فلورایدتراپی در دندانپزشکی

فلورایدتراپی در دندانپزشکی تحول بزرگی در زمینه بهداشت دهان و دندان ایجاد کرده است زیرا بصورت قابل توجه پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد. فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی است که در خاک، آب و برخی غذاها یافت می‌شود. این ماده به دلیل توانایی قابل توجه آن در جلوگیری از پوسیدگی دندان و حفظ سلامت مطلوب آنها، به طور گسترده‌ای شناخته شده است. در طول سال‌ها، تحقیقات بسیاری انجام شده که همگی نشان‌دهنده اثربخشی و ایمنی فلورایدتراپی هستند. بنابراین این ماده بطور گسترده در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. افزایش پوسیدگی دندانی به دلیل تغییر رژیم غذایی یک نگرانی عمومی در جامعه برای سلامتی است. همچنین تمام گروه‌های سنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ثابت شده است که استفاده منظم از فلوراید، چه از طریق سیستمیک یا موضعی، یک ابزار مهم در پیشگیری از پوسیدگی دندان است.

در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس، جنبه‌های مختلف فلوراید تراپی در دندانپزشکی را بررسی می‌کنیم. همچنین مکانیسم اثر و روش‌های مختلف آن را معرفی و از مزایا و خطرات احتمالی مرتبط با آن صحبت خواهیم کرد. با درک نقش مهم فلوراید در سلامت دهان و دندان، در مورد استفاده از آن تصمیم آگاهانه‌تری خواهید گرفت.

فلورایدتراپی چیست؟

فلورایدتراپی در دندانپزشکی به استفاده از فلوراید به شیوه‌های مختلف دندانپزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و ارتقای سلامت دهان و دندان اشاره دارد. فلورایدتراپی با تقویت مینای دندان، آنها را در برابر حملات اسیدی ناشی از باکتری‌ها و قندها مقاوم‌تر می‌کند. همچنین این قابلیت را دارد بخش‌هایی از مینای دندان که به دلیل پوسیدگی اولیه شروع به دمینرالیزاسیون کرده‌اند را دوباره معدنی کند. فلوراید می‌تواند از پیشرفت سوراخ‌ها و پوسیدگی‌ها در مراحل اولیه جلوگیری کرده و حتی ممکن است روند را معکوس کند.

در حالی‌که فلوراید تراپی در دندانپزشکی بیشتر برای کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود، اما برای سایر افراد در هر سنی مفید است. زیرا به حفظ سلامت دهان و دندان در طول زندگی کمک می‌کند. با این‌حال، توجه به این نکته ضروری است که مصرف بیش از حد فلوراید ممکن است منجر به بیماری به نام فلوئوروزیس شود. از این رو، رعایت دوز توصیه شده و مشورت با متخصص برای فلوراید تراپی در دندانپزشکی مناسب بسیار مهم است.

انواع روش های فلوراید تراپی در دندانپزشکی

فلورایدتراپی در دندانپزشکی را می‌توان از طریق روش‌های مختلفی مانند موضعی یا سیستمیک انجام داد: 

فلورایدتراپی موضعی و انواع آن

فلورایدتراپی موضعی به کاربرد یا استفاده مستقیم از فلوراید روی دندان برای جلوگیری از پوسیدگی آن اشاره دارد. این روش به تقویت مینای دندان کمک کرده و آن را در برابر آسیب‌های اسیدی ناشی از باکتری‌های پلاک و غذاهای شیرین مقاوم می‌کند.

دو نوع اصلی فلوراید تراپی موضعی وجود دارد:

فلوراید تراپی موضعی حرفه ای

این روش فقط توسط یک متخصص دندانپزشکی و در مطب انجام می‌شود. در این روش از محصولات فلوراید با غلظت بالا استفاده شده که برای یک دوره زمانی خاص روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. رایج‌ترین فرم‌های مورد استفاده در درمان‌های فلوراید‌تراپی موضعی حرفه‌ای، استفاده از ژل‌های فلوراید، فوم‌ها و وارنیش‌ها هستند. 

یکی از رایج‌ترین روش‌های فلورایدتراپی موضعی استفاده از وارنیش فلوراید است. وارنیش روی دندان‌ها قرار گرفته و برای چند ساعت باقی می‌ماند تا دندان‌ها فلوراید را جذب کنند. فلوراید همچنین می‌تواند از طریق ژل، فوم، شستشوی دهان یا به عنوان یک ماده در خمیر دندان استفاده شود. در این حالت به دو صورت دندانپزشک دندان‌ها را به فلوراید آغشته می‌کند. ممکن است قالب کوچک  مخصوصی حاوی این مواد را در دهان بیمار قرار دهد یا اینکه مواد را مستقیما با یک برس روی دندان بمالد.

