عوامل زیادی میتوانند منجر به پوسیدگی دندان شوند، اما باکتریها بیشترین نقش را دارند. با این حال، درک این نکته ضروری است که همه ما در داخل دهانمان باکتری داریم. وقتی این باکتری روی دندانهای ما بنشیند، شروع به تشکیل یک لایه سفید متشکل از هزاران باکتری به نام پلاک میکند. اگر اقدامات مناسبی برای مراقبت از سلامت دهان خود انجام ندهیم، باکتریها میتوانند شروع به تولید اسید کنند که در نهایت مینای دندان ما را فرسایش میدهند. هنگامیکه این اسیدها با لایه خارجی دندان ما تماس پیدا میکنند، شروع به ایجاد حفره میکنند.
البته، اگر مانند اکثر بزرگسالان دندان پوسیده نمیخواهید باید اقداماتی را انجام دهید. باید بدانید بهترین راهها برای جلوگیری از شروع پوسیدگی دندان در وهله اول چیست؟ با انجام این اقدامات، دهان و کل بدن خود را خوب میکنید و خطرات پوسیدگی دندان در آینده را به میزان قابل توجهی کاهش میدهید. با ما در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس همراه باشید تا با راه های پیشگیری از خراب شدن دندان آشنا شوید.
پوسیدگی دندان چیست؟
پوسیدگی دندان تخریب ساختار دندان است و میتواند هم مینای دندان (پوشش خارجی دندان) و هم لایه عاج دندان را تحت تاثیر قرار دهد. پوسیدگی دندان زمانی اتفاق میافتد که مواد غذایی حاوی کربوهیدرات (قند و نشاسته) مانند نان، غلات، شیر، نوشابه، میوهها، کیکها یا آب نباتها روی دندان باقی میمانند. باکتریهایی که در دهان زندگی میکنند این غذاها را هضم کرده و آنها را به اسید تبدیل میکنند. باکتریها، اسید، بقایای غذا و بزاق با هم ترکیب میشوند و پلاکی را تشکیل میدهند که به دندانها میچسبد. اسیدهای موجود در پلاک سطح مینای دندان را حل میکند و سوراخهایی در دندان ایجاد میکند که حفره نامیده میشود.
در حالی که همه ما میدانیم که قرار است برای حفظ سلامت دندانهایمان مسواک بزنیم و نخ دندان بکشیم، پوسیدگیها یک مشکل رایج باقی میمانند که همه ما در یک مقطع زمانی باید با آن دست و پنجه نرم کنیم. پوسیدگی دندان، یک بیماری عفونی و دومین بیماری شایع بعد از سرماخوردگی است.
۱۱ راه جلوگیری از خراب شدن دندان
در حالی که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دو مورد از مهمترین عادتهای روزانه برای حفظ سلامت دندانها و لثهها هستند، چندین کار ساده دیگر وجود دارد که میتوانید برای جلوگیری از دندان درد یا بدتر از آن از دست دادن دندان انجام دهید.
بهداشت دهان و دندان اغلب بدیهی تلقی میشود، اما بخشی ضروری از زندگی روزمره ماست. اما برای کنترل سلامت دهان و دندان خود و جلوگیری از مشکلات دندانی هرگز دیر نیست. با هم این روشها را میبینیم.
- دندانهای خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید
اگر فکر میکنید چه زمانی و چند بار باید دندانهای خود را در روز مسواک بزنید، پاسخ ساده است. انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه میکند حداقل دو بار در روز دندانهای خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. اما، نه تنها این، هر بار که مسواک میزنید، حداقل دو دقیقه ادامه دهید. مسواک زدن دندانها، به ویژه پس از خوردن یا نوشیدن نوشیدنیهای شیرین، به حذف غذا و پلاک کمک میکند.
باکتریهای دهان ماشینهای بازیافت کوچک هستند. آیا میدانستید دهان شما در واقع محل زندگی حدود یک میلیارد میکروب است که چیزهایی را که میخورید و مینوشید بازیافت میکنند؟ با تغذیه از قندهای موجود در غذاها و نوشیدنیهایی که برای رشد مصرف میکنیم باعث پوسیدگی میشوند. سپس مواد زائد را به شکل یک بیوفیلم به نام پلاک دندانی باقی میگذارند. این پلاک به همه آن بازیافتکنندگان کوچک اجازه میدهد تا مدت بیشتری دور دندانهای شما بچسبند تا در نهایت اسیدهایی بسازند که مینای دندان را از بین میبرد و باعث ایجاد حفره میشود.
