دندان عقل کی در می‌آید؟

دندان عقل معمولا در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی رویش پیدا می‌کند. در تعدادی از افراد دندان عقل بدون هیچ مشکلی بیرون آمده و اگر بهداشت دهان و دندان رعایت شود همانند سایر دندان‌ها می‌توانید از آنها استفاده کنید. معمولا این دندان‌ها با سایر دندان‌های فک مخالف جفت شده و عمل جویدن را به درستی انجام می‌دهند. با این حال، در بسیاری از موارد، به دلیل فک کوچک، دهان بیش از حد شلوغ است. به همین دلیل جایی برای رشد دندان عقل باقی نمانده است. در این حالت دندان‌های عقل یا مولر سوم نمی توانند رشد طبیعی داشته و در فک گیر می‌افتند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با سن بیرون آمدن دندان عقل و نشانه‌های پوسیدگی دندان عقل آشنا می‌شویم.

آیا دندان عقل بعد از ۲۵ سالگی بیرون می‌آید؟

دندان‌های آسیاب سوم شما احتمالاً در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی بیرون می‌آیند. اگر تولد ۲۵ سالگی خود را جشن گرفته‌اید و هنوز دندان عقل ندارید، لزوماً به این معنی نیست که دندان عقل شما بعداً رویش نمی‌کند. برای برخی از افراد، این دندان‌ها می‌توانند خیلی دیرتر ظاهر شوند. 

آیا دندان عقل می‌تواند در ۱۴ سالگی بیرون بیاید؟

دندان عقل معمولاً در سنین نوجوانی یا بیست سالگی در می‌آید. این دوره مربوط به سن یادگیری است، از این رو اصطلاح «دندان عقل» به آن گفته می‌شود. با این حال، آنها می‌توانند در سن ۱۳ یا ۱۴ سالگی نیز رویش کنند. در بیشتر نوجوانان، دندان عقل در سن ۱۷-۱۹ سالگی در می‌آید.

چه سنی برای بیرون آمدن دندان عقل دیر است؟

این فرآیند می‌تواند طولانی و دردناک باشد و معمولاً قبل از ۳۰ سالگی کامل می‌شود. اگرچه رویش دندان عقل در سنین ۳۰ سالگی بسیار غیر معمول است، اما در موارد نادر، فردی بالای ۳۰ سال ممکن است در آمدن دندان عقل را تجربه کند.

دندان عقل نهفته چیست؟ 

دندان‌های عقل نهفته همان دندان‌های آسیاب سوم در قسمت پشتی و انتهایی دهان هستند که فضای کافی برای رشد کردن پیدا نکرده اند. 

دندان عقل از آخرین دندان‌هایی است که در بزرگسالی و در اوایل جوانی رشد می‌کند. اکثر مردم چهار دندان عقل، دو تا در بالا و دو دندان در پایین، در پشت دهان خود دارند. اما اگر دندان عقل ندارید اصلا نگران نباشید. افراد زیادی در دنیا هستند که هیچگاه دندان عقل در نمی آورند. این مساله کاملا طبیعی است. شاید دندان عقل نهفته دارید و از آن اطلاعی ندارید. 

دندان عقل نهفته می‌تواند باعث درد، آسیب به دندان‌های دیگر و سایر مشکلات دندانی شود. در برخی از افراد، دندان عقل نهفته به طور کلی دیده نمی شوند و در ابتدا هیچ مشکلی نیز ایجاد نمی کنند. اما اگر انتهای دهان خود را خوب تمیز نکنید ممکن است دچار پوسیدگی شده و بیماری لثه را به وجود بیاورند. 

این مدل از دندان عقل بهتر است کشیده یا جراحی شود تا به سایر دندان‌ها آسیب نرسانند. دندانپزشکان اعتقاد دارند حتی اگر دندان عقل شما هنوز مشکلی ایجاد نکرده باز هم بهتر است کشیده شود. زیرا در آینده احتمال اینکه پوسیده شده و به دندان‌های مجاور آسیب وارد کنند زیاد است. 

نشانه‌های عفونی شدن دندان عقل نهفته 

معمولا دندان عقل نهفته علائم خاصی ایجاد نمی کنند. اما به مروز زمان و در صورت رسیدگی نکردن به آن ممکن است عفونی شود. 

نشانه‌های عفونی شدن دندان عقل نهفته را در ادامه با هم می‌خوانیم. 

• لثه‌ها قرمز و متورم می‌شوند.
• لثه حساس و دردناک شده و خونریزی می‌کند.
• درد فک در این افراد دیده می‌شود. 
• تورم در اطراف فک مشاهده می‌شود.
• بوی بد دهان از نشانه‌های عفونت دندان عقل است. 
• طعم ناخوشایند در دهان احساس می‌کنید.
• در باز کردن دهان به مشکل می‌خورید.

چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟

در ادامه برخی از علائمی که در صورت مشاهده باید سریعا به دندانپزشک مراجعه نمایید را بررسی می‌کنیم. همانطور که می‌دانید دندان‌های مولر سوم یا عقل اگر فضای کافی برای رشد نداشته باشند به صورت طبیعی از لثه بیرون نمی آیند. 

در برخی از موارد فقط تاج دندان عقل از لثه بیرون می‌زند. این دندان نیمه نهفته است. در برخی از موارد دندان‌ها کاملا نهفته می‌مانند. دندان عقل نیمه نهفته یا کاملا نهفته ممکن است به صورت‌های زیر رویش کنند: 

• با زاویه نسبت به دندان بعدی (مولر دوم) رشد کنند.
• با زاویه ای به سمت پشت دهان رشد کنند.
• با زاویه مناسب نسبت به سایر دندان‌ها رشد کنند، به گونه ای که گویی دندان عقل در داخل استخوان فک دراز کشیده است.
• مانند سایر دندان‌ها مستقیماً به سمت بالا یا پایین رشد کنند اما در استخوان فک محبوس بمانید.

عوارض دندان عقل نهفته 

دندان عقل نهفته می‌تواند مشکلات متعددی را در دهان ایجاد کند:

آسیب به دندان‌های دیگر

در صورتی که دندان عقل به دندان مجاور خود فشار وارد کند، به احتمال زیاد به آن آسیب وارد کرده و خطر عفونت را زیاد می‌کند. این فشار وارد شده می‌تواند نظم دندان‌ها را به خطر انداخته و دندان‌هایی شلوغ و کج به وجود بیاورد. در این شرایط بعد از کشیدن دندان عقل باید درمان ارتودنسی برای صاف کردن دندان‌های دیگر انجام شود. 

ایجاد کیست‌های دندانی

کیست‌های دندان عقل در کیسه ای در داخل استخوان فک رشد می‌کند. کیسه می‌تواند با مایع پر شود و کیستی را تشکیل دهد که می‌تواند به استخوان فک، دندان‌ها و اعصاب آسیب برساند. در برخی از موارد نادر، تومور غیر سرطانی و خوش خیم نیز ایجاد می‌شود. این عارضه ممکن است نیاز به برداشتن بافت و استخوان داشته باشد.

پوسیدگی

معمولا دندان عقل نیمه نهفته نسبت به سایر دندان‌ها بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان و ایجاد حفره قرار می‌گیرند. زیرا تمیز کردن دندان عقل به دلیل موقعیت قرار گیری آن در دهان کمی مشکل است. غذا و باکتری‌ها روی دندان و لثه قرار می‌گیرند و در صورت تمیز نشدن، پوسیدگی و حفره ایجاد می‌شود.

بیماری لثه

اگر دندان عقل نهفته و نیمه نهفته را به درستی تمیز نکنید باکتری‌ها به لثه نفوذ کرده و باعث درد و التهاب لثه می‌شوند. این بیماری لثه پریکورونیت نام دارد که باید سریعا درمان شود.

پیشگیری از عفونت دندان عقل

کسی نمی تواند از نهفتگی یا نیمه نهفتگی دندان عقل جلوگیری کند. اما می‌شود با ویزیت‌های منظم در سال رشد دندان عقل را مورد بررسی قرار داد. عکسی که با اشعه ایکس از دندان گرفته می‌شود وضعیت دندان عقل را به طور کامل نشان می‌دهد. از طرفی برای آنکه دچار عفونت دندان نشوید می‌توانید به محض مشاهده دندان عقل، آن را جراحی کرده و بیرون بیاورید. 

وظیفه دندان عقل چه بوده است؟

طبق گفته موسسه اسمیتسونیان، صدها سال پیش دندان عقل برای کمک به جویدن در دهان رشد کرده است. دندان عقل به انسان‌های اولیه اجازه می‌داد تا مواد غذایی سخت‌ را خرد کنند. در آن زمان فک‌های انسان‌ها گشادتر و بزرگتر بود و می‌توانستند آخرین دندان‌های آسیای ما را در خود جای دهند. اما امروزه داستان متفاوت است. با گذشت زمان، فک‌های انسان‌ها کوچک‌تر شده و فضای کمتری برای رویش دندان‌های آسیاب سوم دارند.

دندان عقل در چه سنی بیرون می‌آید؟

دندان‌های عقل که به عنوان دندان آسیاب سوم نیز شناخته می‌شوند، آخرین دندان‌های دائمی هستند که در دهان رشد می‌کنند. این دندان‌ها معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی ظاهر می‌شوند. 

