مدت‌ها قبل از روز عمل، دندانپزشک شما سطح دشواری را که انتظار دارند هنگام برداشتن دندان‌های آسیاب سوم شما با آن مواجه شود، ارزیابی می‌کند. چندین عامل در تعیین میزان دشواری عمل کشیدن دندان عقل تاثیر می‌گذارد. در این مقاله از بلاگ کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی این عوامل و میزان سختی کشیدن دندان عقل می‌پردازیم.
کشیدن دندان عقل چیست؟
کشیدن یک یا چند دندان عقل، که چهار دندان دائمی‌بالغ در گوشه‌های بالا و پایین در هر طرف دهان هستند، به عنوان کشیدن دندان عقل شناخته می‌شود. اگر دندان عقل فضای کافی برای رشد نداشته باشد باعث درد، عفونت یا سایر مشکلات دندانی می‌شود و مطمئناً نیاز به کشیدن دندان عقل خواهید داشت.
کشیدن دندان عقل یک عمل جراحی دندان است که شامل بریدن بافت لثه ای است که روی دندان را می‌پوشاند. سپس بافت همبند بین دندان عقل و استخوان را جدا کرده و دندان عقل را خارج می‌کنند. در مرحله آخر لثه را دوباره به هم می‌دوزند. هنگام برداشتن دندان نهفته، ممکن است نیاز به برداشتن استخوان اطراف آن نیز باشد. در برخی موارد دندان عقل را به چند قسمت برش می‌دهند تا بتوانند آن را بیرون بیاورند.
به دلیل آنکه این جراحی با بی حس یا بیهوشی انجام می‌شود فرد در طول عمل احساس درد نمی‌کند. اما بسیاری از افراد پس از جراحی درد را تجربه می‌کنند. میزان ناراحتی با توجه به اینکه به وضعیت هر فرد و دشواری کشیدن دندان عقل در افراد متفاوت است و معمولا با دارو های مسکن ضد درد از بین می رود. معمولا تا سه روز پس از عمل درد خواهند داشت.
ارزیابی کشیدن دندان عقل چه اهمیتی دارد؟
تعداد دندان‌های عقلی که باید در هر ویزیت برداشته شوند، مدت زمان مورد نیاز برای هر عمل و اینکه آیا توصیه ای برای برخی از انواع آرامبخش وجود دارد یا خیر را در یک ویزیت مشخص می‌کنند. این ارزیابی دندانپزشک و جزئیات آن نحوه انجام درمان را تعیین می‌کند. این تشخیص به کاهش احتمال عوارض، هم در طول عمل و هم در روند بهبودی که در پی خواهد داشت کمک می‌کند.
چگونه دندانپزشک سطح چالشی را که دندان عقل بیمار ایجاد می‌کند تخمین می‌زند؟
در ادامه برخی روش‌های تشخیص میزان چالش دندان عقل را بررسی می‌کنیم.
رادیوگرافی پانورامیک دندان
- این رایج ترین نوع اشعه ایکس است که برای ارزیابی مولر سوم استفاده می‌شود.
- موقعیت مکانی که دندان در فک اشغال کرده است. زاویه دار شدن دندان یعنی جهت، شیب، عمودی، افقی، مزیو و زاویه دار بودن آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
- چقدر در عمق استخوان نهفته است.
- درجه تشکیل ریشه‌های آن به چه صورت است. آیا ریشه‌ها در جای خود رویش کرده اند یا برای کشیدن با چالش رو به رو هستیم. شکل و پیکربندی ریشه‌ها به صورت مستقیم، منحنی یا مجزا است.
تمام موارد گفته شده مسائلی هستند که دندانپزشک در عکسبرداری با اشعه ایکس ارزیابی می‌کند.
عوامل موثر بر دشواری کشیدن دندان عقل
در ادامه برخی از عواملی که میزان دشواری عمل کشیدن دندان عقل را مشخص می‌کند با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.
موقعیت دندان در فک
بسیاری از مشکلات مربوط به برداشتن دندان آسیاب سوم با نحوه قرارگیری آنها در استخوان فک مرتبط است. به طور کلی هر چه تراز دندان طبیعی تر باشد و هرچه لثه‌ها بیشتر از لثه بیرون زده باشند، احتمالاً کشیدن آن راحت تر و روند بهبودی زودتر انجام می‌شود.
