بررسی تاثیر انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی بر روی سلامت دندان

دندان‌ها از مهم‌ترین بخش‌های بدن هستند که همانند هر بخش دیگری برای حفظ سلامت خود به ویتامین‌ها و مواد مغذی خاصی نیاز دارند. با داشتن یک رژیم غذایی سرشار از انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌توانید به تقویت مینای دندان کمک کنید و همیشه لبخندی زیبا و سالم داشته باشید. در واقع این رژیم غذایی متعادل از دندان‌ها در برابر نوشیدنی‌ها و غذاهایی که موجب تولید اسید می‌شوند محافظت می‌کند.

 البته در کنار رعایت تمامی این موارد برای حفظ سلامت دندان‌ها و اطمینان از سلامت‌شان چکاپ منظم آن‌ها ضروری است. اگر می‌خواهید در مورد انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان اطلاعات بیشتری کسب کنید پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با ما همراه باشید. 

• ویتامین B

ویتامین‌های گروه B سوخت و ساز سلولی را کنترل می‌کنند و به درمان مشکلاتی مانند التهاب لثه و سوزش دهان می‌پردازند. ازاین‌رو با استفاده از ویتامین ب به ویژه ریبوفلاوین و نیاسین می‌توانید دردها و التهاب‌های دهانی را از بین ببرید، بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی خود بیشتر آن‌ها را جای دهید. از منابع سرشار از نیاسین و ریبوفلاوین می‌توان به ماهی، محصولات لبنی، گوشت قرمز، بادام و اسفناج اشاره نمود. 

• ویتامین C

ویتامین C نقش مهمی در تقویت بافت‌های اتصالی در اطراف لثه‌ها و استحکام آن‌ها دارد. به‌طوری‌که اگر به میزان کافی از این ویتامین به بدن نرسد، بافت‌های همبند نمی‌توانند به خوبی دندان‌ها را نگه دارند و دندان‌ها لق می‌شوند. همچنین موجب خونریزی لثه و بیماری‌های خطرناک لثه می‌شود. ازاین‌رو برای تقویت و سالم نگه داشتن بافت‌های لثه باید مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C مانند فلفل، پرتقال، سیب زمینی شیرین، کلم پیچ و توت فرنگی را در وعده‌های غذایی خود بیشتر کنید. 

• ویتامین A

از دیگر انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان می‌توان به ویتامین A اشاره نمود. با وجود اینکه از ویتامین A بیشتر برای تقویت بینایی یاد‌ می‌شود، اما این ویتامین نقش مهمی در تولید بزاق دهان و حفظ آن دارد. ویتامین آ همچنین به سلامت غشای موکوسی پوشاننده لثه و گونه کمک‌ می‌کند و موجب‌ می‌شود کمتر در معرض بیماری‌ها قرار بگیرند.  در واقع با تولید بزاق دهان آلودگی‌ها و باکتری‌ها را از لثه‌ها و دندان‌ها پاک‌ می‌کند. ویتامین A در مواد غذایی مختلفی وجود دارد که از جمله آن‌ها‌ می‌توان به هویج، میوه‌های نارنجی و سبزیجاتی مثل فلفل، سیب زمینی شیرین، سبزیجات با برگ تیره مثل کلم پیچ، اسفناج و مرغ و زرده تخم مرغ اشاره نمود. 

• فسفر 

مطالعات صورت گرفته نشان‌ می‌دهد که برای جذب کامل کلسیم در بدن و بهبود سلامت استخوان‌ها، لازم است که به همراه فسفر مصرف شود. کلسیم و فسفر نقش مهمی در سلامت لثه‌ها و دندان‌ها دارند. به همین دلیل اکثر مکمل‌های کلسیم حاوی فسفر هستند. همچنین‌ می‌توان از طریق غذا نیز فسفر را جذب نمود. از منابع غذایی سرشار از فسفر‌ می‌توان به ماست، شیر، پنیر، لوبیا، گوشت قرمز، عدس و مغزها و غلات اشاره نمود.

