سپسیس یا عفونت خونی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن واکنش خطرناکی به عفونت نشان دهد. این کار باعث التهاب گسترده در سراسر بدن می شود. سپسیس می تواند منجر به آسیب بافتی، نارسایی اندام ها و حتی مرگ شود. انواع مختلفی از عفونت ها می توانند باعث سپسیس شوند که درمان اورژانسی نیاز دارد. هر چه سریعتر درمان را شروع کنید، نتیجه بهتری خواهید گرفت. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با بیماری سپسیس یا عفونت خونی به طور کامل آشنا می شویم.
سپسیس چیست؟
سپسیس واکنش شدید بدن به عفونت است. هنگامی که عفونت دارید، سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با آن تلاش می کند. اما گاهی اوقات سیستم ایمنی از مبارزه با عفونت دست می کشد و شروع به آسیب رساندن به بافت ها و اندام های طبیعی بدن می کند که منجر به التهاب گسترده در سراسر بدن می شود. بدون درمان فوری، می تواند منجر به نارسایی اندام ها و مرگ شود.
همچنین یک واکنش زنجیره ای غیرطبیعی در سیستم خون شما رخ می دهد که می تواند باعث ایجاد لخته های خون در رگ ها شود. جریان خون به اندام های مختلف بدن کاهش می یابد و آسیب قابل توجهی به اندام ها می رسد. گاهی این مشکلات ممکن است نارسایی ایجاد کنند.
سپسیس چند مرحله دارد؟
پزشکان سپسیس را سه مرحله می دانند که شامل: سپسیس، سپسیس شدید و شوک سپتیک می شود. امروزه پزشکان سپسیس را از عفونت و باکتریمی (باکتری در جریان خون) تا سپسیس شدید و شوک سپتیک در نظر می گیرند که می تواند منجر به اختلال در عملکرد چند اندام و حتی مرگ شود.
سپسیس چه کسانی را بیشتر مورد هدف قرار می دهد؟
سپسیس می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما افراد مبتلا به هر نوع عفونت، به ویژه باکتریمی، در معرض خطر بیشتری هستند. در ادامه سایر گروه های در معرض خطر را می بینیم.
چه گروه هایی بیشتر در معرض ابتلا به سپسیس هستند؟
- افراد بالای ۶۵ سال، نوزادان و زنان باردار
- افراد مبتلا به بیماری هایی مانند دیابت، چاقی، سرطان و بیماری کلیوی
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف
- افراد بستری در بیمارستان به دلایل پزشکی
- افرادی که صدمات شدید دارند، مانند سوختگی یا زخم های بزرگ
- افرادی دارای کاتتر، IV یا لوله های تنفسی
سپسیس چقدر شایع است؟
هر سال در ایالات متحده بیش از ۱.۷ میلیون نفر به سپسیس مبتلا می شوند. تفاوت هایی در میزان سپسیس در بین گروه های جمعیتی مختلف وجود دارد. سپسیس در میان افراد مسن شایع تر است و هر سال بعد از سن ۶۵ سالگی بروز آن افزایش می یابد.
علائم و علل پیدایش سپسیس در افراد
سپسیس یا عفونت خونی می تواند نواحی مختلف بدن انسان را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین علائم احتمالی زیادی وجود دارد. اگر عفونتی مانند مسمومیت خون (سپتی سمی) باعث ایجاد بیماری شود، ممکن است بثورات سپسیس روی پوست شما ایجاد شود. بثورات باعث قرمزی و تغییر رنگ پوست می شود. ممکن است لکه های کوچک و قرمز تیره روی پوست خود مشاهده کنید. در ادامه برخی از علائم رایج ابتلا به عفونت خون آورده شده است.
