روی عصب بودن دندان عقل

ممکن است تا به حال شما نیز به دلیل درد دندان‌های خود به دندان‌پزشک مراجعه کرده باشید. در برخی از مواقع این دردها ناشی از خراب شدن دندان عقل هستند. در صورت نهفته بودن دندان عقل، معمولا دندان‌پزشک جراحی آن را توصیه می‌کند. برخی از افراد هنگام این جراحی دچار آسیب به عصب دهان می‌شوند. در چنین افرادی دندان‎‌‌های عقل به عصب‌‌هایی که حس را به زبان و لب‌ها می‌رسانند نزدیک است. ازاین‌رو کشیدن این دندان‌ها در مقایسه با خیلی از روش‎‌‌های دندان‌پزشکی با خطرات بیشتری همراه است.

در نتیجه لازم است دندان‌پزشک پیش از جراحی در مورد خطرات احتمالی به بیمار توضیح دهد تا بتواند روش درمانی را با آگاهی کامل انتخاب کند. اگر شما نیز می‌خواهید در مورد روی عصب بودن دندان عقل اطلاعات بیشتری کسب کنید تا پایان این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با ما همراه باشید.

جراحی دندان عقل

کشیدن دندان عقل با وجود آنکه کار ساده‌ای است اما جراحی دندان عقلی که روی عصب باشد با خطراتی همراه است. یک جراحی طبیعی دارای عوارضی مثل عفونت، خونریزی و آسیب به بافت نرم است که تمامی‌آن‌ها رایج و شایع هستند. 

اما عارضه دیگری که وجود دارد آسیب به عصب است که به دلیل جراحی دندان عقل گاهی اوقات رخ می‌دهد. این اتفاق به علت قرارگیری دندان عقل فک پایین روی یکی از اعصاب جمجمه‌ای است که  حس لب و زمان آن سمت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 

برخی مواقع ریشه دندان عقل خیلی به عصب نزدیک است، به‌طوری‌که می‌تواند آن را لمس کند. در چنین شرایطی کشیدن دندان عقل حساسیت بیشتری دارد و اگر به دقت جراحی و کشیده نشود می‌تواند موجب شود که بافت عصب همراه آن خارج شود و آسیب ببیند. همچنین اگر  دندان‌پزشک فشار خیلی زیادی به دندان وارد کند نیز ریشه دندان با وارد نمودن فشار به عصب موجب آسیب دیدن آن خواهد شد. بنابراین روی عصب بودن دندان عقل شرایط خاصی است و باید حتما به یک دندان‌پزشک متخصص مراجعه شود. 

منظور از عصب زبانی چیست؟

عصب زبانی LN با عبور از خط مایل به کانال غده ساب مندیبولار رسیده و از آن نیز عبور می‌نماید. این عصب که حدود ۴ میلی‌متر افقی از دندان مولر سوم دندان عقل فاصله دارد. در واقع این عصب یکی از شاخه‌‌‌های عصبی مندیبولار محسوب می‌شود و پایانه‌‌‌های عصبی دو سوم قسمت قدامی‌ زبان را کنترل می‌نماید. ازاین‌رو برای پیشگیری از آسیب به این عصب لازم است که جراحی دندان عقل روی عصب با دقت و توجه بیشتری انجام شود.

آسیب دیدن عصب زبان چه عللی می‌تواند داشته باشد؟

عصب زبان تامین‌کننده حواس آن است و پیام‌‌‌های  چشایی را به مغز انتقال می‌دهد. آسیب به این عصب می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• کشیدن دندان به ویژه دندان عقل
• بی‌حسی دندان
• بیماری‌‌‌های  متابولیک و عفونت
• جراحی‌‌‌های  برداشتن تومور از دهان
• ایمپلنت دندان
• شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی

آسیب دیدن عصب زبانی چه علائمی‌دارد؟

در صورتی که جراحی روی عصب بودن دندان عقل موجب آسیب رسیدن به عصب زبان شده باشد می‌توانند مانند زمان تزریق بی‌حسی دندان‌پزشکی موقتی باشد. در واقع با تزریق بی‌حسی به قسمت مد نظر آن موضع بی‌حس شده و در برخی مواقع نصف زبان نیز برای چند دقیقه بی‌حس می‌گردد. در این موارد عارضه بی‌حسی حدود یک الی دو ساعت بیشتر ماندگار نیست و مجددا حواس بیمار باز می‌گردد.