اگر درمان نشود، روند نهایی بیماری که میتواند از باکتریهای موجود در دهان شروع شود، میتواند به طور بالقوه به سایر قسمتهای بدن سرایت کند که میتواند شرایط مزمن را از دیابت گرفته تا بیماری قلبی را پیچیده کند. پس بهتر است روزی دو بار مسواک بزنید تا این مشکلات پیش نیایند.
- روزی یک بار نخ دندان بکشید
دندانپزشکان میدانند که هیچ کس دوست ندارد نخ دندان بکشد. اما به این فکر کنید که دندانهای ما ۵ طرف دارند و همه آنها باید به طور منظم تمیز شوند. حتی وقتی هر روز مسواک میزنیم، هنوز فقط ۳ طرف از آن را تمیز میکنیم. بنابراین، بدون استفاده از نخ دندان، در واقع فقط نیمی از سطح دندانهای خود را با مسواک زدن تمیز میکنید.
به یاد داشته باشید، نخ دندان کشیدن فقط چند دقیقه در روز طول میکشد. چه کارهای دیگری میتوانید تنها برای چند دقیقه انجام دهید که سلامت شما را بسیار بهبود بخشد؟ بنابراین، چگونه عادت نخ دندان کشیدن را شروع کنید؟ بهتر است آن را به عنوان وظیفه ای در نظر بگیرید. مانند کاری که همه ما انجامش را دوست داریم. هنگام تماشای تلویزیون یا هنگام خواندن کتاب در رختخواب، از نخ دندان استفاده کنید. در حالت ایده آل، شما باید بلافاصله بعد از غذا یا قبل از خواب، مانند مسواک زدن، از نخ دندان استفاده کنید. با این حال، نخ دندان کشیدن در واقع آسانتر و راحتتر از مسواک زدن است، زیرا میتوانید آن را در حال حرکت انجام دهید. نخ دندان کشیدن مانند هر عادت سالم دیگری است.
نخ دندان کشیدن به شما کمک میکند به جاهایی برسید که مسواک شما نمیتواند به آنها دسترسی داشته باشد این کار تضمین میکند که ذرات ریز غذا از بین دندانهای شما پاک شده اند.
- پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، دهان خود را با دهانشویه حاوی فلوراید بشویید
پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، حتما با دهانشویه حاوی فلوراید دهان خود را بشویید. استفاده روزانه از دهانشویه به کاهش باکتریهای داخل دهان کمک میکند و در نتیجه میزان پلاکهای دندانی ایجاد شده را کاهش میدهد. استفاده منظم از دهانشویه حاوی فلوراید نیز به پیشگیری از بیماری پریودنتال کمک میکند.
- به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید
تمام دندانپزشکان، دو بار در سال مراجعه به دندانپزشکی را پیشنهاد میکنند. مراجعه به دندانپزشک هر شش ماه به آنها کمک میکند تا زودتر پوسیدگی دندان را قبل از اینکه خیلی شدید شود تشخیص دهند. دندانپزشکی پیشگیرانه میتواند به شما در صرفه جویی در زمان، هزینه، درد و ناراحتی در آینده کمک کند. در طول ویزیت، جرم گیری کامل دندان دریافت خواهید کرد که به از بین بردن لکهها و پلاک بین دندانها و زیر لثه کمک میکند. پس از ویزیت، دندانهای شما بهتر به نظر میرسند و بوی نفس شما نیز بهتر میشود.
همچنین یکی دیگر از مزایای چکاپ سالانه این است که تعیین میکند که چند وقت یکبار به دندانپزشکی مراجعه کنید. هرچه خطر کمتری داشته باشید، کمتر به ویزیت دندانپزشکی نیاز خواهید داشت. در طول معاینات منظم دندانپزشکی سطح خطر خود را بیابید و با دندانپزشک خود صحبت کنید.
- فوراً حفرهها را پر کنید
یکی دیگر از مزایای مراجعه دو بار در سال به دندانپزشک این است که آنها میتوانند حفرهها را زود تشخیص دهند و بلافاصله آنها را پر کنند. پر کردن دندان میتواند شکل و ثبات دندانهای شما را بازگرداند و از آسیبهای بیشتر مانند پوسیدگی دندان یا از دست دادن دندان جلوگیری کند. از پرکردن دندان برای حفرهها، ترمیم دندانهای آسیب دیده، شکسته و ترمیم دندانهای فرسوده استفاده میشود.