دندان عقل رویش کرده یا نهفته
می‌توانید انتظار داشته باشید که دندان‌های عقل بیرون آمده (آنهایی که از طریق لثه به روش معمولی رویش کرده اند) به طور کلی راحت‌تر از دندان‌های نهفته کشیده می‌شوند.
بافت نرم در مقابل نهفتگی استخوانی
دندان‌هایی که به طور قابل ملاحظه‌ای از استخوان فک بیرون آمده اند اما هنوز توسط بافت لثه پوشانده شده‌اند به نهفتگی بافت نرم شناخته می‌شوند. این دندان‌ها معمولاً نسبت به دندان‌های استخوانی یا دندان‌هایی که هنوز به میزان قابل توجهی یا حتی به طور کامل در استخوان قرار دارند کشیدن آنها آسان تر است.
نکته مهم: شکل استخوان فک بالای دندان مولر سوم نهفته بر دشواری کشیدن آن تأثیر می‌گذارد.
موقعیت در استخوان فک
با دندان عقل نهفته تحتانی، درجه سختی مربوط به برداشتن دندان تحت تأثیر میزان عقب بودن آن در فک قرار می‌گیرد.
اگر موقعیتی در زیر راموس صعودی استخوان فک (بخشی از فک پایین که بالا می‌رود و در مفصل فک قرار می‌گیرد) اشغال کند، برای دسترسی به دندان و در نهایت برداشتن آن، باید مقدار بیشتری از بافت استخوانی برداشته شود.
انجام این کار پیچیدگی فرآیند کشیدن دندان را افزایش می‌دهد و معمولاً با پتانسیل بیشتری برای عوارض بعد از عمل همراه است.
اگر به اندازه کافی خوش شانس هستید که دندان عقل به طور کامل روییده است (دندان‌هایی که تا آخر به حالت طبیعی رسیده اند)، ممکن است برداشتن آنها به هیچ وجه ملاحظات خاصی نیاز نداشته باشد و فقط به عنوان کشیدن معمولی انجام شود.
زاویه دار شدن دندان
کج شدن دندان عقل در استخوان فک بر سهولت کشیدن آن تأثیر می‌گذارد. نهفتگی‌های عمودی و مزیو-زاویه‌ای (متمایل به جلو) معمولاً راحت‌تر از دیستو زاویه‌ای (متمایل به سمت عقب) یا افقی (به‌اطراف) برداشته می‌شوند. بیشتر این تفاوت به دلیل وسعت فرآیند جراحی مورد نیاز (برش بافت، برداشتن استخوان) است.
دندان‌های عقل نهفته ای که شیب مشخصی دارند، به احتمال زیاد نیاز به برش قطعات دندانی برای حذف آنها
دارند.
عمق دندان
روش دیگر برای تخمین سختی کشیدن دندان مولر سوم، ارزیابی عمق دندان در مقایسه با دندان مولر دوم مجاور آن است. عمق دندان عقل با دندان آسیاب دوم مجاور مقایسه می‌شود. انتظار می‌رود که برداشتن این دندان عقل با دشواری متوسط همراه باشد.
همانطور که انتظار دارید، با افزایش عمق (و در نتیجه ضخامت استخوان روی دندان عقل) درجه سختی فرآیند کشیدن افزایش می‌یابد. عامل اصلی این است که هر چه دندان عمیق‌تر باشد، دسترسی به آن سخت‌تر است.
علاوه بر این، دندان‌هایی که در عمق قرار گرفته‌اند بیشتر در نزدیکی موانع آناتومیکی مانند عصب‌ها و سینوس‌ها قرار دارند. اگر چنین است، خطر عوارض جراحی مربوط به آنها پیچیدگی فرآیند کشیدن را افزایش می‌دهد.
آناتومی ریشه
دندان‌های عقل چندین ریشه دارند (دندان‌های پایین معمولاً دو ریشه دارند و بالایی‌ها معمولاً سه ریشه دارند) و ممکن است در نحوه شکل گیری هرکدام تغییرات کمی وجود داشته باشد.
به عنوان مثال، در برخی موارد هر ریشه جدا و مجزا خواهد بود. در مورد دیگران، یک یا چند ریشه ممکن است خطوط یا انحنای نامنظم داشته باشند. همچنین ممکن است ریشه‌های دندان به به طور کامل یا جزئی به یکدیگر جوش بخورند.
به همین دلیل هر یک از این تغییرات آناتومیکی بر میزان دشواری عمل کشیدن دندان عقل تاثیر می‌گذارد.
بهترین سن برای کشیدن دندان عقل شما چه سنی است؟
رشد ریشه عاملی است که به طور کلی با سن فرد مرتبط است. بنابراین بر زمان ایده آل برای برداشتن دندان آسیاب سوم تأثیر می‌گذارد. در دهه ۲۰ زندگی بهتر است دندان کشیده شود تا ریشه‌ها عمق و استقامت بالا پیدا نکرده باشند.
در زمان کشیدن دندان مولر سوم چه انتظاری دارید؟
بیش از هر نوع دندان دیگری در دهان، کشیدن دندان عقل به طور معمول چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. با توجه به طیف وسیعی از تغییرات ممکن، نحوه برنامه ریزی دندانپزشک شما برای کشیدن دندان در افراد مختلف متفاوت است.
برخی از دندان‌های عقل به راحتی برداشته می‌شوند. لازم نیست انتظار بدترین‌ها را داشته باشید. در مورد دندان آسیاب سوم کاملاً بیرون زده روند کشیدن دندان عقل مشابه سایر دندان‌های آسیاب است
در مقایسه با دندان‌های آسیاب جلوی آنها، این تمایل وجود دارد که دندان عقل کمی‌کوچکتر باشد و احتمال بیشتری دارد که ریشه‌های جوش خورده داشته باشد.
آیا دشواری کشیدن دندان عقل بر روند بهبودی پس از آن تأثیر می‌گذارد؟
به طور کلی، هرچه دندان عقل سریع‌تر و آسان‌تر کشیده شود، آسیب بافتی کمتری ایجاد می‌شود و روند بهبودی محل کشیدن دندان راحت تر خواهد بود.
انواع مختلف دندان عقل
دندان عقل (مولر سوم) آخرین دندان دائمی است که از لثه بیرون می‌آید. این دندان‌ها معمولا بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی ظاهر می‌شوند. بعضی از افراد بدون دندان عقل به دنیا می‌آیند. برخی دیگر دندان عقل آنها مانند بقیه دندان‌های آسیاب معمولاً در جای خود رویش می‌کند و مشکلی ایجاد نمی‌کند. برخی از دندان‌ها به دلیل کمبود فضا نمی‌تواند بیرون بیایند و به طور معمول رشد کنند. به همین دلیل دندان عقل نهفته ممکن است فقط به طور جزئی بیرون بیاید یا اصلاً بیرون نیاید.
مشکلات دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته در هر فرد متفاوت است، اما اگر علائمی از تغییرات منفی در دهان وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان عقل باشد. اگر دندان عقل نهفته برای شما مشکل ایجاد می‌کند، ممکن است نیاز به کشیدن آن داشته باشید. در ادامه با برخی از مشکلات دندان عقل نهفته آشنا می‌شویم.
- مواد غذایی در پشت دندان عقل به دام می‌افتند و باعث درد می‌شوند.
- بیماری یا عفونت لثه (بیماری پریودنتال) به وجود می‌آورد.
- پوسیدگی دندان در دندان عقلی که به طور کامل رویش نکرده شایع است.
- باعث آسیب به دندان مجاور یا استخوان اطراف آن می‌شود.
- در اطراف دندان عقل، یک کیسه پر از مایع (کیست) ایجاد می‌شود.
- درمان‌های ارتودنسی برای صاف کردن دندان‌های دیگر می‌تواند عوارضی ایجاد کند. دندانپزشک شما ممکن است کشیدن دندان عقل را به عنوان بخشی از بریس یا برنامه درمانی دیگری توصیه کند.