• کلسیم

کلسیم از مهم‌ترین مواد معدنی است که نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌ها دارد. ۹۹ درصد کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها قرار گرفته‌اند. ازاین‌رو مصرف کلسیم به میزان کافی برای بدن ضروری است. زیرا در صورتی که بدن نتواند کلسیم مورد نیاز خود را تامین کند آن را از استخوان‌ها تامین‌ می‌کند. برای جلوگیری از این اتفاق باید رژیم غذایی خود را به نحوی تنظیم کنید که سرشار از کلسیم باشد. سبزیجات با برگ‌های سبز، ساردین، بروکلی، بادام و فرآورده‌های لبنی از جمله منابع حاوی کلسیم هستند که‌ می‌توانید آن‌ها را در برنامه غذایی خود بگنجانید. همچنین‌ می‌توانید با مشورت پزشک و در صورت نیاز از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید. 

• ویتامین D

ویتامین D یکی دیگر از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان است که موجب‌ می‌شود جذب کلسیم و فسفر به بهترین شکل ممکن صورت بگیرد. به‌طوری‌که عدم مصرف آن موجب بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان‌ می‌شود. برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن‌ می‌توانید روزانه ۱۵ دقیقه زیر نور خورشید بنشینید و به رژیم غذایی خود محصولات لبنی، تخم مرغ، ماهی سالمون و روغن ماهی اضافه کنید که سرشار از ویتامین د هستند. 

• آهن

آهن موجب‌ می‌شود که سطح گلبول‌های قرمز خون به سطح مناسبی برسند و نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن و دندان‌ها دارد و با بیماری و عفونت‌ها مبارزه‌ می‌کند. به عبارتی‌ می‌توان گفت در صورتی که آهن به میزان کافی در بدن وجود نداشته باشد، مبارزه علیه بیماری‌های لثه و عفونت‌های دهانی خیلی سخت‌تر از حالت عادی‌ می‌شود. ازاین‌رو لازم است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود و حفظ سلامت دهان و دندان غذاهای سرشار از آهن مانند غذاهای دریایی، تخم مرغ، گوشت قرمز، سبزیجات سبز برگ دارو نان ارگانیک بیشتر مصرف کنید. 

• پتاسیم

پتاسیم یا همان ویتامین K نیز نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها دارد. این ماده از ضعیف شدن استخوان فک جلوگیری‌ می‌کند و موادی که در تجزیه استخوان در بدن موثر هستند را کنترل‌ می‌نماید. پتاسیم همچنین در متوقف کردن خونریزی‌های لثه و درمان مشکلات انعقاد خون موثر است. غذاهایی مانند سبزیجات با برگ سبز، ماست، شیر، پنیر، قارچ، موز و آووکادو سرشار از پتاسیم هستند. 

• ویتامین E

یکی از مهم‌ترین انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان ویتامین E است. این ویتامین ضمن حفظ سلامت دهان و دندان به خوبی با بیماری‌های پریودنتال مبارزه‌ می‌کند. علاوه بر این از التهابات داخل دهان جلوگیری نموده و یک آنتی‌اکسیدان بسیار عالی محسوب‌ می‌شود. ازاین‌رو توصیه‌ می‌شود مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین E را در رژیم غذایی خود افزایش دهید. ویتامین E در آجیل، دانه‌های گیاهی، ماهی، آووکادو، گندم و روغن‌های گیاهی موجود است. 

• فلوراید

برای جلوگیری از به وجود آمدن پلاک‌های دندانی از فلوراید در رژیم غذایی خود غافل نشوید. معمولا در شوینده‌های دندان و خمیر دندان‌ها از فلوراید استفاده‌ می‌شود که در مقابله با پوسیدگی دندان و لثه خیلی موثر است. فلوراید نقش مهمی در معدنی سازی مینای دندان و تقویت پوشش حمایتی خارجی دندان‌ها دارد. برای دریافت فلوراید‌ می‌توانید از آب معدنی، چای سیاه و غذاهای دریایی در رژیم غذایی خود استفاده کنید. 

• زینک

زینک یا همان روی یک ماده معدنی است که به طور طبیعی در بزاق دهان وجود دارد. این ماده به خوبی با باکتری‌ها و پلاک های موجود در دهان مبارزه‌ می‌کند و مانع از پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه‌ می‌شود. از منابع غذایی سرشار از روی‌ می‌توان به گوشت قرمز، کدو مسما، دانه‌های کدو حلوایی، قارچ و شکلات تیره اشاره نمود. 

