علت زود درآمدن دندان عقل

دندان‌های عقل جز دندان های اصلی به حساب می‌آیند و با احتساب آن‌ها هر فرد در دهان خود سی و دو دندان دارد. تنها تفاوت این دندان‌ها در مقایسه با دندان‌های دیگر میزان تاخیر در رشد آن‌ها خواهد بود. این دندان‌ها در بازه سنی خاصی رشد می‌کنند و برخی افراد تا سن بیست و پنج سالگی رویش این دندان‌ها را مشاهده نمی‌کنند. گاهی اوقات ممکن است این دندان زودتر از موعد رشد کند که به آن دندان عقل زودرس می‌گوییم، اما علت زود درآمدن دندان عقل چیست؟ برای دانستن علل این امر با ما در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس همراه باشید. 

چرا دندان عقل در دهان وجود دارد؟

در نسل‌های قبل که میزان اندازه فک نسبت به نسل امروزی بزرگ‌تر بود، دندان‌های عقل به راحتی رشد می‌کردند و در کنار دندان‌های دیگر قرار می‌گرفتند. اما به مرور نسل انسان تغییر کرد و با کوچک شدن جثه افراد، دندان‌ها فرصت کافی برای رشد نداشتند. دندان‌های عقل سومین دسته از دندان‌های آسیاب هستند که در دو طرف دهان و بالا و پایین رشد می‌کنند. معمولا زمانی که فرد سنی بین هفده تا بیست و پنج سال دارد رشد می‌کنند. 

این دندان‌ها با زاویه خاصی رویش می‌کنند؛ در نتیجه تا حدی از لثه بیرون می‌آیند و مقداری از آن‌ها در لثه گیر می‌کند. در نتیجه، به عنوان دندان عقل شناخته می‌شوند و در طول زمان می‌توانند منجر به ایجاد مشکلات جدی مانند کیست، بیماری لثه و افزایش خطر ایجاد عفونت و پوسیدگی دندان شوند. 

این دندان‌ها به یک باره رشد نمی‌کنند و معمولا مراحل مشخصی را طی خواهند کرد. محل رویش این دندان‌ها بین سن ۷ تا ۱۰ سالگی شروع به شکل گیری می‌کند. ابتدا دندان شروع به آهکی شدن می‌کند یا به اصطلاح کلسیفیه می‌شود. سپس ریشه دندان‌ها شروع به رشد می‌کند و در نهایت از طریق لثه بیرون خواهند آمد. تمامی این فرایند چند مرحله ای ممکن است چند سال طول بکشد تا کامل شود و میزان درد و عوارض آن فردبه‌فرد متفاوت خواهد بود. 

بررسی علت زود درآمدن دندان عقل

گاهی اوقات در کودکان و سنین پایین‌تر شاهد درآمدن دندان عقل خواهید بود. اما دقیقا علت زود درآمدن دندان عقل چیست؟ معمولا دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد که عبارتند از:

• وجود فضای کافی در دهان: اگر در دهان فرد فضای کافی برای رشد دندان عقل وجود داشته باشند، این دندان زودتر از موعد خود رشد خواهد کرد و علائم آن زودتر نمایان می‌شود. 
• عوامل ژنتیکی: این علت زود درآمدن دندان عقل بسیار مهم است. عواملی مانند سابقه ارثی در خانواده باعث می‌شود که در افراد دیگر خانواده هم سرعت رشد دندان‌های عقل بیشتر باشد.
• تغییر در رژیم غذایی: اگر از مکمل‌ها مانند مکمل ویتامین دی استفاده می‌کنید، ممکن است روی رشد دندان‌ها تاثیر گذاشته و باعث دندان عقل زودرس شود. 

این دلایل در همه افراد یکسان نیستند و ممکن است یک فرد هیچکدام آن‌ها را تجربه نکند. در این صورت لزومی به رشد دندان عقل نیست و امکان دارد که اصلا رشد نکند. 

چرا ارزیابی اولیه دندان عقل کودکان بسیار مهم است؟

همان طور که اشاره کردیم رشد دندان عقل بازه سنی مشخصی دارد. کودکان ممکن است در سنین دوازده یا سیزده سالگی علائم اولیه رشد دندان عقل را نشان دهند. این در حالی است که برخی افراد این علائم را حتی تا بالای بیست سالگی هم تجربه نمی‌کنند. هنگامی که به سنین بالاتر برسید، این عوارض بسیار شدیدتر خواهند بود. 