فلورایدتراپی موضعی خانگی

در این حالت از محصولات حاوی فلوراید استفاده می‌شود. برخی از محصولات شامل خمیر دندان حاوی فلوراید، دهان شویه‌ها و ژل‌ها یا کرم‌های فلوراید هستند. این محصولات برای استفاده منظم در خانه در دسترس همه قرار دارند. آنها معمولا غلظت فلوراید کمتری نسبت به درمان‌های حرفه‌ای دارند. بنابراین می‌توان به از آنها عنوان بخشی از روال روزانه بهداشت دهان و دندان برای محافظت مداوم در برابر پوسیدگی دندان استفاده کرد.

انواع مختلف فلوراید تراپی موضعی ممکن است بر اساس سن فرد، وضعیت سلامت دهان و دندان و خطر پوسیدگی دندان توصیه شود. تعداد دفعات و مدت زمان درمان براساس توصیه دندانپزشک متغیر است.

پیروی از دستورالعمل‌های ارائه شده و اجتناب از مصرف بیش از حد فراورده‌های حاوی فلوراید، به ویژه در کودکان خردسال برای جلوگیری از بروز آسیب احتمالی، بسیار مهم است. 

فلورایدتراپی سیستمیک و انواع آن

فلورایدتراپی سیستمیک به تجویز فلوراید از طریق روش‌هایی اشاره دارد که باعث جذب فلوراید در جریان خون شده و در سراسر بدن توزیع شود. این روش با افزایش غلظت سیستمیک فلوراید به پیشگیری و درمان پوسیدگی دندان کمک می‌کند.

سه نوع اصلی فلورایدتراپی سیستمیک وجود دارد:

فلوریداسیون آب

این روش شامل تنظیم غلظت فلوراید در آب آشامیدنی به میزان استاندارد است که سلامت دندان‌ها را بهبود می‌بخشد. منابع آب شرب شهری معمولا با غلظت حدود ۰.۷ قسمت در میلیون (ppm) فلورایده می‌شوند. فلورایداسیون آب به عنوان یکی از موثرترین و مقرون به صرفه‌ترین اقدامات در پیشگیری از پوسیدگی دندان و به نفع سلامت دهان و دندان جامعه شناخته شده است.

مکمل های فلوراید

این مکمل‌ها توسط دندانپزشک یا متخصص اطفال، به ویژه برای افرادی که در مناطق غیر فلوردار زندگی می‌کنند، تجویز می‌شود. مکمل‌ها در اشکال مختلف مانند قرص، قطره یا پاستیل در دسترس هستند. این مکمل‌ها معمولا برای کودکان بین ۶ ماه تا ۱۶ سال تجویز می‌شوند. زیرا این گروه سنی در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی دندان هستند.

نمک فلورایده

در برخی موارد، زمانی‌که تنظیم غلظت فلوراید در آب ممکن نیست، از نمک فلورایده به عنوان جایگزینی برای فلوراید آب استفاده می‌شود. این کار به افراد این امکان را می‌دهد که فلوراید را از منابع غذایی حاوی نمک دریافت کنند. این روش در مناطقی استفاده می‌شود که فلورایداسیون آب شرب شهری در دسترس نیست و هنوز نیازمند به استراتژی‌های پیشگیرانه برای پوسیدگی دندان وجود دارد.

توجه به این نکته مهم ضروری است که فلوراید‌تراپی سیستمیک تنها یکی از جنبه‌های مراقبت از سلامت دهان است. معاینات منظم دندانپزشکی، اقدامات بهداشتی مناسب دهان و درمان‌های فلوراید موضعی مانند خمیر دندان فلوراید و دهان شویه‌ها نیز نقش مهمی ‌در حفظ سلامت دندان دارند. مشاوره با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی یا دندانپزشک برای تعیین نوع و مقدار مناسب فلوراید تراپی سیستمیک برای نیازهای خاص هر فرد، توصیه می‌شود.

فلورایدتراپی در دندانپزشکی برای کودکان

فلورایدتراپی یک درمان رایج دندانپزشکی است که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان استفاده می‌شود. این کار شامل اعمال فلوراید روی دندان به منظور تقویت مینای آن و محافظت در برابر تشکیل حفره یا پوسیدگی است.