طبق گفته آکادمی دندانپزشکی اطفال آمریکا، این دندان‌ها در دوران دبیرستان و دانشگاه بیرون می‌آیند. اما دندان‌های عقل در سنین خیلی زودتر، معمولاً ۷ تا ۱۰ سالگی رشد خود را شروع می‌کنند. مطالعه ای در Imaging Science in Dentistry  نشان می‌دهد که کل فرآیند ساخت و رویش دندان سال‌ها طول می‌کشد و منحصر به فرد است. این فرایند شامل مراحل زیر می‌شود: 

1. ابتدا دندان کلسیفیه می‌شود.
2. تاج شروع به تشکیل می‌کند.
3. ریشه رشد می‌یابد.
4. در نهایت دندان‌ها از طریق لثه بیرون می‌آیند.

دندان‌های عقل آسیاب بالایی در مردان ابتدا ظاهر می‌شوند. دندان عقل آقایان معمولا زودتر از خانم‌ها رشد می‌کند.

نشانه‌های بیرون آمدن دندان عقل

با رویش دندان عقل ممکن است کمی درد و ناراحتی را تجربه کنید. خوشبختانه، پس از بیرون آمدن کامل دندان، درد متوقف می‌شود. اما برخی از افراد هیچ علامت و دردی را تجربه نمی کنند. اگر احساس درد دارید، مسکن‌های بدون نسخه را مصرف کرده و دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.

سایر نشانه‌های بیرون آمدن دندان عقل

1. درد طولانی مدت
2. فشار در فک عقب
3. تورم لثه

دلایل جراحی دندان عقل

مجله British Journal of General Practice نشان داد که ۸۰ درصد از افرادی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنند نیاز دارند تا دندان عقل خود را بیرون بیاورند. اعداد دروغ نمی گویند و دلایل خوبی برای جراحی دندان عقل وجود دارد که در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم:

• برای آنکه فضای دهان شما بیش از حد شلوغ نباشد تا منجر به تشکیل پلاک، پوسیدگی یا بیماری لثه شود، بهتر است دندان عقل جراحی شود. پیشگیری بهتر از درمان است. 
• دندان قادر به شکافتن لثه نیست و نهفته باقی می‌ماند. این کار منجر به افزایش درد، تورم و عفونت می‌شود.

عاقلانه است که دندان عقل را در زمانی که توصیه می‌شود در آورید. بر اساس مطالعه مجله British Journal of General Practice، جراحی نکردن دندان عقل می‌تواند باعث پریکورونیت شود. این عفونت در بافت‌های اطراف یک دندان نیمه بیرون زده ایجاد می‌شود. حتی ممکن است ریشه دندان‌های نزدیک آسیب دیده و منجر به تومور شود. بنابراین به صحبت‌های دندانپزشک خود گوش دهید. دندانپزشکان بهترین کار را که به نفع دندان‌های شما باشد پیشنهاد می‌دهند. 

سوالات متداول

چگونه متوجه می‌شوید که دندان عقل شما در حال درآمدن است؟

• تورم لثه‌ها، معمولاً در پشت مولر دوم شما
• درد فک
• خونریزی یا حساس شدن لثه‌ها
• مشکل باز کردن دهان
• طعم بد دهان
• بوی بد دهان

خانم‌ها از چه سنی دندان عقل در می‌آورند؟

دندان‌های عقل معمولاً بین ۱۷ تا ۲۴ سالگی ظاهر می‌شوند اما در برخی از افراد زودتر یا دیرتر رشد می‌کنند. با این حال، چه زودتر یا دیرتر رشد کنند، هیچ چیز غیرعادی وجود ندارد. این دندان‌ها به یک دلیل ساده رشد می‌کنند، برای تکمیل مجموعه کامل ۳۲ دندانی که هر بزرگسال باید داشته باشد.

مزایای حفظ دندان عقل چیست؟

دندان عقلی که تأثیر منفی بر سلامت دهان ندارد ، بهتر است دست نخورده باقی بماند. دندان‌های عقل که به درستی و سر جای خود در زاویه ای مناسب رشد کرده اند، پشت دهان را پشتیبانی کرده و به حفظ استخوان در فک کمک می‌کنند. این حمایت برای سلامت مفصل گیجگاهی فک پایین مفید است.

در زمان رشد دندان عقل، تا کی درد احساس می‌کنید؟

اگر هیچ عارضه ای وجود نداشته باشد، این درد معمولا هفت تا ده روز طول می‌کشد. درد را می‌توان با استامینوفن یا ایبوپروفن کنترل کرد. دندان عقل ممکن است یک سال یا حتی چندین سال طول بکشد تا به طور کامل ظاهر شود. در این دوره می‌توان گاهی انتظار ناراحتی را داشته باشید.

آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟

اگر دندان عقل شما نهفته است و مشکلی ایجاد نشده، معمولاً نیازی به کشیدن ندارید. به این دلیل است که انجام این کار هیچ فایده اثبات شده ای ندارد و ممکن است به خطر گرفتاری در عوارض کشیدن دندان مانند حفره خشک دچار شوید.

متا تایتل: در چه سنی دندان عقل افراد بیرون می آید؟|کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس

متا دیسکریپشن: