویش دندان عقل هستیم.