فلورایدتراپی معمولا در سنین پایین و به محض رویش اولین دندان کودک شروع می‌شود. این بخش مهمی از روتین مراقبت از دندان کودک است و می‌تواند توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان در طی معاینات منظم استفاده شود. این درمان را می‌توان در خانه با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید نیز انجام داد.

با استفاده از فلوراید، یک سد محافظ برای دندان ایجاد می‌شود که از آنها در برابر حملات اسیدی باکتری‌ها و قندهای موجود در دهان محافظت می‌کند. مولکول‌های فلوراید در مینای دندان جای شده و ساختار آن را تقویت می‌کنند. همچنین از دمینرالیزه شدن سطح دندان جلوگیری خواهند کرد. این کار خطر پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد.

فلورایدتراپی به ویژه برای کودکانی که ممکن است هنوز عادات بهداشت دهان و دندان به خوبی بلد نباشند، یا به دلیل عواملی مانند رژیم غذایی سرشار از قند یا عدم دسترسی به مراقبت‌های دندانی در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی دندان هستند، بسیار مفید است. فلورایدتراپی در دندانپزشکی برای کودکان می‌تواند به تقویت و محافظت از دندان‌های آنها کمک و سلامت دهان و دندان را برای آینده تضمین کند.

استفاده از دوز مناسبی از فلوراید، ویزیت منظم دندانپزشکی، همراه با اقدامات مناسب بهداشت دهان و دندان و یک رژیم غذایی متعادل، همه اجزای کلیدی در حفظ سلامت مطلوب دهان و دندان برای کودکان هستند.

فلورایدتراپی در دندانپزشکی برای بزرگسالان

با اینکه درمان‌های فلوراید معمولا با دندانپزشکی کودکان مرتبط است، اما بزرگسالان نیز می‌توانند از این درمان بهره‌مند شوند. یکی از دلایل اصلی که بزرگسالان ممکن است به فلوراید‌تراپی نیاز داشته باشند، افزایش خطر پوسیدگی دندان است. این اتفاق می‌تواند به دلیل عواملی مانند سابقه پوسیدگی، بیماری لثه، خشکی دهان یا وجود ترمیم‌های دندانی مانند تاج یا بریج باشد. فلورایدتراپی در دندانپزشکی می‌تواند با جبران مواد معدنی از دست رفته و افزایش مقاومت مینای دندان در برابر حملات اسیدی، به محافظت از نواحی آسیب‌پذیر دندان کمک کند.

علاوه بر این، بزرگسالانی که تحت برخی از روش‌های درمانی دندانپزشکی قرار گرفته‌اند نیز ممکن است از فلورایدتراپی بهره‌مند شوند. به عنوان مثال، افرادی که بریس یا درمان ارتودنسی انجام داده‌اند، اغلب در تمیز کردن صحیح دندان‌های خود با مشکل مواجه می‌شوند و آنها را مستعد پوسیدگی می‌کند. درمان‌های فلوراید به جلوگیری از ایجاد لکه‌های سفید یا کلسیفیکاسیون که در اطراف براکت‌های ارتودنسی ایجاد می‌شوند، کمک می‌کند.

علاوه بر مسواک زدن و استفاده منظم از نخ دندان، فلورایدتراپی می‌تواند سطح محافظت بیشتری را برای بزرگسالان در حفظ سلامت دهان و دندان فراهم کند. به طور معمول توصیه می‌شود که هر سه، شش یا دوازده ماه یکبار، بسته به نیازهای بهداشت دهان و دندان فرد و توصیه دندانپزشک، فلوراید‌تراپی را انجام دهید. همچنین ممکن است دندانپزشک استفاده از محصولات حاوی فلوراید قوی مانند خمیر دندان یا دهانشویه را برای استفاده در خانه به عنوان بخشی از مراقبت روزانه از دندان‌ها پیشنهاد دهد.

به طور کلی، فلوراید تراپی در دندانپزشکی برای بزرگسالان یک اقدام پیشگیرانه و بسیار مفید است که می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را کاهش دهد، از ترمیم‌های دندانی محافظت کند و سلامت دهان و دندان را در درازمدت ارتقا دهد. این یک درمان موثر و ایمن است که می‌تواند با توجه به نیازهای خاص هر بیمار سفارشی شود. مشاوره با دندانپزشک برای تعیین مناسب‌ترین برنامه فلورایدتراپی برای هر فرد ضروری است.