اگر فرزند شما دارای علائم دندان عقل است، دندانپزشک می‌تواند از همان ابتدا فرایند رشد آن و علت زود درآمدن دندان عقل را بررسی کند. در واقع شما باید به سرعت ارزیابی اولیه دندان عقل را انجام دهید. قبل از این که ساختار ریشه دندان عقل به طور کامل شکل بگیرد، بهتر است که دندانپزشک آن را بکشد. این کار روند جراحی را سریع‌تر و بهبودی بعد از آن را راحت‌تر خواهد کرد. همچنین این کار عوارض ناشی از رشد دندان عقل را هم کاهش خواهد داد. 

اگر دندان عقل کشیده نشود و به سنین بالاتر موکول شود، ریشه دندان‌ها بلندتر شده و کشیدن آن‌ها می‌تواند درد زیادی را ایجاد کند. همچنین عوارض ناشی از آن نیز بیشنر خواهد بود. پس حتما سعی کنید در اولین فرصت بعد از مشاهده علائم دندان عقل را بکشید. 

سن درآمدن دندان عقل دقیقا چه زمانی است؟

همان طور که می‌دانید، دندان عقل با این که بازه مشخصی برای رشد، دارد، اما ممکن است قبل و بعد از این بازه نیز رشد دندان عقل رخ دهد. معمولا احتمال رخ دادن این فرایند از سیزده سالگی شروع شده و تا ۲۵ سالگی ادامه دارد. در موارد نادر احتمال رشد این دندان در بعد از سی سالگی نیز وجود دارد. همه افراد دندان عقل ندارند. این بدین معنی است که هیچ یک از دندان‌های عقل در هر دو طرف دندان حتی به صورت پنهان رشد نمی‌کنند. 

دندان‌های عقل آخرین دندان‌هایی هستند که در دهان هر فرد رشد می‌کنند. با این که علائم جوانه زدن و رشد آن‌ها در همه یکسان است، اما ممکن است مردان زودتر از زنان رشد آن را مشاهده کنند.

اهمیت کشیدن زودهنگام دندان عقل

وقتی که یک فرد به سن ۱۸ سالگی می‌رسد، ۳۲ دندان دارد. متاسفانه دهان هر فرد فقط به اندازه بیست و هشت دندان فضای کافی دارد و اگر دندان‌های عقل بخواهند رشد کنند، مشکلات متعددی ایجاد خواهد شد. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آسیب به دندان‌های مجاور

اگر دندان‌ها به هم چسبیده باشند و فرایند رشد دندان‌های عقل آغاز شده باشد، به احتمال زیادی به دندان‌های دیگر فشار زیادی وارد می‌شود. در صورتی که نتوانید اطراف دندان عقل را به راحتی نخ دندان بکشید، دندانی که مستقیما جلوی دندان عقل قرار دارد، آسیب می‌بیند و منجر به از دست دادن استخوان لثه و پوسیدگی می‌شود. 

ایجاد عفونت 

دندان‌ها عقلی که نهفته هستند، می‌توانند تا حدی رشد کنند. در اثر این رویش سوراخی در اطراف دندان‌ها به وجود می‌آید که زمینه نفوذ باکتری‌ها را فراهم می‌کند. این سوراخ به حدی عمیق می‌شود که با مسواک و نخ دندان نیز نمی‌توان آن را به درستی تمیز کرد. با تجمع باقی مانده مواد غذایی و باکتری‌ها، فرد درد و فشار زیادی را به علت رخ دادن عفونت و التهاب تجربه خواهد کرد. پس از این که دندان عقل نهفته برداشته شود، این سوراخ با علائم آن از بین خواهد رفت. 

تحت فشار بودن دندان‌ها

برخی از دندانپزشکان معتقد هستند، فشاری که دندان‌های عقل به دیگر دندان‌ها وارد می‌کند، تراز آن‌ها را بر هم می‌زند. این به هم ریختگی در دندان‌های جلویی قابل توجه تر است. عوامل زیادی باعث جابجا شدن دندان‌ها می‌شوند که دندان نهفته و زودهنگام که علت زود درآمدن دندان عقل را بررسی کردیم، یکی از علل اصلی آن به حساب می‌آید. اگر چه کشیدن دندان‌های عقل نمی‌تواند به صورت کامل از به هم ریختگی آن‌ها جلوگیری کند، با این حال، دلیل بزرگی را حذف خواهید کرد. این حرکت در طول ماه‌ها و سال‌ها اتفاق می‌افتد و برداشتن دندان عقل و استفاده از ارتودنسی  می‌تواند از بروز این مشکل احتمالی جلوگیری کند.