اما گاهی اوقات آسیب وارد شده به عصب شدت بیشتری دارد و مدت زمان طولانی‌تری باقی‌خواهند ماند که می‌توان گفت آسیب دائمی‌محسوب می‌شود. در چنین شرایطی بیمار قوه چشایی خود را از دست می‌دهد و با درد و سوزش در زبان همراه است، به‌طوری‌که بیمار دیگر نمی‌تواند حتی به خوبی صحبت کند. 

نحوه تشخیص نزدیکی دندان عقل به عصب

اما سوالی که وجود دارد این است که چگونه می‌توان تشخیص داد دندان عقل به عصب نزدیک است و از آسیب رسیدن به عصب جلوگیری نمود؟ برای تشخیص نزدیکی دندان عقل به ریشه از رادیوگرافی استفاده می‌شود. در واقع نیاز است که پیش از جراحی دندان از آن عکس رادیوگرافی تهیه شود تا به این ترتیب عوارض و ریسک‌های درمان به خوبی مشخص شوند. اگر در این عکس برداری مشخص گردد که دندان عقل به عصب نزدیک است باید بررسی‌‌های  بیشتری برای تعیین محل دقیق دندان و عصب صورت گیرد.

 به عبارتی باید پیش از جراحی دندان عقل روی عصب دندان‌پزشک از نبود ریسک اطمینان حاصل نماید. به‌طوری‌که اگر نتوان ریسک جراحی را کنترل نمود کشیدن آن ممنوع است.

درمان آسیب عصب دندان عقل

قبل جراحی روی عصب بودن دندان عقل دندان‌پزشک باید دقت زیادی داشته باشد تا به ساختار آناتومیک دهان مثل عصب‌ها صدمه‌ای وارد نشود. آسیب به عصب زبان ممکن است به صورت موقت و یا دائمی‌اتفاق بیافتد. گاهی اوقات بعضی از علائم آسیب به عصب می‌تواند به دلیل جراحی دندان عقل روی عصب رخ دهد و این آسیب‌ها می‌توان شامل از دست دادن قوه چشایی، بی‌حسی صورت و سوزش صورت باشد. علاوه بر این در اثر تزریق بی‌حسی موضعی ممکن است مسدود شدن عصب آلوئولار پایین و عصب زبان رخ دهد که حواس زبان و دندان را کنترل و تامین می‌نماید. البته در مواردی این آسیب‌ها جدی‌تر بوده و به صورت دائمی‌خواهد بود.

درمان آسیب موقت به عصب زبان عمدتا به صورت خود به خود اتفاق می‌افتد و برگشتن حواس فرد حدود ۶ الی ۸ هفته طول می‌کشد. البته در این بازه زمانی لازم است که بیمار حتما به جراح مراجعه نماید تا شدت آسیب و نیاز به درمان‌های تکمیلی تعیین شود. 

اگر در این مدت حواس زبان و صورت برنگردد نیاز است که جراح برای ترمیم عصب اقدام نماید. به عبارتی جراحی ترمیمی ‌باید در طی هفته ۱۰ الی ۱۲ صورت گیرد. بعد از این بازه زمانی احتمال درمان عصب کمتر شده و یا دیگر امکان پذیر نخواهد بود. بنابراین توصیه می‌شود که اگر در طول کشیدن دندان عقل آسیبی به عصب شما وارد شد هرچقدر سریع‌تر برای درمان به جراح مراجعه کنید. لازم است که اشاره کنیم بهبود عصب آلوئولار فک پایین معمولا خیلی راحت‌تر از عصب زبان است. 

