پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که می‌توانیم در دهان خود داشته باشیم. اما خبر خوب این که با رعایت نکاتی مهم و البته ساده، می‌توان از آن جلوگیری کرد. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس همراه ما باشید تا با روش‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان آشنا شوید.
نکته ۱. یک رژیم غذایی سالم داشته باشید
این مساله اثبات شده است که مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود. دهان ما خانه بسیاری از باکتری‌های بی ضرر است. اما برخی از این باکتری‌ها که از قند برای انرژی استفاده می‌کنند، می‌توانند برای دندان‌ها مضر باشند. این باکتری‌ها باعث تولید اسیدهایی می‌شوند که دندان‌های ما را حل می‌کنند. در نهایت می‌تواند باعث ایجاد حفره در دندان شود. کاهش غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قند به کاهش تولید اسید کمک کرده و از این طریق موجب سلامت دندان‌ها می‌شود.
از چه موادی غذایی باید دوری کرد؟
- نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه‌های گازدار، نوشابه‌های انرژی زا، نوشیدنی‌های ورزشی، نوشیدنی‌های شیرین و میوه ای را کنار بگذارید.
- آب نبات، به ویژه نوعی که برای مدت طولانی در دهان شما باقی می‌ماند مانند آب نبات چوبی، تافی، آب نبات‌های چسبنده یا آب نبات‌هایی که به آرامی آب می‌شوند نباید مصرف شوند.
در حالی که اجتناب کامل از مصرف شکر در رژیم غذایی دشوار است، اما برخی عادات سالم برای زمانی که غذاها یا نوشیدنی‌های شیرین مصرف می‌کنید وجود دارد. سعی کنید آنها را در وعده غذایی که بزاق بیشتری در دهان شما وجود دارد مانند ناهار مصرف کنید. بزاق با شستن برخی از قندها و اسیدها و تحت کنترل نگه داشتن باکتری‌ها از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. همچنین می‌تواند آسیب‌های ناشی از اسیدهای روی سطح دندان را ترمیم کند. آب یا شیر ساده بنوشید یا دهان خود را در اسرع وقت پس از مصرف شکر بشویید.
غذاها و نوشیدنی‌های دوستدار دندان
- میوه‌ها و سبزیجات تازه و کامل، نه آب گرفته)، به خصوص سبزیجات ترد مانند کرفس و هویج که بزاق شما را جاری می‌کند برای دندان‌ها مناسب هستند.
- لبنیات شیرین نشده مانند پنیر و شیر حاوی کلسیم هستند که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بسیار مفید است.
- آب بهترین نوشیدنی است، اما چای یا قهوه شیرین نشده با شیر نیز می‌تواند گزینه ای مناسب برای دندان باشد.
- جویدن آدامس بدون قند نیز برای تولید بزاق مفید است اما اگر مشکل فک دارید ایده خوبی نیست.
نکته ۲. دندان‌های خود را به طور منظم با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، به ویژه اگر اجازه داده شود برای مدتی روی دندان رشد کنند، بدتر می‌شوند. به همین دلیل مهم است که به طور مرتب دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید تا از افزایش باکتری‌ها جلوگیری کنید.
حتما از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید، زیرا فلوراید با تقویت و ترمیم دندان‌ها جلوی پوسیدگی را می‌گیرد. مطمئن شوید که مسواک به تمام سطوح دندان‌های شما زده می‌شود. به طور کلی، مسواک باید به آرامی هم لثه‌ها و هم دندان‌های شما را لمس کند و هر بار مسواک زدن حداقل ۲ دقیقه طول بکشد.
تمیز کردن بین دندان‌ها نیز مهم است. از نخ دندان برای شکاف‌های کوچک استفاده کنید. از مسواک‌های بین دندانی برای فاصله‌های بزرگ جایی که مسواک نمی‌تواند به آن برسد کمک بگیرید. از دندانپزشک بخواهید بهترین شیوه مسواک زدن را به شما آموزش دهد.
نکته ۳. به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید
پوسیدگی دندان قابل پیشگیری است، اما در مراحل اولیه آن نیز با پر کردن قابل ترمیم یا بهبود است. هنگامی که یک حفره ایجاد می‌شود، می‌تواند از طریق دندان عبور کرده و به پالپ برسد. این شرایط باعث درد شده و میزان درمان مورد نیاز را افزایش می‌دهد یا حتی منجر به کشیدن دندان می‌شود. اغلب اوقات پوسیدگی دندان با چشم دیده نمی شود و هیچ علائمی ندارد. ممکن است فقط برای دندانپزشک یا در عکسبرداری با اشعه ایکس قابل مشاهده باشد. مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه، باعث تشخیص زودهنگام پوسیدگی دندان می‌شود. با این کار میزان درمان مورد نیاز کاهش می‌یابد و اطمینان حاصل می‌شود که می‌توانید از پوسیدگی در آینده جلوگیری کنید.
شایع ترین علل پوسیدگی دندان‌ها که باید مراقب آنها باشید چیست؟
خشکی دهان: وجود بزاق برای شستن قطعات کوچک غذا یا قند موجود در دهان ما حیاتی است. در بسیاری از موارد، ورزش بیش از حد نیز می‌تواند به دلیل تنفس بیش از حد از طریق دهان، باعث خشکی دهان و در نهایت پوسیدگی دندان‌ها شود.
دارو یا درمان‌های پزشکی: برخی بیماری‌ها می‌توانند باعث خشکی دهان، ضعیف‌تر شدن لثه‌ها و دندان‌ها شوند. مصرف بعضی از دارو‌ها باعث خشکی دهان شده که خود عاملی برای پوسیدگی دندان است.
استرس: اضطراب و استرس می‌تواند بر سلامت جسمانی شما تأثیر بگذارد. استرس بر سیستم ایمنی بدن تاثیر منفی گذاشته و بدن را ضعیف می‌کند. این کار باعث حمله بیشتر باکتری‌ها و اسیدها به دندان می‌شود. از طرفی با داشتن استرس روتین‌های بهداشتی معمولا رعایت نمی شوند.
سیگار کشیدن: بر کسی پوشیده نیست که سیگار نه تنها از نیکوتین، بلکه از تار یا قطران نیز غنی است که می‌تواند به شدت در پوسیدگی و لکه شدن دندان‌ها نقش داشته باشد.
دندان قروچه: افرادی که به دلیل استرس، عادت یا هنگام خواب دندان قروچه می‌کنند، احتمال شکستگی یا فرسودگی مینای دندان را دارند که این امر آنها را در برابر پوسیدگی آسیب پذیرتر می‌کند.
مصرف قند: باکتری‌ها در غذاهای شیرین رشد می‌کنند. هر چه قند بیشتری مصرف کنید و اجازه دهید قند در آن جا بماند و دندان‌هایتان را بپوشاند، احتمال ایجاد پوسیدگی در کوتاه ترین زمان بیشتر می‌شود.
بهداشت نامناسب دهان و دندان: کافی نیست که هر چند وقت یکبار دندان‌های خود را مسواک بزنید. باید برنامه ای منسجم و روزانه داشته باشید. همچنین باید هر روز از نخ دندان استفاده کنید، زبان خود را مسواک بزنید و به طور مرتب از دهانشویه استفاده کنید.
کمبود فلوراید: فلوراید به دندان‌های شما کمک می‌کند تا در برابر اسید و پلاک مقاومت کنند. ناگفته نماند که باعث سفیدتر شدن دندان‌ها نیز می‌شود. می‌توانید از دندانپزشک خود در مورد مارک‌های توصیه شده خمیر دندان غنی از فلوراید بپرسید.
جمع بندی
با رعایت موارد گفته شده در این مقاله می‌توانید دندان‌هایی سالم داشته باشید. با این حال اگر شما یا عزیزانتان علائمی از ایجاد حفره را احساس می‌کنید یا می‌بینید، بهتر است در اسرع وقت به آنها رسیدگی کنید. زیرا می‌توانند باعث درد، عفونت، بیماری لثه یا از دست دادن دندان‌ها شوند.
اگر نیاز دارید که یک مشکل دندانپزشکی را فوراً درمان کنید، هم اکنون با ما تماس بگیرید و نوبت ویزیت با یکی از متخصصین کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس بگیرید. منتظر شما هستیم.
سوالات متداول
پنج راه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان چیست؟
- بعد از خوردن یا نوشیدن با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
- بعد از خوردن و آشامیدن دهان خود را بشویید.
- به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- از سیلانت‌های دندانی کمک بگیرید.
- آب لوله کشی زیاد مصرف کنید.
- از خوردن میان وعده و ریزه خواری در طول روز خودداری کنید.
- غذاهای سالم و سبزیجات بخورید.
- فلوراید تراپی کنید.
چگونه می‌توانیم به طور طبیعی از پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم؟
حداقل دو بار در روز مسواک بزنید. با دقت نخ دندان بکشید و به طور منظم از یک دهان شویه خوب استفاده کنید. در حالت ایده آل، شما باید هر روز قبل از خواب و بعد از بیدار شدن در صبح و همچنین بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. حداقل دو بار در روز از دهانشویه برای کمک به کند کردن پیشرفت پوسیدگی دندان استفاده کنید. انتخاب‌های غذایی هوشمندانه ای داشته باشید که نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای حاوی قند و نشاسته را محدود می‌کند. وعده‌های غذایی مغذی و متعادل بخورید و میان وعده را محدود کنید.
دلایل اصلی پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان در اثر ترکیبی از عوامل از جمله باکتری‌های موجود در دهان، خوردن تنقلات مکرر، نوشیدنی‌های شیرین و تمیز نکردن خوب دندان‌ها ایجاد می‌شود.
چرا نمی توانیم جلوی پوسیدگی دندان را بگیریم؟
مینای دندان ما قوی ترین ماده در بدن است. با این حال، حاوی بافت زنده ای نیست که بتواند از آن برای بازسازی و التیام خود استفاده کند. هنگامی که باکتری‌ها با موفقیت مینای دندان را برش می‌دهند، هیچ مانعی برای جلوگیری از تأثیر باکتری بر قسمت‌های داخلی دندان وجود نخواهد داشت.
چه غذاهایی از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند؟
غذاهای غنی از کلسیم و پروتئین، مانند شیر و سایر محصولات لبنی منبع اصلی کلسیم هستند که مینای دندان را تقویت و ترمیم می‌کند. محصولات لبنی به ویژه پنیر نیز حاوی پروتئین‌هایی هستند که به حفظ و ترمیم مینای دندان کمک می‌کند.
پوسیدگی دندان چقدر شایع است؟
حدود ۹۰٪ بزرگسالان ۲۰ ساله و بالاتر، حداقل یک حفره دارند.
pH پوسیدگی دندان چقدر است؟
یکی از راه‌هایی که می‌تواند باعث پوسیدگی دندان شود، زمانی است که سطح pH در دهان شروع به پایین آمدن کرده و کمتر از ۵.۵ می‌شود. سطح pH خنثی ۷.۰ است، بنابراین با مصرف غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی این مقدار کاهش می‌یابد. هنگامی که دهان در معرض دوره‌های طولانی PH پایین قرار می‌گیرد، باعث رشد و توسعه باکتری‌های ایجاد کننده حفره می‌شود.