فواید فلوراید تراپی در دندانپزشکی چیست؟

فلورایدتراپی در دندانپزشکی مزایای متعددی دارد، از جمله:

• جلوگیری از پوسیدگی دندان: فلوراید به تقویت مینای دندان کمک کرده و آن را در برابر حملات اسیدی باکتری‌های موجود در دهان مقاوم می‌کند. نواحی آسیب دیده مینای دندان را دوباره معدنی می‌کند و می‌تواند علائم اولیه پوسیدگی دندان را معکوس کند.
• کاهش حساسیت دندان: درمان فلوراید می‌تواند با تقویت مینای دندان به کاهش حساسیت آن کمک کند.
• محافظت در برابر سوراخ شدن دندان: فلورایدتراپی منظم، مانند خمیر دندان، دهانشویه یا درمان‌های حرفه‌ای فلوراید، می‌تواند به طور قابل توجهی خطر ایجاد سوراخ در دندان را کاهش دهد.
• بازگرداندن مواد معدنی به دندان: فلوراید‌تراپی می‌تواند جایگزین مواد معدنی از دست رفته از دندان‌ها به دلیل دمینرالیزاسیون شود، که فرآیندی است که منجر به پوسیدگی دندان خواهد شد.
• ارتقای سلامت کلی دهان: با جلوگیری از پوسیدگی دندان، فلوراید تراپی به سلامت دهان و دندان بهتر کمک می‌کند. این کار می‌تواند منجر به کمتر شدن درمان‌های دندانپزشکی، کاهش خطر از دست دادن دندان، بهبود کیفیت زندگی و کاهش هزینه‌های دندانپزشکی شود.
• سودمندی برای همه گروه‌های سنی: فلورایدتراپی برای افراد در هر سنی، از جمله کودکان دارای دندان‌های در حال رشد و بزرگسالانی که مستعد پوسیدگی دندان هستند یا ترمیم‌های دندانی دارند، مفید است.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که فلوراید تراپی باید در مقادیر مناسب و تحت راهنمایی حرفه‌ای استفاده شود تا از مصرف بیش از حد فلوراید جلوگیری گردد. میزان استفاده از فلوراید باید براساس نیازهای بهداشت دهان و دندان هر فرد تعیین شود.

مضرات فلوراید تراپی در دندانپزشکی

در حالی‌که فلورایدتراپی می‌تواند فواید زیادی برای سلامت دندان داشته باشد، برخی از معایب بالقوه نیز وجود دارد که باید در نظر گرفته شوند:

• فلوئوروزیس: قرار گرفتن بیش از حد در معرض فلوراید در طول رشد مینای دندان در کودکان می‌تواند منجر به فلوئوروزیس دندانی شود. وضعیتی که باعث ایجاد رگه‌ها یا لکه‌های سفید روی دندان‌ها می‌شود. در موارد شدید، می‌تواند منجر به تغییر رنگ به قهوه‌ای و سوراخ شدن مینای دندان شود.
• مشکلات گوارشی: مصرف مقادیر زیاد فلوراید می‌تواند باعث ناراحتی گوارشی مانند معده درد، تهوع و استفراغ شود.
• واکنش‌های آلرژیک: برخی از افراد ممکن است به فلوراید واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، کهیر یا مشکل در تنفس داشته باشند.
• اثرات عصبی: برخی از مطالعات ارتباط بالقوه بین سطوح بالای قرار گرفتن در معرض فلوراید و اثرات نامطلوب عصبی را نشان می‌دهند، اگرچه تحقیقات بیشتری برای ایجاد ارتباط واضح مورد نیاز است.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که این مضرات معمولا به دلیل استفاده زیاد یا طولانی مدت با فلوراید، بدون تجویز و تایید دندانپزشک است.

مراقبت های بعد از فلوراید تراپی در دندانپزشکی

پس از فلورایدتراپی، رعایت این اقدامات مراقبتی ضروری است:

۳۰ دقیقه طلایی

حداقل ۳۰ دقیقه پس از فلوراید‌تراپی از مصرف هرگونه غذا یا نوشیدنی خودداری کنید. این زمان اجازه می‌دهد تا فلوراید به درستی به دندان‌ها بچسبد و بیشترین تاثیر را داشته باشد.

دهان را آبکشی نکنید یا تف نکنید

پس از فلوراید‌تراپی از شستشوی دهان یا تف کردن خودداری کنید. اجازه دهید محلول فلوراید روی دندان‌ها بماند تا از حداکثر اثربخشی اطمینان حاصل شود.