- مقدار زیادی آب بنوشید
احتمالاً چندین مقاله در مورد مقدار آب مصرفی روزانه خوانده اید. به عنوان مثال، کلینیک دندانپزشکی زاگرس پیشنهاد میکند که بر اساس جنسیت و وزن خود، بین ۸ تا ۱۰ لیوان آب در روز بنوشیم. نوشیدن آب به عملکرد موثر بدن کمک میکند و با شستن ذرات غذایی باقی مانده در دهان به تمیز و سالم نگه داشتن دهان کمک میکند. خیلی ساده، آب بهترین نوشیدنی برای دندان شماست.
- میوهها و سبزیجات ترد بخورید
میوهها و سبزیجات نه تنها به تامین ویتامینها و مواد معدنی ضروری ما کمک میکنند، بلکه به ما کمک میکنند بدون اینکه کالری اضافی مصرف کنیم، سیر شویم. اما جدا از نقش حیاتی میوهها و سبزیجات در رژیم غذایی ما، میوهها و سبزیجات ترد میتوانند به پاکسازی دهان کمک کنند. مصرف میوههایی مانند سیب و گلابی یا سبزیجاتی مانند کرفس و کلم بروکلی به دهان ما تمرین میدهد و به پاکسازی پلاکها و باکتریها کمک میکند.
- از خوردن تنقلات مکرر یا نوشیدنیهای شیرین در طول روز خودداری کنید
نظرات پزشکی زیادی در مورد تعداد دفعات غذا خوردن در طول روز وجود دارد. اکثر متخصصان پزشکی پیشنهاد میکنند که شش وعده غذایی کوچک در روز بهترین است، اما سه وعده غذایی مناسب در طول روز کافی است. چالش برای دهان ما زمانی ایجاد میشود که در طول روز علاوه بر وعدههای غذایی خود میان وعده میخوریم. هر بار که چیزی را در دهان خود قرار میدهیم، در معرض خطر باقی ماندن ذرات غذای بیشتری هستیم. وقتی نوشیدنیهای شیرین مانند کولا یا آب میوه مینوشیم، آن قند روی دندانهای ما نیز ریخته میشود. بنابراین، مصرف زیاد میان وعده در طول روز نه تنها میتواند منجر به افزایش وزن شود، بلکه خطر ابتلا به این بیماری را نیز افزایش میدهد.
- سیگار را ترک کنید
انسانهای زیادی در دنیا با یک بیماری ناشی از سیگار زندگی میکنند. به خوبی شناخته شده است که استعمال دخانیات میتواند مشکلات پزشکی مختلفی ایجاد کند. سیگار منجر به بیماری و ناتوانی میشود و تقریباً به همه اعضای بدن آسیب میرساند.
با این حال، بیشتر مردم متوجه ضرری که سیگار کشیدن و استعمال تنباکو خوراکی برای دهان، لثهها و دندانها دارد، نیستند. استعمال دخانیات میتواند بسیار بیشتر از لکهکردن دندانهای شما باشد. این عادت ناسالم میتواند منجر به بیماری لثه، از دست دادن دندان و حتی سرطان دهان شود.
- آدامس بدون قند بجوید
اگر دوست دارید میان وعده بخورید یا استرس زیادی دارید، جویدن آدامس میتواند به رفع این نیازها کمک کند. اما آدامس دارای قند زیادی است و میتواند برای دندانهای ما مضر باشد. اما جویدن آدامس بدون قند میتواند این نیازها را برآورده کند و تولید بزاق را تحریک کند، که باعث شستن باکتریها یا ذرات غذا میشود. اما این نکته را فراموش نکنید که جویدن آدامس بدون قند جایگزینی برای مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن نیست.
- سیلانتها یا درمانهای فلوراید را در نظر بگیرید
در ویزیت بعدی خود به دندانپزشک، در مورد سیلانتها یا درمانهای فلوراید برای دندانهای خود سوال کنید. سیلانتها میتوانند به حفظ دندانهای شما کمک کنند. اگرچه راه درمان نیستند، اما مقرون به صرفه هستند و میتوانند به کنترل پوسیدگی دندان در نواحی خاصی از دهان کمک کنند. فلوراید با انعطافپذیری بیشتر دندانها در برابر باکتریهای پلاک و اسیدهای حاصل، از پوسیدگی دندان جلوگیری میکند. بسته به بایت شما، سیلانت دندان شما میتواند سالها دوام بیاورد.