آیا لازم است که جراحی دندان عقل روی عصب انجام شود؟

اینکه باید جراحی دندان عقل روی عصب انجام شود یا خیر و تعیین ریسک عارضه کاملا وابسته به نتایج معاینه و عکس رادیوگرافی بیمار دارد. برای این منظور از روش‎‌‌های  تکمیلی مثل CBCT معمولا استفاده می‌کنند. این روش می‌تواند به تشخیص ریسک ناشی از جراحی دندان عقل خیلی کمک کند. 

اگر جراحی دندان عقل با ریسک بالایی همراه باشد، جراحی انجام نمی‌شود یا برای این منظور از روش‌های  تخصصی دیگری استفاده می‌کنند. در مواردی که دندان عقل نهفته است، گزینه‌‌‌های مختلفی برای حل مشکل بیمار وجود ندارد و واجب است که دندان کشیده شود. زیرا خارج ننمودن این دندان‌ها از دهان موجب تورم، درد شدید و سایر مشکلات برای بیمار خواهد شد. 

اهمیت متخصص جراحی فک و صورت در کشیدن دندان عقل

جراحی دندان عقل بسیار حساس است و به دلیل آسیب ‌‌های  احتمالی که وجود دارد باید برای این منظور از یک متخصص جراحی فک و صورت مجرب کمک گرفت. زیرا این متخصصین با گذراندن دوره‌‌‌های دندان‌پزشکی عمومی‌ با آناتومی‌ فک، دهان و دندان‌ها به خوبی آشنا هستند و می‌توانند جراحی‌‌‌های سخت و پیچیده فک و صورت را به خوبی و بدون آنکه آسیبی وارد شود انجام دهند. در واقع متخصصین جراحی فک و صورت با انتخاب تکنیک‌‌های  صحیح مثل نوع فشار وارده بر دندان، محل و نوع کشیدن دندان عقل، این جراحی را با کمترین عارضه ممکن و وارد شدن آسیب به عصب انجام می‌دهند.  

یک دندان‌پزشک حرفه‌ای یا جراح فک و صورت خبره می‌تواند جراحی روی عصب بودن دندان عقل را با بی‌حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام دهد، به‌طوری‌که بیمار هرگز درد و ناراحتی را احساس نخواهد کرد. 

پس از جراحی دندان عقل روی عصب چکار کنیم که آسیب به عصب سریع‌تر خوب شود؟

مصرف دارو‌‌های ضد التهاب زیر نظر و تجویز جراح بعد از جراحی یا مدتی پیش از جراحی مصرف داروها و مکمل‌‌های ویتامین B می‌تواند موثر باشد. همچنین تحریک و ماساژ نواحی بی‌حس شده مانند چانه و لب نیز می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. 

اگر دندان عقل نزدیک به عصب را جراحی نکنیم چه می‌شود؟

در حالت کلی اگر دندان عقل نهفته کشیده نشود خطر عفونت در فک، آسیب به دندان مجاور، التهاب لثه و تومور وجود دارد. البته در سنین بالای ۳۵ سال در صورتی که دندان در استخوان کاملا نهفته باشد ممکن است که جراح تصمیم بگیرد جراحی انجام ندهد و عکس رادیوگرافی سالانه را برای بیمار تجویز کند. 

هزینه جراحی دندان عقل

یکی از مسائلی که در مورد روی عصب بودن دندان عقل وجود دارد هزینه جراحی آن است. هزینه‌ها در  دندان‌پزشکی به صورت کاملا نسبی است و با توجه به شرایط بیمار و عوامل مختلف متفاوت است. در مورد خارج نمودن دندان عقل نزدیک به عصب نیز هزینه‌ها همانند کشیدن دندان عقل است. 