• ید

ید یکی دیگر از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان است. در بدن مقدار بسیار کمی ید وجود دارد و این ماده معدنی کمک‌ می‌کند که جذب فسفر و ویتامین D و کلسیم بهتر صورت بگیرد. در واقع‌ می‌توان گفت که ید در تکامل دندان‌ها و استخوان‌ها موثر است، زیرا جذب کلسیم که بخش قابل توجهی از ساختار دندان‌ها و استخوان‌ها را تشکیل‌ می‌دهد آسان‌تر‌ می‌کند. همچنین در عملکرد صحیح غده تیروئید نیز موثر است. برای تامین ید کافی مورد نیاز بدن‌ می‌توانید غذاهای دریایی، سیر، دانه کنجد و نمک یددار را به میزان معقول استفاده کنید. 

رژیم غذایی مناسب جهت حفظ سلامت دهان و دندان

با داشتن یک رژیم غذایی مناسب و پرهیز از مصرف برخی از مواد غذایی‌ می‌توانید به حفظ سلامت دهان و دندان خود کمک کنید. در ادامه به برخی از نکات که رعایت آن‌ها در رژیم غذایی ضروری است اشاره‌ می‌کنیم.

• از مصرف انواع شکلات، شیرینی، نشاسته و کربوهیدرات‌های اصلاح شده بپرهیزید

غذاهایی که درصد بالایی قند دارند احتمال تشکیل پلاک دندانی را بیشتر می‌کنند. زیرا باکتری‌ها به سرعت در قند موجود در آن‌ها جذب‌ می‌شوند. بنابراین سعی کنید مصرف شیرینی را تا حد امکان کاهش دهید و شیرینی‌هایی را انتخاب کنید که مجبور به نگهداشتن آن‌ها به صورت طولانی مدت در دهان خود نباشید. به عنوان مثال آبنبات، کارامل و خوراکی‌هایی مشابه آن‌ها نیاز دارند مدت زمان بیشتری در دهان باقی بمانند و موجب آسیب رسیدن به دندان‌ها‌ می‌شوند. انواع کیک و شیرینی نیز مقادیر فراوانی قند دارند و ریسک پوسیدگی دندان را افزایش‌ می‌دهند. همچنین غذاهایی مثل کراکر، پاستا و نان و چیپس که نشاسته دارند کربوهیدارات اصلاح شده محسوب‌ می‌شوند و در تولید آن‌ها قند به کار رفته است، ازاین‌رو باید تا حد امکان مصرف آن‌ها را کاهش دهید. 

• مصرف غذاهای اسیدی را کمتر کنید

اسید موجود در مواد غذایی نیز‌ می‌تواند در تخریب مینای دندان موثر باشد. از جمله خوراکی‌های اسیدی‌ می‌توان به لیموشیرین، لیمو ترش، عسل، گوجه فرنگی، شراب و ترشی‌ها اشاره نمود که به مینای دندان آسیب‌ می‌رسانند. خود این خوراکی‌ها نمی‌توانند مشکلی برای شما ایجاد کنند اما بهتر است که کمترین تماس را با مینای دندان داشته باشند تا ریسک خراب شدن دندان‌ها کاهش یابد. 

• میزان آب، چای سیاه، چای سبز و شیر بیشتری مصرف کنید

در بیشتر کشورها آب شیر درصد بالایی فلوراید دارد و مصرف آن‌ می‌تواند در تقویت مینای دندان موثر باشد. همچنین با مصرف آب مواد غذایی باقی‌مانده بین دندان‌ها نیز از بین‌ می‌روند. علاوه بر این در چای سبز و سیاه نیز ترکیباتی وجود دارد که مانع از تشکیل پلاک روی دندان‌ها‌ می‌شود و در کاهش التهاب دهان و جلوگیری از بروز بیماری لثه موثر است. البته توجه داشته باشید که نباید برای شیرین کردن چای از قند و شکر استفاده کنید. 

• از سبزیجات و میوه‌های سرشار از فیبر بیشتر مصرف کنید

سبزیجات و میوه‌هایی که سرشار از فیبر هستند‌ می‌توانند در تولید بزاق دهان خیلی موثر باشند. بزاق دهان همانند یک ابزار دفاعی عمل‌ می‌کند و مانع از پوسیدگی دندان شده و از فعالیت باکتری‌ها و تشکیل پلاک روی دندان جلوگیری‌ می‌کند. از سبزیجات و میوه‌های حاوی فیبر‌ می‌توان به سیب، هویج و کرفس اشاره نمود. 

• محصولات لبنی را بیشتر استفاده کنید

در محصولات لبنی مثل شیر، ماست و پنیر مقادیر زیادی مواد مغذی وجود دارد که برای سلامت دندان‌ها مفید هستند. کلسیم، ویتامین دی و پتاسیم موجود در لبنیات نقش مهمی در حفظ سلامت دندان‌ها دارد. کلسیم ضمن تقویت دندان‌ها مانع از آسیب رساندن اسید به مینای دندان‌ می‌شود. در صورتی که نمی توانید لاکتوز موجود در محصولات لبنی را هضم کنید‌ می‌توانید ویتامین و کلسیم مورد نیاز بدن را از محصولات سویا تامین کنید. 

• مصرف آبمیوه و نوشیدنی‌های گاز را کاهش دهید

در کنار استفاده از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان باید مصرف نوشیدنی‌های گاز دار غیر الکلی و آبمیوه‌های صنعتی که حاوی مقدار فراوانی قند هستند را خیلی کاهش دهید. زیرا موجب آسیب رسیدن به دندان و دهان‌ می‌شوند. نوشیدنی‌های غیر الکلی گازدار خیلی اسیدی هستند و با تخریب مینای دندان، ریسک پوسیدگی آن را افزایش‌ می‌دهند. همچنین بهتر است که به جای آب میوه طبیعی از خود میوه استفاده کنید تا از فواید فیبر آن نیز بهره‌مند شوید. 

جمع بندی

تنوع انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی موثر بر سلامت دندان بالاست و شما‌ می‌توانید با گنجاندن آن‌ها به مقدار مناسب در رژیم غذایی خود از فواید آن‌ها بهره‌مند شوید و به تقویت و حفظ سلامت دهان و دندان خود بپردازید. همچنین از پوسیدگی دندان و بروز بیماری‌های دهان و دندان جلوگیری کنید. در کنار داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب و پرهیز از مواد غذایی سرشار از قند چکاپ‌های منظم نیز‌ می‌تواند تاثیر بسزایی در بهداشت و سلامت دندان‌ها داشته باشد. بنابراین از آن غافل نشوید و تمامی اقدامات لازم را برای داشتن لبخندی زیبا و بدنی سالم انجام دهید. 

همین حالا با شماره های موجود در سایت  کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس گرفته و نوبت ویزیت و چکاپ خود را دریافت نمایید.

سوالات متداول

• ویتامین‌ها و مواد معدنی چگونه‌ می‌تواند روی دندان‌ها تاثیر گذار باشند؟

رژیم غذایی که حاوی مقادیر بالایی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است به صورت طبیعی در تقویت مینای دندان موثر خواهد بود. علاوه بر این از دندان‌ها در برابر غذاها و نوشیدنی هایی اسیدی محافظت‌ می‌کند. 

• چرا مواد معدنی و ویتامین‌ها برای سلامت دندان مفید هستند؟

مواد معدنی و ویتامین‌هایی مانند کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان های شما خیلی عالی هستند. این ماده‌ می‌تواند در سفت شدن مینای دندان و تقویت استخوان فک بسیار موثر باشد. 

• مصرف چه ویتامین‌ها و مواد معدنی برای دندان ضروری است؟

با استفاده از ویتامین D و کلسیم‌ می‌توانید به تقویت دندان‌ها و استخوان‌ها کمک کنید و این مواد در جلوگیری از شکستگی و ترک دندان‌ها و استخوان‌ها خیلی موثر هستند. 

• کمبود کدام ویتامین‌ها بر حفره دهان تاثیر‌ می‌گذارد؟

کمبود ویتامین D،  ویتامین C و ویتامین B و A در اختلالات ساختار دهان موثر هستند. 

• از چه ماده معدنی معمولا در دندان‌پزشکی استفاده‌ می‌کنند؟

می‌توان گفت کلسیم مهم‌ترین ریز مغذی برای سلامت دهان و دندان است که به تقویت مینای دندان کمک‌ می‌کند.