سایر علائم رایج سپسیس
- مشکلات ادراری، مانند کاهش ادرار یا ادرار نکردن در روز
- انرژی پایین و ضعف
- ضربان قلب بالا
- فشار خون پایین
- هیپوترمی (دمای بدن بسیار پایین)
- لرز کردن
- تب یا عرق کردن
- گیجی و آشفتگی
- هایپرونتیلاسیون (تنفس سریع) یا تنگی نفس
- درد زیاد یا ناراحتی
چه چیزی باعث سپسیس می شود؟
عفونت های باکتریایی یکی از شایع ترین علل سپسیس هستند. عفونت های قارچی، انگلی و ویروسی نیز از علل بالقوه سپسیس به حساب می آیند. هنگامی که عفونت باعث ایجاد واکنش زنجیره ای در سراسر بدن شود و این واکنش اختلال در عملکرد اندام را به وجود بیاورد، می توانید به سپسیس مبتلا شوید.
چه قسمت هایی از بدن گرفتار سپسیس می شوند؟
عفونتی که منجر به سپسیس می شود می تواند از بسیاری از قسمت های مختلف بدن شروع شود. مکان ها و انواع عفونت های رایج که می توانند منجر به سپسیس شوند عبارتند از:
۱- دستگاه تنفسی
عفونت هایی که ریه های شما را درگیر می کند، مانند ذات الریه
۲- سیستم مجاری ادراری
عفونت های دستگاه ادراری به ویژه در صورت داشتن کاتتر
۳- دستگاه گوارش
عفونت آپاندیس
مشکلات روده
عفونت در حفره شکمی (پریتونیت)
عفونت کیسه صفرا یا کبد
۴- سیستم عصبی مرکزی
عفونت های مغز یا نخاع
۵- پوست
باکتری ها می توانند از طریق زخم ها، التهاب ها یا منافذ ایجاد شده با کاتترها و IV وارد پوست شما شوند.
شرایطی مانند سلولیت (التهاب بافت همبند)
آیا سپسیس مسری است؟
سپسیس به خودی خود مسری نیست. شما نمی توانید آن را به افراد دیگر منتقل کنید. اما می توانید عفونت هایی را که می توانند باعث سپسیس شوند را گسترش دهید.
سپسیس چگونه تشخیص داده می شود؟
بسیار مهم است که به سرعت افراد مبتلا به عفونت هایی که ممکن است به سپسیس مبتلا شوند، شناسایی شوند. هیچ معیار دقیقی برای تشخیص سپسیس وجود ندارد. به همین دلیل پزشکان ترکیبی از روش ها را استفاده می کنند. معاینه، آزمایش‌های آزمایشگاهی، اشعه ایکس و سایر آزمایش‌ها مانند کشت خون برای شناسایی عفونت و تشخیص سپسیس مورد استفاده قرار می گیرند.
اگر عفونت تایید شود یا احتمال آن برود که وجود دارد، در صورت داشتن حداقل دو مورد از معیارهای زیر ممکن است فرد به سپسیس مبتلا شده باشد.:
- فشار خون پایین: فشار خون سیستولیک (بالاترین عدد) کمتر از ۱۰۰ میلی متر جیوه باشد.
- تعداد تنفس بالا: تعداد تنفس سریعتر از ۲۲ تنفس در دقیقه باشد.
- مقیاس کمای گلاسکو: نمره ۱۵ یا کمتر در مقیاس کمای گلاسکو، که سطح هوشیاری شما را تعیین می کند.
آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری
پزشکان تعدادی آزمایش دیگر برای شناسایی عفونت و هرگونه آسیب یا اختلال در اندام ها تجویز می کنند. این آزمایشات شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون: شمارش کامل خون (CBC)، کشت خون، آزمایشاتی برای بررسی عملکرد غیر طبیعی کبد و کلیه، مشکلات لخته شدن خون و ناهنجاری های الکترولیت
- سطح اکسیژن خون: آزمایشی برای ارزیابی سطح اکسیژن در خون
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار و کشت ادرار
- تست های تصویربرداری: اشعه ایکس یا سی تی اسکن
چگونه سپسیس یا عفونت خونی را درمان می کنند؟
درمان سپسیس باید بلافاصله شروع شود. مهمترین نگرانی در پروتکل سپسیس، تشخیص سریع و درمان سریع است.اگر پزشک، سپسیس را در فرد تشخیص دهد، معمولاً برای درمان در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) بیمارستان بستری می شوید. درمان های زیر بلافاصله برای افراد شروع می شوند:
- آنتی بیوتیک ها: اگر عفونت باکتریایی داشته باشید، آنتی بیوتیک دریافت خواهید کرد.
- مایعات IV(داخل وریدی): برای حفظ جریان خون در اندام های خود و جلوگیری از کاهش بیش از حد فشار خون به مایعات نیاز دارید.
- داروهای وازوپرسور: وازوپرسورها رگ های خونی را سفت می کنند. این کار برای رسیدن به فشار خون کافی برای بیمار مناسب است.
- مراقبت های حمایتی لازم: اگر نارسایی اندام رخ دهد، به سایر درمان‌های سپسیس یا عفونت خونی مانند دیالیز برای نارسایی کلیه یا تهویه مکانیکی برای نارسایی تنفسی نیاز خواهید داشت.
- جراحی: ممکن است برای برداشتن بافت آسیب دیده به جراحی نیاز داشته باشید.
چگونه می توانیم از ابتلا به سپسیس جلوگیری کنیم؟
اگر اقدامات زیر را انجام دهید احتمال ابتلا به سپسیس کم می شود.
- رعایت بهداشت خوب، از جمله شستن دست ها
- تمیز نگه داشتن بریدگی ها و سایر زخم ها و پوشاندن آنها تا زمان بهبودی
- به روز نگه داشتن واکسن های توصیه شده
- دریافت مراقبت های پزشکی معمول برای شرایط مزمن
اگر مشکوک به عفونت هستید، فوراً تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.
پیش آگهی از سپسیس چیست؟
با تشخیص و درمان سریع، بسیاری از افراد مبتلا به سپسیس خفیف زنده می مانند. بدون درمان، اکثر افراد، مبتلا به مراحل جدی‌تر سپسیس شده و جان خود را از دست می دهند. حتی با درمان نیز، ۳۰ تا ۴۰ درصد افراد مبتلا به شوک سپتیک، که شدیدترین مرحله سپسیس است، جان خود را از دست می دهند.
چه مدت طول می کشد تا در اثر سپسیس بمیریم؟
شوک سپتیک می تواند در کمتر از ۱۲ ساعت باعث مرگ شود.
عوارض دراز مدت سپسیس چیست؟
با درمان سریع، بسیاری از افراد مبتلا به سپسیس به طور کامل بهبود می یابند و به زندگی عادی باز می گردند. اما برخی از افراد ممکن است اثرات و عوارض طولانی مدت را تجربه کنند.
عوارض سپسیس یا عفونت خونی
- بیخوابی
- کابوس یا توهم
- موارد وحشت زدگی
- درد مفاصل و عضلات
- کاهش عملکرد شناختی (یادگیری، به خاطر سپردن، تمرکز و تصمیم گیری)
- نارسایی ارگان ها
اگر از سپسیس جان سالم به در ببریم، بهبودی چگونه خواهد بود؟
اگر از سپسیس جان سالم به در ببرید، به احتمال زیاد قبل از بازگشت به خانه به فیزیوتراپی نیاز خواهید داشت. بدن شما چیزهای زیادی را پشت سر گذاشته است. پزشکان به شما کمک می کنند تا سلامت خود را بازیابید و به آرامی یاد خواهید گرفت که چگونه دوباره از خود مراقبت کنید. حتی در ابتدا بسته به شرایط بیمار، نشستن و ایستادن نیز ممکن است دشوار باشد. فیزیوتراپ می تواند توان بدنی بیمار را بهبود بخشد. در صورت بهبودی قادر خواهید بود حرکت کنید و خودتان به حمام بروید. هنگامی که قدرت خود را به دست آوردید و تحرک بدنی خود را بازیابی کردید، می توانید به خانه بروید.
