متخصص درمان ریشه یا اندودنتیست کیست؟

دندانپزشک اندودنتیست یا دندانپزشکی متخصص درمان ریشه (دندانپزشکی متخصص عصبشکی دندان) یک متخصص دندانپزشکی است که مشکلات خاص و پیچیده دندانی که نیاز به عصب کشی های پیچیده و مشکل را دارند را درمان می‌کند. این مشکلات عمدتا بر پالپ دندان اثر دارند. پالپ دندان از اعصاب، رگ‌های خونی و سایر بافت‌های داخل دندان تشکیل می‌شود. ریشه بخشی از دندان است که تا زیر لثه کشیده شده و دندان را در جای خود نگه می‌دارد. متخصص اندودنتیست روی تسکین درد دندان یا دهان تمرکز می‌کند و در عین حال دندان طبیعی شما را در صورت امکان حفظ می‌کند. تا انتها همراه ما باشید تا با این تخصص و کار‌‌هایی که انجام می‌دهند آشنایی پیدا کنید.

متخصص اندودنتیست چه کاری انجام می دهد؟

تمامی دندانپزشکان در زمینه تشخیص و درمان ریشه تخصص دارند. اما تشخیص و درمان برخی از مشکلات دندانی همچنان بسیار دشوار است. به همین دلیل است امکان دارد به یک متخصص اندودنتیست ارجاع داده شوید. علاوه بر دانشکده دندانپزشکی، متخصصین اندودنتیست چندین سال آموزش پیشرفته در این زمینه دریافت می‌کنند. آن‌ها برای تشخیص و درمان مشکلات پیچیده دندان، تکنیک‌ها و روش‌های مختلف روت کانال آموزش می‌بینند. متخصصان اندودنتیست در تشخیص و درمان علل پیچیده درد دندان تخصص دارند. آن‌ها برای تسکین درد و در عین حال حفظ دندان طبیعی تلاش می‌کنند. به همین دلیل، بسیاری از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند بیماران خود را به متخصص اندودنتیست ارجاع دهند.

دلایل رایج برای مراجعه به متخصص اندودنتیست

اندودنتیست‌ها می‌توانند پالپ دندان و بافت ریشه که آسیب دیده باشد را معالجه ‌کنند. از دلایل آسیب دیدگی پالپ دندان یا بافت ریشه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پوسیدگی دندان: اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، دندان به مرور دچار پوسیدگی می‌شود. اگر پوسیدگی دندان درمان نشده و آسیب به بافت ریشه دندان برسد، باید به متخصص اندودنتیست مراجعه کنید. پوسیدگی دندان می‌تواند باعث التهاب (پالپیت) یا حتی نکروز و عفونت بافت پالپ شود.
• صدمات دندانی: ضربه‌ای که بر دندان شما تأثیر می‌گذارد (مانند تصادف شدید).
• آبسه دندان: تجمع چرک که با ورود باکتری به داخل دندان یا لثه ایجاد می‌شود.
• دندان ترک خورده: آسیبی که به دندان شما وارد می‌شود که به باکتری اجازه ورود به داخل آن را می‌دهد.

روش‌ های مختلف درمان ریشه دندان توسط اندودنتیست

اندودنتیست‌ها گاهی اوقات متخصص درمان ریشه نامیده می‌شوند، در حالی‌که دندانپزشکان عمومی و اندودنتیست‌ها هر دو درمان ریشه را انجام می‌دهند. اما اندودنتیست‌ها این روش را بهتر انجام می‌دهند، زیرا آموزش‌های تکمیلی و حجم درمان بیشتر به این معنی است که اندودنتیست‌ها در انجام درمان‌های کانال ریشه تخصص بیشتری دارند. انواع درمان‌های مربوط به ریشه دندان که در تخصص اندودنتیست است شامل موارد زیر می‌شود:

روت کانال

در روش روت کانال، متخصص اندودنتیست پالپ دندان آسیب دیده یا عفونی را از بین می‌برد. سپس برای جلوگیری از عفونت مجدد، دندان را دوباره مهر و موم می‌کند.

درمان مجدد ریشه

اگر درمان ریشه برای یک دندان آسیب دیده بکار گرفته شده باشد، اما دندان به خوبی درمان نشود یا درمان مناسب باشد ولی درد همچنان پابرجا باشد باید درمان مجدد صورت گیرد. در این حالت اندودنتیست مواردی از درمان کانال ریشه قبلی که به درستی انجام نشده اند، مجددا انجام می‌دهد.

اگرچه نادر است، گاهی اوقات دندان در ابتدا به درمان ریشه پاسخ می‌دهد اما ماه‌ها یا سال‌ها بعد دردناک یا بیمار می‌شود. هنگامی که هر یک از این موقعیت‌ها رخ می‌دهد، اغلب می‌توان دندان را با درمان مجدد ریشه حفظ کرد.

جراحی ریشه دندان

جراحی ریشه دندان یک جراحی تخصصی است. به عنوان نمونه می‌توان به جراحی آپیکوکتومی اشاره کرد که در این روش نوک یا انتهای ریشه دندان برداشته می‌شود.

جراحی اورژانسی دندان

گاهی دندان دچار عفونت بسیار شدید یا صدمات پیچیده‌ای شده است. در این صورت یک متخصص اندودنتیست بسیار بهتر از یک دندانپزشک عمومی می‌تواند جراحی اورژانسی دندان را انجام دهد.

جراحی کشیدن دندان

کشیدن دندان به این دلیل کار پیچیده‌ای است که ممکن است به بافت‌های اطراف آسیب زیادی برساند. اندودنتیست می‌تواند یک دندان را با کمترین آسیب به سایر بافت‌ها بکشد.

جراحی ایمپلنت دندان

اندودنتیست می‌تواند از ایمپلنت برای پشتیبانی از پروتزهایی مانند بریج‌ها و بازگرداندن ظاهر و عملکرد دندان پس از کشیدن آن استفاده کند.

همه اندودنتیست‌ها می‌توانند همان روش‌های رایج در دندانپزشکی عمومی، از جمله تمیز کردن، سفید کردن، گذاشتن روکش‌ها، بریج‌ها و موارد دیگر را نیز انجام دهند.

تشخیص و درمان درد

تشخیص دردهایی مانند دندان ترک خورده یا شکسته اغلب دشوار است. به دلیل شبکه وسیع اعصاب در دهان، درد یک دندان آسیب دیده یا بیمار اغلب در دندان دیگری یا در سر، گردن و گوش احساس می‌شود. اندودنتیست متخصص تشخیص و درمان این نوع از دردهای مبهم است.

درمان آسیب های تروماتیک

آسیب به پالپ گاهی اوقات در اثر ضربه‌ای به دهان ایجاد می‌شود و متخصص اندودنتیست در درمان این آسیب‌های تروماتیک تخصص دارد. به عنوان مثال، ضربه به دندان دائمی کودک که به طور کامل رشد نکرده باشد، می‌تواند باعث توقف رشد ریشه شود. روشی به نام اپکسیفیکاسیون وجود دارد که استخوان را تحریک می‌کند تا در انتهای ریشه رسوب کند. متخصص اندودنتیست با استفاده از این روش، این امکان را فراهم می‌کند تا دندان را از طریق روش روت کانال نجات دهد. متخصص اندودنتیست به طور ویژه برای کاشت مجدد دندان‌هایی که از حفره‌های خود خارج شده‌اند، آموزش دیده است.

ویزیت مجدد

پس از اتمام درمان ریشه، دندان شما باید به طور دوره ای، معمولا هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار معاینه شود. با ویزیت مجدد در صرف هزینه‌های گزاف در آینده و آسیب‌های جبران ناپذیر به دندان و ریشه اجتناب خواهید کرد.

چگونه یک متخصص اندودنتیست مشکلات دندان را تشخیص می دهد؟

اندودنتیست‌ها آموزش‌های تخصصی برای تشخیص بسیاری از علل پیچیده درد دندان، دهان و صورت دارند. متخصص اندودنتیست می‌تواند با چند آزمایش مشکلات احتمالی شما را تشخیص دهد:

• اشعه ایکس دندان: با استفاده از این نوع اشعه ایکس، جزئیات واضح ساختار دندان ثبت و بررسی می‌شود.
• مواد سرد یا گرم: اندودنتیست حساسیت دندان را در تماس با دماهای مختلف آزمایش می‌کند.
• ضربه زدن روی دندان‌ها: گاهی وارد کردن ضربه به دندان می‌تواند سرنخ‌هایی از التهاب دندان و میزان گسترش التهاب را نشان دهد، به خصوص اگر دندان‌ها به ضربه زدن حساس شده باشند.

تفاوت اندودنتیست و پریودنتیست

اصطلاح اندودنتیست با پیشوند Endo-  شروع می‌شود که به معنای داخل است. قسمت کلمه دنت به معنای دندان است. بنابراین، اندودنتیست متخصصی است که در قسمت داخلی دندان کار می‌کند. اندودنتیست زمانی داخل دندان را درمان می‌کند که این بخش منبع درد یا عفونت باشد. اندودنتیست‌ها تخصص، تجربه و تجهیزات بیشتری برای حفظ دندان‌ها نسبت به سایر تخصص ها دارد. 

متخصص دندانپزشکی معروف به اندودنتیست، بیماری‌ها و مشکلات داخل دندان از جمله پالپ که از اعصاب، عروق خونی و بافت تشکیل شده است را درمان می‌کند. اگر تا به حال روت کانال انجام داده اید، به متخصص اندودنتیست مراجعه کرده اید. در طی این روش، پالپ عفونی برداشته شده و برای نجات دندان، دندان مهر و موم می‌شود. 

اما پریودنتیست‌ها کار خود را بر روی استخوان فک و لثه متمرکز می‌کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند دندان‌ها را بکشند و ایمپلنت‌های دندانی را قرار دهند. متخصصین پریودنتیست با بیماری پریودنتال و درمان موارد پیچیده بیماری لثه آشنا هستند. 

پریودنتیست‌ها می‌توانند هر دو روش زیبایی و ترمیمی لثه را انجام دهند. آنها به دنبال فرورفتگی لثه، پاکت‌های اطراف دندان، عفونت و مشکلات حتی زیر خط لثه هستند. پریودنتیست‌ها بافت آسیب دیده را بر می‌دارند و برای حفظ دندان‌ها و بافت‌های نرم، لثه‌ها را جراحی می‌کنند. به عنوان مثال، افزایش طول تاج دندان را با اصلاح لبخند لثه‌ای بهبود می‌بخشند. 

جرم گیری و روت پلنینگ با تمیز کردن عمیق پاکت‌های اطراف دندان، می‌تواند بیماری پریودنتال را درمان یا از آن پیشگیری کند. متخصص پریودنتیست دندانپزشکی است که در پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری پریودنتال و کاشت ایمپلنت دندان نیز تبحر دارد. دوره تحصیلی آن‌ها شامل سه سال آموزش در زمینه بیماری پریودنتال و درمان آن است. 

بعد از عمل ریشه چه انتظاری می ‌توانم داشته باشم؟

احساس شما پس از درمان ریشه بستگی به مشکل خاص شما و شدت آن دارد. اکثر درمان‌های ریشه، روش‌های سرپایی هستند و سریعا بعد از جراحی به خانه می‌روید. ممکن است بعد از درمان ریشه، ناراحتی جزئی داشته باشید. برخی از افراد آنقدر احساس خوبی دارند که می‌توانند در همان روز به سر کار بازگردند.

اما گاهی ممکن است تا چند روز پس از جراحی ریشه، دهان یا دندان شما احساس درد کند. جراحی گسترده‌تر ممکن است باعث ناراحتی شدیدتر یا طولانی‌تر شود. متخصص اندودنتیست ممکن است برای کاهش درد، مبارزه با عفونت یا کمک به بهبودی سریع‌تر، داروهایی تجویز کند.

پس از درمان ریشه، شاید لازم باشد با دندانپزشک عمومی خود مشورت کنید. متخصص اندودنتیست یک روکش روی دندان شما قرار می دهد تا به طور کامل از دندان ترمیم شده محافظت شود. مهم است که دستورالعمل‌های اندودنتیست را دنبال کنید تا مطمئن شوید که دندان شما همانطور که باید ترمیم می‌شود.

چه زمانی باید با متخصص اندودنتیست مراجعه کنیم؟

برای ارزیابی هرگونه درد دندانی که از بین نمی‌رود یا بدتر می‌شود، با متخصص اندودنتیست تماس بگیرید. اگر بررسی مجدد دندان توسط اندودنتیست را به تعویق بیندازید، ممکن است شانس شما برای نجات دندان طبیعی کاهش یابد.

اگر هر یک از علائم زیر را دارید، خیلی سریع با متخصص اندودنتیست تماس بگیرید:

• درد طولانی مدت دندان
• درد غیرعادی در دهان یا فک شما
• حساسیت به گرما، سرما یا غذاهای شیرین 
• التهاب نزدیک دندان یا لثه آسیب دیده

برخی از علل دندان درد (مانند آبسه دندان) اگر بطور کامل درمان نشوند، بسیار خطرناک هستند. اگر در اثر تصادف به دهان آسیبی رسیده باشد یا علائم احتمالی عفونت مانند تب، مشکلاتی در تنفس و بلع و همچنین قرمزی یا تورم در دهان که تا گونه گسترش یافته باشد، بروز کند، باید به دنبال درمان فوری بود.

جمع بندی

اندودنتیست‌ها متخصصین دندانپزشکی هستند که می‌توانند علل پیچیده دندان درد را تشخیص داده و درمان کنند. اگر دائما درد دندان یا دهان دارید، برای کمک به متخصص اندودنتیست مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند به تشخیص دقیق علت مشکل کمک کنند. همچنین می‌توانند روش‌هایی را بکار ببرند که درد یا ناراحتی را تسکین دهد. اغلب این درمان‌ها علائم را تسکین داده و در عین حال دندان طبیعی شما را نیز نجات می‌دهند. مهم است که درد دندان را جدی بگیرید. و به یک متخصص اندودنتیست مراجعه کنید. در این انتخاب همکاران ما در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با صبوری و تخصص بالا یاری‌رسان شما خواهند بود.

سوالات متداول

1. به چه دلیل دندانپزشک بیمار را به اندودنتیست ارجاع می دهد؟

اگر دندانپزشک تشخیص دهد که شما به روت کانال نیاز دارید یا علائم پالپ دندان عفونی مشاهده شود، شما را به متخصص اندودنتیست ارجاع می‌دهد.

2. آیا متخصص اندودنتیست می تواند دندان بکشد؟

اگر به نفع بیمار باشد، اندودنتیست‌ها می‌توانند دندان نیز بکشند. دندانی که با درمان ریشه نجات پیدا نمی‌کند نیاز به کشیدن دارد.

3. آیا متخصص اندودنتیست بعد از روت کانال، می تواند روکش بگذارد؟

اندودنتیست فقط پالپ ملتهب یا عفونی را برمی دارد، داخل کانال ریشه را با دقت تمیز کرده و شکل می‌دهد و سپس فضا را پر و مهر و موم می‌کند. پس از گذشت چند روز و اطمینان از موفقیت آمیز بودن عصب کشی، متخصص یا دندانپزشک عمومی می توانند تاج یا ترمیم دیگری را بر روی دندان قرار دهد تا از آن محافظت کرده و آن را به عملکرد کامل خود بازگرداند.

4. آیا اندودنتیست ها بیشتر از عصب کشی انجام می دهند؟

از آنجایی‌که اندودنتیست‌ها فقط به داخل دندان تمرکز می‌کنند، فقط اقداماتی مانند درمان کانال‌های ریشه، جراحی‌های ریشه و آسیب‌های تروماتیک دندان را انجام می‌دهند.