از مهم‌ترین فاکتورها در تعیین هزینه جراحی دندان عقل میزان تخصص و مهارت دندان‌پزشک است. زیرا  دندان‌پزشک‌‌‌های متخصص به دلیل استفاده از تکنیک‌‌‌های خاص نسبت به دندان‌پزشک‌های عمومی‌ هزینه بیشتری را دریافت می‌کنند. 

جمع بندی

با افزایش سن و رشد دندان عقل ریشه آن کامل شده و احتمال اینکه ریشه دندان به عصب نزدیک باشد خیلی زیاد است. ازاین‌رو معمولا دندان‌پزشکان توصیه می‌کنند دندان‌‌‌های عقلی که دارای فضای کافی برای رویش نیستند بهتر است که هر چه سریع‌تر کشیده و از دهان خارج شوند. اگر این جراحی پیش از ۲۵ سالگی صورت گیرد دارای عوارض کمتری خواهد بود. زیرا به مرور زمان با افزایش سن نوع استخوان نیز تغییر کرده و احتمال اینکه ریشه دندان با عصب درگیر شود و به دندان‌های مجاور آسیب وارد شود بیشتر می‌شود.

بنابراین اگر شما نیز دارای دندان عقل دردناکی هستید بهتر است که هر چه سریع‌تر به دندان‌پزشک مراجعه نمایید تا پس از رادیوگرافی از وضعیت دندان اقدامات درمانی لازم را برایتان انجام دهند. 

در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس، دندانپزشکان مجرب و با سابقه کار کشیدن و جراحی دندان عقل را انجام می‌دهند. کافی است همین حالا با شماره‌های موجود تماس گرفته و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید. 

سوالات متداول

• آیا دندان عقل ممکن است که به اعصاب فشار وارد نماید؟

رشد و بیرون آمدن دندان‌‌‌های عقل می‌تواند موجب فشار آوردن به رگ‌‌‌های خونی و اعصاب شود و سردردها و درد‌‌های موضعی در فک بالا و پایین فرد ایجاد کند. 

• منظور از عصب دندان عقل چیست؟

کشیدن و برداشتن دندان عقل ممکن است موجب آسیب رسیدن یا کبودی شاخه‌ای از عصب فک پایین یا بالا مخصوصا عصب آلوئولار تحتانی یا عصب لینگوال شود.

• درد عصب دندان عقل معمولا چقدر طول می‌کشد؟

این درد با احساس سوزن سوزن شدن، بی‌حسی در زبان، لب پایین، دندان‌ها، چانه و لثه‌ها همراه است. آسیب‌ها معمولا موقتی هستند و حدود چند هفته تا چند ماهه ادامه دارد. اما در صورتی که شدت آسیب‌ها زیاد باشد می‌تواند به یک آسیب دائمی ‌تبدیل شود. 

• آیا دندان‌پزشک می‌تواند عصب دندان را از بین ببرد؟

اعصاب در وسط دندان و در بافت نرمی ‌به نام پالپ قرار گرفته است. پالپ متشکل از رگ‌های خونی و بافت همبند است. در صورتی که این بخش از دندان عفونت کند و یا آسیب ببیند، دندان‌پزشک احتمال دارد با برداشتن اعصاب آسیب دیده که موجب درد شده، درد شما را تسکین بخشد. 

• درد دندان عقل اگر برداشته نشود چقدر طول  خواهد کشید؟

در صورتی که هیچ عارضه‌ای وجود نداشته باشد این حملات دردناک تقریبا هفت الی ده روز طول خواهد کشید و بیمار می‌تواند با استفاده از استامینوفن و یا ایبوپروفن آن را کنترل کند. دندان عقل احتمال دارد یک یا چند سال طول بکشد تا کاملا از فک خارج شده و ظاهر شود و در این دوره وجود ناراحتی مورد انتظار است.