پس از بهبود از بیماری و تمام شدن کار فیزیوتراپ چه اتفاقی می افتد؟
پس از گذراندن این مراحل می توانید به خانه برگردید. شما باید به بدن، ذهن و روح خود برای بهبودی زمان بدهید. هنگامی که به خانه می رسید، ممکن است علائم ناخوشایندی را تجربه کنید. اثرات فیزیکی شامل موارد زیر است:
- خستگی و ضعف
- تنگی نفس
- بدن درد
- مشکل در حرکت و خوابیدن
- فقدان اشتها و کاهش وزن
- پوست خشک و خارش دار
- ناخن شکننده
- ریزش مو
چه اثرات ذهنی و عاطفی بعد از بیماری احساس خواهید کرد؟
- تمایل به تنها بودن
- یادآوری خاطرات ناخوشایند
- تمرکز ضعیف
- اضطراب و افسردگی
- ناامیدی و عصبانیت
- گیجی
برای کمک به بهبودی، در خانه چه کاری می توانیم انجام دهیم؟
پزشکان متخصص به شما کمک می‌کنند تا برنامه‌ای برای ادامه بهبودی خود داشته باشید. در ابتدا، روی اهداف کوچک و دست یافتنی مانند حمام کردن و لباس پوشیدن کار کنید. شما برای بازسازی قدرت بدنی خود تلاش می کنید اما مراقبت از سلامت روانی خود نیز مهم است. در مورد احساس خود با خانواده، دوستان و پزشک خود صحبت کنید. مدتی طول می کشد، اما در نهایت، باید دوباره احساس کنید که خودتان هستید و به زندگی عادی بازگردید.
جمع بندی
سپسیس یا عفونت خونی یک اورژانس پزشکی تهدید کننده زندگی است. برای جلوگیری از سپسیس، مطمئن شوید که در هر عفونتی فوراً درمان شوید. اگر درمان را به تعویق بیندازید، یک عفونت ساده می تواند منجر به بیماری کشنده شود. اگر عفونتی دارید که بهتر نمی شود یا به نظر می رسد بدتر شده ، فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. بدون درمان، سپسیس می تواند منجر به عوارض شدید و حتی مرگ شود.
سوالات متداول
چگونه بفهمم که عفونت خونی سپسیس دارم؟
علائم سپسیس شدید یا شوک سپتیک
- احساس سرگیجه یا ضعف
- تغییر در وضعیت روانی مانند سردرگمی
- اسهال
- تهوع و استفراغ
- لکنت زبان
- درد شدید عضلانی
- تنگی نفس شدید
- تولید ادرار کمتر از حد طبیعی، به عنوان مثال، ادرار نکردن برای یک روز
۳ علامت سپسیس چیست؟
به طور کلی، علائم سپسیس می تواند شامل موارد زیر باشد: ۱- لرز.۲- گیجی یا هذیان. ۳- تب یا دمای پایین بدن (هیپوترمی)
آیا می توانید از سپسیس یا عفونت خونی زنده بمانید؟
سپسیس ممکن است باعث لخته شدن غیرطبیعی خون شده که منجر به لخته‌های کوچک یا ترکیدن رگ‌های خونی شود. لخته ها به بافت‌ها آسیب می‌زند یا آنها را از بین می‌برند. اکثر بیماران از سپسیس خفیف بهبود می یابند. اما میزان مرگ و میر ناشی از شوک سپتیک حدود ۴۰ درصد است.
آیا سپسیس قابل درمان است؟
اکثر بیماران بعد از سپسیس به طور کامل بهبود می یابند. اما زمان می برد. ممکن است همچنان علائم فیزیکی و عاطفی داشته باشید. این حالت می تواند ماه ها یا حتی سال ها بعد از ابتلا به سپسیس ادامه داشته باشد.
آیا ممکن است سپسیس داشته باشید اما ندانید؟
اگر عفونت گسترش یافته باشد یا عفونت عمومی داشته باشید، ممکن است علائم و نشانه های دیگری مانند تب، خستگی، درد و غیره در شما ایجاد شود. اما گاهی اوقات ممکن است عفونت خفیف داشته باشید و آن را ندانید. زیرا علائمی ندارید.