از خوردن غذاهای گرم یا سفت خودداری کنید

در چند ساعت اول پس از فلورایدتراپی، سعی کنید از خوردن غذاهای گرم یا سفت خودداری کنید. اینها می‌توانند در توانایی چسبیدن فلوراید به دندان‌ها اختلال ایجاد کنند.

بلافاصله مسواک نزنید

بلافاصله پس از فلوراید‌تراپی از مسواک زدن دندان خودداری کنید. حداقل ۴ تا ۶ ساعت قبل از مسواک زدن صبر کنید تا فلوراید به درستی به دندان‌ها نفوذ کند و از دندان‌ها محافظت کند.

بهداشت دهان و دندان را خوب حفظ کنید

پس از دوره انتظار، روال معمول بهداشت دهان و دندان خود را از سر بگیرید. دندان‌های خود را دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید، روزانه نخ دندان بکشید و در صورت توصیه دندانپزشک از دهانشویه استفاده کنید.

پیگیری با ویزیت دندانپزشکی

به طور مرتب به دندانپزشک خود برای معاینات و تمیز کردن معمول دندان‌ها مراجعه کنید. فلورایدتراپی ممکن است در صورت لزوم یا طبق توصیه دندانپزشک تکرار شود.

به خاطر داشته باشید که برای دستورالعمل‌های خاص پس از فلوراید‌تراپی با دندانپزشک خود مشورت کنید. زیرا ممکن است بسته به شرایط فردی، این روش‌ها تغییر کند.

جمع بندی

فلورایدتراپی در دندانپزشکی به عنوان یک ابزار ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان ظاهر شده است. اثربخشی آن در کاهش پوسیدگی دندان و افزایش استحکام مینای دندان به طور گسترده‌ای ثابت شده و آن را به مهمترین رکن دندانپزشکی پیشگیرانه تبدیل کرده است. ثابت شده است که مصرف سیستمیک و موضعی فلوراید مفید و بی‌ضرر است و اساس اقدامات پیشگیرانه مختلفی را تشکیل می‌دهد که در عمل‌های دندانپزشکی انجام می‌شود.

با این‌حال، ایجاد تعادل در مصرف فلوراید بسیار مهم است، زیرا غلظت بیش از حد آن می‌تواند منجر به فلوئوروزیس دندان یا سایر عوارض جانبی شود. متخصصان دندانپزشکی باید از دستورالعمل‌های توصیه شده برای فلورایدتراپی پیروی کنند، برنامه‌های درمانی را براساس ارزیابی فردی و نیازهای خاص سلامت دهان وی، تنظیم کنند. کلینیک شبانه روزی دندانپزشکی زاگرس با بهره‌مندی از کادر متخصص و علم روز دنیا، می‌تواند بهترین خدمات را با بصرفه‌ترین هزینه در اختیار شما و عزیزانتان قرار دهد.  

سوالات متداول

آیا عوارض جانبی احتمالی فلوراید تراپی وجود دارد؟

هنگامی‌که طبق توصیه استفاده می‌شود، خطر عوارض جانبی حداقل است. در موارد نادر، مصرف بیش از حد فلوراید (فلوئوروزیس) ممکن است منجر به تغییر رنگ دندان یا سوراخ شدن مینای دندان شود.

آیا فلوراید تراپی برای همه گروه های سنی مناسب است؟

بله، فلورایدتراپی برای افراد در هر سنی، از کودکان خردسال تا سالمندان مفید است.

آیا فلورایدتراپی را می توان با سایر درمان های دندانپزشکی ترکیب کرد؟

بله، فلورایدتراپی اغلب با درمان‌های مربوط به تمیز کردن منظم دندان و سایر اقدامات پیشگیرانه برای به حداکثر رساندن سلامت دهان و دندان ترکیب می‌شود.

آیا فلوراید تراپی بی خطر است؟

بله، برای فلورایدتراپی تحقیقات گسترده‌ای انجام شده و ایمن و موثر بودن آن در پیشگیری از پوسیدگی دندان ثابت شده است.

فلورایدتراپی هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟

تعداد دفعات فلوراید تراپی به نیازهای سلامت دهان و دندان فرد بستگی دارد. دندانپزشک یک برنامه درمانی مناسب را توصیه می‌کند که ممکن است از هر سه ماه یک بار تا سالی یکبار متغیر باشد.

متا تایتل:

متا دیسکریپشن: