فلوراید شکلی از عنصر شیمیایی فلوئور است. این ماده به طور طبیعی در طبیعت وجود دارد و در بافت‌های بدن که حاوی کلسیم است مانند استخوان‌ها و دندان‌ها یافت می‌شود. فلوراید برای دندان‌ها ضروری است اما کاری که می‌کند شبیه به داروهایی که برای پوکی استخوان استفاده می شود نیست. پس فلوراید به دندان‌ها چه کمکی می‌کند؟
در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی فلوراید و مزایای آن برای دندان‌ها می‌پردازیم.
چرا فلوراید برای دندان‌ها مناسب است؟
مردم معمولاً برای جلوگیری از پوسیدگی دندان از فلوراید استفاده می‌کنند. همچنین برای پلاک دندان، نوع خفیف بیماری لثه (ژنژیویت)، پوکی استخوان و بسیاری از بیماری‌های دیگر مناسب است.
همه بزرگسالان باید از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنند. زیرا ثابت شده است به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند. حتی زمانی که دندان‌های بالغ ما، سالم و قوی هستند، انجام درمان‌های معمول فلوراید مهم هستند. با گذشت زمان، مایعات و جامدات مختلفی که ما مصرف می‌کنیم اسیدی تولید می‌کنند که در نهایت مینای دندان‌های ما را از بین می‌برد.
هنگامی‌که اسید به مینای دندان نفوذ می‌کند، شروع به کار کرده و مواد معدنی حیاتی مورد نیاز در دندان‌های ما را تجزیه می‌کند. فلوراید بهترین راه برای تضمین دندان‌های قوی و سالم است و راهی عالی برای بازسازی مینای دندان با مواد معدنی است که ممکن است قبلا از بین رفته باشند.
FDA هشدار می‌دهد که قورت دادن بیش از حد خمیر دندان می‌تواند خطر لکه شدن دندان را افزایش دهد. اما این احتمالاً بیشتر مربوط به استفاده طولانی مدت است تا اینکه به طور تصادفی فقط یک بار آن را ببلعید.
آیا دندان‌های بزرگسالان به درمان‌های فلوراید نیاز دارند؟
به همان دلایلی که کودکان به فلوراید تراپی نیاز دارند، بزرگسالان نیز باید فلوراید تراپی کنند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که افراد در هر سنی می‌توانند از فلوراید بهره مند شوند. کارشناسان قبلاً فکر می‌کردند که فلوراید عمدتاً به تقویت دندان‌هایی که در حال رشد هستند کمک می‌کند. به همین دلیل کودکان کانون تلاش‌های فلورایداسیون بودند. اما اکنون مطالعات نشان می‌دهند که فلوراید موضعی مانند استفاده از خمیردندان‌ها، دهانشویه‌ها و درمان‌های فلوراید، به مبارزه با پوسیدگی در افراد در هر سنی کمک می‌کند.
۶ مزیت برتر استفاده از درمان‌های فلوراید
همه ما می‌دانیم که فلوراید تراپی چقدر برای کودکان مهم است. با این حال، آیا می‌دانستید که استفاده از فلوراید برای بزرگسالان به همان اندازه مهم است؟
هیچ وقت برای شروع یک روال بهداشت دهان و دندان سالم برای دندان‌هایتان دیر نیست. حتی بزرگسالان نیز باید از فلوراید استفاده کنند تا اثرات مثبت شگفت انگیزی را که بر روی دندان‌های ما می‌گذارد، تجربه کنند. ۶ مزیت واضح درمان‌های فلوراید وجود دارد که همه سنین می‌توانند از آنها بهره مند شوند.
- فلوراید از مینای دندان شما محافظت می‌کند
یکی از شناخته شده ترین مزایای فلوراید تراپی، توانایی آن در محافظت از مینای دندان است. نوشیدن مایعاتی که حاوی مقادیر زیادی اسید هستند می‌تواند باعث از بین رفتن مینای دندان شود. هنگامی‌که مینای دندان خراب می‌شود، دندان‌های شما نسبت به فعالیت‌های معمولی مانند نوشیدن مایعات گرم یا سرد بسیار حساس تر می‌شوند. نوشیدنی‌هایی مانند آب لیمو یا لیموناد، آب گوجه فرنگی، آب انگور، آب پرتقال، آب سیب و بسیاری از آب میوه‌های دیگر حاوی مقادیر زیادی اسید هستند که به دندان‌های آسیب می‌رسانند. متأسفانه دندان‌های بسیار حساس می‌توانند هر لحظه احساس ناخوشایندی ایجاد کنند. مسواک زدن دندان‌ها با خمیر دندان حاوی فلوراید و دریافت فلوراید تراپی در مطب دندانپزشکی میزان حساسیت دندان‌ها را کاهش می‌دهد. فلوراید به محافظت از دندان‌ها و مینای دندان در برابر این اسیدها و باکتری‌های ایجاد کننده آنها کمک می‌کند. به طور خاص، فلوراید از مینای دندان در برابر از بین رفتن محافظت می‌کند و حساسیت دندان را کاهش می‌دهد.
- فلوراید مواد معدنی را به دندان‌های شما برمی‌گرداند
اسید باعث از بین بردن مینای دندان شما می‌شود. همچنین با از بین بردن مواد معدنی تشکیل دهنده دندان، ساختار دندان‌های شما را از بین می‌برد. مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر برای سلامت دندان‌های شما حیاتی هستند. وقتی اسید مینای دندان را می‌شکند، باعث می‌شود دندان‌های شما ضعیف شده و آسیب ببینند. از دست دادن کلسیم و فسفر در دندان شما می‌تواند عواقب بدی داشته باشد.
فلوراید با افزودن مواد معدنی حیاتی به دندان‌های شما آسیب را معکوس می‌کند. این فرآیند که به عنوان رمینرالیزاسیون شناخته می‌شود، در نهایت به بازسازی دندان‌های آسیب دیده کمک می‌کند. رمینرالیزاسیون برای حفظ دندان‌های سالم و قوی ضروری است.
- فلوراید به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می‌کند
باکتری در دهان همه وجود دارد. هنگامی‌که قندها و نشاسته‌ها مصرف می‌شوند، باکتری‌ها را قادر می‌سازند تا اسیدی تولید کنند که مینای دندان را تجزیه کند. این فرآیند به شدت برای دندان‌های شما مضر است و وقتی با فلوراید تراپی مقابله نشود، اسید شروع به پوسیدگی دندان‌های شما می‌کند. هنگام مبارزه با پوسیدگی دندان، فلوراید همیشه بهترین درمان است.
هنگام دریافت فلورایدتراپی و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید در خانه، پوسیدگی دندان را کمتر تجربه خواهید کرد. مهم است که به خاطر داشته باشید که پوسیدگی و حفره دندان نه تنها کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه چالش‌های رایج برای بزرگسالان نیز هستند. با در نظر گرفتن این موضوع، باید به عنوان بخشی از پیشگیری، فلوراید تراپی را در اولویت قرار دهید.
- باعث صرفه جویی در پول شما می‌شود
بر کسی پوشیده نیست که روش‌های دندانپزشکی می‌تواند پرهزینه باشد. بهترین راه برای صرفه جویی در دراز مدت این است که از روش‌های پیشگیرانه و درمان با فلوراید استفاده کنید. در این شرایط دندان‌های شما دچار پوسیدگی نشده و نیاز به درمان‌های گران قیمت پیدا نخواهید کرد. فلوراید به دو شکل موضعی و سیستمیک وجود دارد.
فلوراید موضعی مستقیماً روی مینای دندان شما اعمال می‌شود. این را می‌توان با خمیر دندان فلوراید، دهانشویه و درمان‌های ارائه شده در مطب دندانپزشکی تکمیل کرد. بسیاری از دندانپزشکان در طول جرم گیری معمولی دندان‌ها از فلوراید تراپی استفاده می‌کنند.
فلورایدهای سیستمیک بلعیده می‌شوند. این نوع درمان را می‌توان با نوشیدن آب فلوراید دار در جوامعی که دارای سیستم آب فلوراید هستند تکمیل کرد. فلورایدهای سیستمیک به شکل مکمل‌های غذایی فلوراید نیز ارائه می‌شوند.
استفاده از هر دو روش فلوراید تراپی بهترین راه برای اطمینان از سلامت دندان‌ها و جلوگیری از اقدامات گران قیمت دندانی است.
- پیشگیری طبیعی را فراهم می‌کند
مزیت مهم فلوراید این است که به عنوان یک پیشگیری طبیعی برای دندان‌های شما عمل می‌کند. فلوراید یک ماده طبیعی است که هم در اقیانوس‌ها و هم در آب‌های زیرزمینی یافت می‌شود. با استفاده از فلورایداسیون آب، می‌توانیم سطح فلوراید را در آب آشامیدنی خود به میزان توصیه شده برای جلوگیری از پوسیدگی دندان تنظیم کنیم.
این یک راه طبیعی و موثر برای جلوگیری از آسیب احتمالی به دندان‌های ماست. دفعه بعد که به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، عاقلانه است که در مورد دریافت فلوراید تراپی به عنوان وسیله ای برای پیشگیری از دندان‌های خود بپرسید.
- فلوراید به افرادی که خشکی دهان دارند کمک می‌کند
افزایش سن و برخی شرایط سلامتی مانند دیابت و بیماری‌های خودایمنی، خطر خشکی دهان را افزایش می‌دهد. برخی از داروها مانند آنتی هیستامین‌ها، داروهای ضد افسردگی SSRI و SNRI و مسدود کننده‌های بتا برای بیماری‌های قلبی نیز می‌توانند منجر به خشکی دهان شوند. درمان‌های فلوراید با به حداقل رساندن آسیب اسیدی ناشی از باکتری‌ها، اثرات خشکی دهان را برطرف می‌کنند.
در چه شرایطی به فلوراید تراپی نیاز داریم؟
اگر آب آشامیدنی شما دارای فلوراید است، مسواک زدن منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید برای اکثر بزرگسالان با دندان‌های سالم کافی است. اما اگر آب آشامیدنی شما فلوراید ندارد در شرایط زیر فلوراید تراپی برای شما توصیه می‌شود.
- در صورتی که بیماری خاصی دارید یا داروهایی مصرف می‌کنید که باعث خشکی دهان می‌شوند بهتر است فلوراید تراپی را انجام دهید. زیرا بزاق کافی برای خنثی کردن اسیدهای موجود در دهان و شستن ذرات غذا ندارید و بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار می‌گیرید.
- اگر لثه‌های شما عقب رفته و از دندان‌ها دور شده اند، این عامل به باکتری‌ها فضای بیشتری برای پرسه زدن می‌دهد و پوسیدگی دندان را تسریع می‌کند. بهتر است فلوراید تراپی برای افزایش قدرت مینا انجام دهید.
- افراد دارای بریس دندانی به این درمان نیاز دارند. بریس‌ها و سایر وسایل ارتودنسی باکتری‌های زیادی را به دام می‌اندازند که می‌تواند منجر به حفره و پوسیدگی شود.
- اگر پرتودرمانی در ناحیه گردن یا سر انجام داده اید. اشعه به غدد بزاقی آسیب می‌رساند و باعث خشکی دهان می‌شود.
روش انجام فلوراید تراپی در مطب و خانه
فلوراید تراپی بهتر است در مطب دندانپزشک انجام شود. برای انجام این کار، دندانپزشک دندان شما را خشک می‌کند و از رنگ، فوم یا لاک حاوی فلوراید روی آن قرار می‌دهد. برخی از دندانپزشکان ژل یا فوم را در محافظ دهانی قرار می‌دهند و برای چند دقیقه آن را روی دندان‌ها می‌گذارند. بعد از آن به شما گفته می‌شود تا ۳۰ دقیقه چیزی نخورید، ننوشید و از سیگار کشیدن خودداری کنید.
بر اساس نیازهای خاص فرد، درمان‌های فلوراید تراپی خانگی برای بزرگسالان که عمدتاً ژل است در دسترس افراد قرار می‌گیرد.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان یک نگرانی عمده برای سلامتی افراد در سراسر جهان است و هنوز هم یک مشکل بزرگ در ایران است.
پوسیدگی دندان تخریب بافت دندان است که توسط اسیدهای ساخته شده توسط باکتری‌های موجود در پلاک دندان ایجاد می‌شود. پلاک دندانی یک لایه چسبناک است که به طور مداوم روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. هر بار که غذا و نوشیدنی شیرین می‌خورید، باکتری‌های موجود در پلاک، اسید تولید کرده و به دندان‌ها حمله می‌کنند.
اگر در طول روز به طور مکرر غذاهای شیرین بخورید یا بنوشید، حملات اسیدی بیشتری خواهید داشت که می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. این امر در نهایت می‌تواند منجر به ایجاد حفره (سوراخ) در دندان‌ها و عفونت شود. به همین دلیل است که گاهی اوقات دندان‌ها نیاز به ترمیم دارند.
خمیر دندان حاوی فلوراید و مقدار مصرف آن
مسواک زدن کامل دندان‌ها با خمیر دندان حاوی فلوراید یکی از موثرترین راه‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان است.
طیف وسیعی از خمیردندان‌های حاوی سطوح مختلف فلوراید موجود است. مقدار فلوراید موجود در خمیر دندان را می‌توان روی جلد آنها پیدا کرد و بر حسب قسمت در میلیون (ppm) اندازه گیری می‌شود.
خمیردندان‌های حاوی ۱۳۵۰ تا ۱۵۰۰ ppm فلوراید موثرترین هستند. اگر شما یا فرزندتان در معرض خطر پوسیدگی دندان هستید، ممکن است دندانپزشک به شما توصیه کند که از خمیر دندان با استحکام بالاتر استفاده کنید.
- کودکان زیر ۳ سال باید دو بار در روز با خمیر دندان حاوی حداقل ۱۰۰۰ ppm فلوراید مسواک بزنند.
- کودکان بین ۳ تا ۶ سال باید حداقل دو بار در روز با مقداری خمیر دندان به اندازه یک نخود حاوی بیش از ۱۰۰۰ ppm فلوراید مسواک بزنند.
- کودکان بالای ۷ سال و بزرگسالان باید حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی ۱۳۵۰-۱۵۰۰ ppm فلوراید مسواک بزنند.
نکته: هم بزرگسالان و هم کودکان باید خمیر دندان را به جای شستشو با آب، پس از مسواک زدن بیرون بریزند و دهان را آبکشی نکنند.
بعد از مسواک زدن از دهانشویه استفاده نکنید. از آن در زمان دیگری استفاده کنید، زیرا فلوراید موجود در خمیر دندان را می‌شوید.
درمان‌های دندانپزشکی با فلوراید
در ادامه برخی از درمان‌هایی که با فلوراید انجام می‌شوند و برای سلامت دندان موثر هستند را می‌بینیم.
دهانشویه و خمیر دندان حاوی فلوراید
دهانشویه‌های حاوی فلوراید را می‌توان برای بزرگسالان و کودکان ۸ سال به بالا که دارای پوسیدگی دندان هستند تجویز کرد. در کنار مسواک زدن دو بار در روز با خمیر دندان حاوی حداقل ۱۳۵۰ ppm فلوراید باید از دهانشویه حاوی فلوراید نیز استفاده کنید.
برای جلوگیری از شستن خمیردندان از روی دندان‌ها، شستشوها باید در زمان‌های مختلف نسبت به مسواک زدن انجام شوند. زیرا این کار اثرات مفید فلوراید موجود در خمیردندان را کاهش می‌دهد.
وارنیش فلوراید
وارنیش فلوراید را می‌توان هم برای دندان‌های شیری و هم برای دندان‌های بالغ توسط دندانپزشک انجام داد. در این فرآیند لایه ای لاک مانند که حاوی سطوح بالای فلوراید است بر روی سطح دندان دو بار در سال گذاشته می‌شود. این ماده با تقویت مینای دندان آن را در برابر پوسیدگی مقاوم تر می‌کند.
نکته: استفاده از وارنیش فلوراید برای کودکان و بزرگسالانی که در معرض خطر بیشتر پوسیدگی دندان هستند، مانند افراد مسن بیشتر توصیه می‌شود.
آیا فلوراید بی خطر است؟
نگرانی‌هایی وجود دارد که فلوراید ممکن است برای سلامتی مضر باشد. اما بررسی خطرات تاکنون هیچ مدرک قانع کننده ای برای اثبات این نگرانی‌ها پیدا نکرده است.
با این حال، اگر دندان‌های کودک در هنگام رشد در معرض فلوراید بیش از حد قرار بگیرد، بیماری به نام فلوئوروزیس دندان ممکن است رخ دهد.
فلوئوروزیس خفیف دندانی را می‌توان به صورت خطوط بسیار ظریف و سفید مرواریدی یا لکه دار شدن روی سطح دندان مشاهده کرد. فلوئوروزیس شدید می‌تواند باعث ایجاد حفره یا تغییر رنگ مینای دندان شود.
چرا با وجود فلوراید طبیعی در خوراکی‌ها باز هم باید از درمان‌های فلوراید استفاده کنیم؟
می‌دانید که فلوراید به طور طبیعی وجود دارد، پس چرا به آب و خمیر دندان اضافه می‌شود؟ همانطور که ویتامین‌ها و مکمل‌ها را برای بهبود سلامت کلی بدن خود مصرف می‌کنیم، فلوراید اضافی نیز به بهبود سلامت دندان کمک می‌کند.
مزایا و مضرات فلوراید
استفاده از فلوراید به صورت موضعی و سیستمیک مزایا و معایبی دارد. که در ادامه با آنها آشنا می‌شویم.
مزایای فلوراید
فلوراید مواد معدنی را به سطح دندان‌ها بازمی‌گرداند. جایی که باکتری‌ها مینای دندان را فرسایش داده‌اند فلوراید از تخریب طبیعی دندان‌ها جلوگیری می‌کند. فلوراید تراپی حتی می‌تواند علائم پوسیدگی دندان را معکوس کند و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کند.
مضرات فلوراید
مانند بسیاری از چیزها، فلوراید در مقادیر کنترل شده بهترین است و در صورت مصرف بیش از حد می‌تواند اثرات نامطلوبی داشته باشد. اگر فلوراید به میزان زیاد به صورت خوراکی مصرف شود مانند زمانی که به دفعات زیاد خمیر دندان را ببلعید آسیب‌هایی به دندان وارد می‌کند. فلوراید بیش از حد می‌تواند مشکلات زیر را به وجود بیاورد.
- لکه‌های سفید روی دندان‌های دائمی
- لکه شدن و سوراخ شدن روی دندان
- مشکلات مربوط به هموستاز استخوان
- استخوان‌های متراکم و در عین حال شکننده
در حالی که مسمومیت با فلوراید بسیار نادر است، اما بهتر است هنگام مسواک زدن کودکان را تحت نظر داشته باشید تا به دفعات زیاد خمیر دندان را نبلعند. همچنین اگر برای شما قرص فلوراید تجویز شده است، حتما آنها را دور از دسترس کودکان نگه دارید و فقط طبق دستور مصرف نمایید.
چند بار فلوراید تراپی در سال مورد نیاز است؟
بسته به سلامت دهان و دندان شما، درمان فلوراید را هر سه، شش یا دوازده ماه توصیه می‌کنیم. اگر در معرض خطر بالای پوسیدگی هستید، ممکن است درمان اضافی نیز مورد نیاز باشد. مواردی که خطر پوسیدگی را افزایش می‌دهد عبارتند از:
- بهداشت ضعیف دهان
- عدم مراقبت حرفه ای از دندان
- رژیم غذایی ضعیف
- دهان خشک
- مصرف بیش از حد مواد مخدر و الکل
جمع بندی
فلوراید یک راه عالی برای محافظت طبیعی از لبخند شما در برابر باکتری‌های مضر، حفره‌ها و پوسیدگی دندان است. باید دو بار در روز از خمیر دندان حاوی فلوراید برای حفظ سلامت و استحکام دندان‌های خود استفاده کنید. اگر در مورد میزان فلوراید مصرفی خود نگرانی دارید با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشکان کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به شما کمک می‌کند تا عادات دهانی سالم و لبخندی زیبا داشته باشید.
اگر شما یا اعضای خانواده‌تان هنوز از فلوراید تراپی استفاده نکرده‌اید، وقت آن است که آن را انجام دهید. دندانپزشکان کلینیک زاگرس فلوراید تراپی حرفه ای را برای تمامی‌افراد خانواده ارائه می‌دهند. فلوراید تراپی فرآیند سریع، آسان و بدون درد است. باید ۳۰ دقیقه پس از درمان از خوردن یا آشامیدن خودداری کنید تا دندان‌هایتان بتوانند این ماده را به طور کامل جذب کنند. برای گرفتن نوبت با شماره‌های کلینیک تماس بگیرید.
سوالات متداول
فلوراید چگونه به دندان آسیب می‌رساند؟
قرار گرفتن دندان‌ها در معرض فلوراید بیش از حد، سیگنال دهی کلسیم، عملکرد میتوکندری و بیان ژن را در سلول‌های تشکیل دهنده مینای دندان تغییر می‌دهد. فلوئوروزیس دندانی، وضعیتی است که در اثر قرار گرفتن بیش از حد در معرض فلوراید در دوران کودکی ایجاد می‌شود.
آیا گذاشتن فلوراید روی دندان خوب است؟
فلوراید علاوه بر مبارزه با حفره‌ها، حساسیت دندان را نیز کاهش می‌دهد. بسیاری از بزرگسالان برای کاهش ناراحتی دندان‌های حساس، درمان‌های حرفه ای فلوراید را انتخاب می‌کنند.
چرا کودکان باید از فلوراید زیادی موجود در خمیر دندان اجتناب کنند؟
بلع ناگهانی فلوراید اضافی نیز می‌تواند منجر به درد معده، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، بی حسی، سوزن سوزن شدن، پریوستیت، فلوئوروزیس اسکلتی و حتی انسداد روده شود. فلوراید بیش از حد می‌تواند به راحتی و اغلب بر کودکان کوچک تأثیر بگذارد. در حالی که دوزهای نسبتاً بالایی برای تاثیرگذاری بر بزرگسالان لازم است.
متا تایتل: آشنایی با فلوراید و مزایا و معایب استفاده زیاد از آن