تکنیکهای صحیح مسواک زدن
- از یک مسواک نرم استفاده کنید و فشار ملایمیوارد کنید، که هر دو ممکن است به کاهش خطر آسیب لثه کمک کنند.
- مسواک خود را با زاویه ۴۵ درجه روی لثهها قرار دهید. مسواک را به آرامیبا حرکات کوتاه (در عرض دندان) به جلو و عقب حرکت دهید و سطوح خارجی داخلی و جویدنی دندانها را مسواک بزنید.
- از نوک مسواک برای تمیز کردن سطوح داخلی دندانهای جلویی استفاده کنید و با یک حرکت آرام به سمت بالا و پایین بروید.
- زبان خود را مسواک بزنید تا باکتریها از بین بروند و نفس خود را تازه کنید.
- فراموش نکنید که مسواک خود را حداقل هر ۳ یا ۴ ماه یکبار تعویض کنید.
جمع بندی
اجازه دهید تیم دندانپزشکی کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس در جلوگیری از پوسیدگی دندان به شما کمک کند. با پیروی از توصیههای گفته شده در این مقاله، میتوانید خطر ایجاد حفره و پوسیدگی دندان را به میزان قابل توجهی کاهش دهید. هنگامیکه دهان ما سالم است، کمتر به دندانپزشک اورژانس نیاز داریم. بنابراین، اگر به جرم گیری دندان نیاز دارید یا حفرهای دارید که نیاز به پر کردن دارد، اکنون وقت آن است که از بهترین دندانپزشکان کلینیک زاگرس وقت بگیرید.
ما به بیماران خود کمک میکنیم تا از طریق معاینات منظم، درمانها و دادن اطلاعات به آنها برای گرفتن بهترین تصمیم خود، مسئولیت سلامت دهان خود را بپذیرند. ما مفتخریم که میبینیم بیمارانمان به این رویکرد جدید به شیوه ای مثبت پاسخ میدهند و سلامت دهان و دندان آنها رو به بهبود است.
سوالات متداول
آیا میتوانید به طور طبیعی پوسیدگی دندان را متوقف کنید؟
نه، شما نمیتوانید پوسیدگی دندان را با درمانهای طبیعی به طور کامل معکوس کنید، اگرچه خمیردندان هیدروکسی آپاتیت یا مکمل کلسیم ممکن است از دمینرالیزاسیون جلوگیری کرده و به بازسازی بخشی از ساختار دندان از دست رفته کمک کند. اما به طور کامل آن را از بین نمیبرد.
آیا میتوانم دندانهایم را از پوسیدگی دندان نجات دهم؟
درمان پوسیدگی عاج با پر کردن در مراحل اولیه امکان پذیر است، یا ممکن است دندانپزشک در موارد پیشرفته تر، قرار دادن روکشها را پیشنهاد دهد. قبل از قرار دادن روکشها، ابتدا ناحیه پوسیده برداشته میشود. در صورت لزوم، ممکن است مقداری از بافت دندان سالم نیز برداشته شود تا اطمینان حاصل شود که روکشها به خوبی در دهان شما قرار میگیرند.
چرا دندانهای من به این راحتی پوسیده وخراب میشوند؟
خوب تمیز نکردن دندانها و خوردن تنقلات زیاد و نوشیدنیهای شیرین از دلایل اصلی پوسیدگی دندان هستند. حفرهها قسمتهایی در سطح سخت دندان شما هستند که آسیب دیده اند.
آیا پر کردن دندان خراب شده درد دارد؟
خیر. به دلیل بی حسی کردن دندان دردی وجود نخواهد داشت. تنها ممکن است کمی فشار را احساس کنید.
چند تعداد حفره در دندانها طبیعی است؟
به طور کلی، بزرگسالان در طول زندگی خود به طور متوسط سه حفره در دندان احساس میکنند. این بدان معنی است که یک فرد بالغ به طور متوسط سه یا چهار پر کردن در دهان خود دارد. برخی از بیماران بسته به اینکه چقدر از دندانهای خود مراقبت میکنند، ده یا بیشتر دندان پر کرده دارند.