بهترین سن برای کشیدن دندان عقل

با این که رویش دندان عقل در همه افراد رخ نمی‌دهد، اما جلوگیری از این اتفاق می‌تواند به نفع دندان‌های شما باشد. اگر دندانپزشک تشخیص داد که دهان شما فضای کافی برای رشد این دندان‌ها را ندارد، بهتر است آن‌ها را بکشید یا جراحی کنید. برای برخی از بیماران، این اتفاق ممکن است در ۱۳ یا ۱۴ سالگی و برای برخی دیگر امکان دارد تا اواخر ۱۸ سالگی طول بکشد. هر چه سن شما در هنگام کشیدن این دندان‌ها کمتر باشد، مدت زمان کمتری برای بهبودی نیاز خواهید داشت و عوارض بعد از آن هم بسیار کمتر است.

یکی از روش‌های جدید برای تشخیص دندان نهفته و علت زود درآمدن دندان عقل، استفاده از اشعه ایکس است. این اشعه می‌تواند به سرعت تشخیص دهد که دندان عقل شما نیاز به جراحی دارد، تا در کوتاه‌ترین زمان بتوانید آن را بکشید. اگر تا بزرگسالی صبر کنید و آن را نکشید، ریشه‌های دندان‌ها به طور کامل رشد می‌کنند و علاوه بر عوارضی که ایجاد می‌کنند، کشیدن آن‌ها نیز دشوار خواهد بود.

خطرات رها کردن دندان عقل در جای خود

دندان‌های عقل به فضای کافی برای رشد نیاز دارند، در این صورت خطر ایجاد حفره در کنار آن‌ها بالا می‌رود. دندان‌های عقلی که کامل رشد نمی‌کنند می‌توانند عاملی برای ایجاد کیست و تومور در لثه‌ها و فک باشند. از عوارض کشیدن دندان عقل می‌توان به خونریزی اشاره کرد که زیاد نیست و نسبت به مزایای آن اصلا در نظر گرفته نمی‌شود. 

اگر از کشیدن دندان عقل خود می‌ترسید بخوانید

بسیاری از کودکان و نوجوانان هنگامی که با رویش دندان عقل خود مواجه می‌شوند، از کشیدن آن واهمه دارند. این بدین دلیل است که تصور می‌کنند کشیدن آن بسیار دشوار است و درد زیادی به همراه دارد. اگر در برداشتن و کشیدن دندان عقل تعویق داشته باشید، باعث به وجود آمدن مشکلات سینوسی می‌شود. در نتیجه، درد زیادی را باید تحمل کنید. 

همچنین تاخیر در کشیدن دندان عقل  و بررسی نکردن علت زود درآمدن دندان عقل می‌تواند احتمال افزایش فشار به دندان‌های دیگر را افزایش دهد. اگر بوی بد دهان، درد فک، تورم در اطراف فک، لثه‌های خونی متورم در باز کردن دهان خود مشکل دارید، ممکن است دندان عقل نهفته داشته باشید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم در اسرع وقت با دندانپزشک خود مشورت کنید تا او دندان‌های عقل شما را سریعا بکشد. برای کشیدن دندان‌های عقل از بی حسی یا آرامبخش استفاده می‌شود تا بیمار هیچ گونه درد را حس نکند. 

جمع بندی

دندان عقل شما بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در هر زمان ممکن است شروع به رشد کند. اما ممکن است رشد این دندان‌ها زودتر از موعد یعنی در ۱۲ تا ۱۳ سالگی اتفاق بیفتد که به آن دندان عقل زودرس می‌گوییم. علت زود درآمدن دندان عقل بستگی به عوامل مختلفی دارد که با هم بررسی کردیم.

در صورت مشاهده علائم اولیه بیرون آمدن دندان عقل می‌توانید از طریق تماس با کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید و نوبت ویزیت دریافت نمایید.

سوالات متداول

دندان عقل در مردان و زنان وجود دارد؟

بله همه افراد دندان‌های عقل دارند، اما ممکن است برای برخی افراد رشد نکند. 

چرا نیاز به کشیدن دندان عقل داریم؟

اگر دندان عقل به صورت زاویه دار یا پنهان رشد کند، معمولا نیاز به جراحی دارد تا ترتیب دیگر دندان‌ها را به هم نریزد. 

چرا به این دندان ها عقل می‌گویند؟

از آن جایی که معمولا رشد این دندان‌ها در سنین بلوغ آغاز می‌شود، در نتیجه، به آن دندان عقل می‌گویند.