قبل از هر تصمیمی، دندانپزشک دهان شما را معاینه می‌کند و عکس اشعه ایکس می‌گیرد. دندانپزشک بهترین گزینه‌های درمانی پیشنهاد می‌دهد.
چرا دندان عقل نهفته کشیده می‌شود؟
دندانپزشکان در مورد ارزش کشیدن دندان عقل نهفته که مشکلی ایجاد نمی‌کند (بدون علامت) اختلاف نظر دارند. زمانی که دندان عقل نهفته نیست، پیش بینی مشکلات آینده دشوار است. از سوی دیگر، استخراج پیشگیرانه به دلایل زیر انجام می‌شود.
- دندان عقل شما ممکن است عفونی شود حتی اگر هیچ علامتی را تجربه نکنید.
- اگر فضای کافی برای رویش وجود نداشته باشد، اغلب رسیدن به دندان و تمیز کردن آن با مسواک دشوار است.
- در افراد جوان، عوارض جدی کشیدن دندان عقل کمتر شایع است.
- جراحی برای افراد مسن می‌تواند پیچیده باشد و ممکن است بعد از جراحی عوارضی ایجاد شود.
فواید دندان عقل
یکی از فواید دندان عقل پشتیبانی لازم برای بریج دندان است. دندان عقل همچنین می‌تواند شکاف‌های باقی مانده در هنگام از دست دادن دندان آسیاب را پر کند. برخی از محققان بر این باورند که از دندان عقل می‌توان به عنوان منبع سلول‌های بنیادی برای رشد دندان‌های جدید استفاده کرد.
دندانپزشکان اغلب از فناوری جدید دندانپزشکی برای تعیین اینکه آیا کشیدن دندان در طول معاینه نیاز است یا خیر استفاده می‌کنند. دندانپزشکان از اشعه ایکس پانوراما و دیجیتال برای دیدن چیزهایی استفاده می‌کنند که در یک معاینه بصری ساده ممکن است از قلم بیفتد.
عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل مانند هر نوع جراحی دیگری خطراتی را به همراه دارد. عفونت یا تاخیر در بهبودی دو مورد از آنها هستند و اگر در دوران نقاهت سیگار می‌کشید اتفاق افتادن هر دو احتمال بیشتری دارد.
یکی دیگر از عارضه‌های بالقوه، حفره یا سوکت خشک است که با احساس کرختی و درد در لثه یا فک و همچنین بو یا مزه بدی که از حفره خالی دندان منتشر می‌شود، مشخص می‌شود. اگر دستورالعمل‌های مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان عقل را دنبال نکنید، به احتمال زیاد دچار خشکی حفره می‌شوید.
آسیب عصبی نیز ممکن است اتفاق بیفتد. گزگز یا بی حسی در زبان، لب پایین، چانه، دندان‌ها و لثه‌ها از نشانه‌های آسیب عصبی است. این آسیب معمولاً موقتی است. فقط در موارد نادر می‌تواند دائمی باشد.
انواع مختلف رویش دندان عقل
موقعیت دندان آسیاب سوم و ۴ روش رویش آن می تواند بر تصمیم دندانپزشک در کشیدن دندان عقل موثر باشد.
مزیال یا مزیو انگولار: زمانی اتفاق می‌افتد که دندان به سمت جلوی دهان زاویه داشته باشد و روی دندان آسیاب دوم فشار بیاورد.
دندان عمودی: زمانی رخ می‌دهد که دندان زاویه مناسب دارد اما در لثه یا استخوان فک گیر می‌کند.
ضربه افقی: دندان به سمت دندان مولر دوم رشد می‌کند و به موازات استخوان فک در یک نهفتگی صاف رویش می‌کند.
افقی به سمت عقب: دندان به سمت عقب دهان، به دور از دندان آسیاب دوم، در یک نهفتگی دیستال یا دیستو زاویه دار قرار دارد.
مواردی که بعد از جراحی کشیدن دندان عقل باید از آنها اجتناب کرد
پس از عمل، دهان شما باید بهبود یابد. ممکن است حس ناخوشایندی را احساس کنید. از انجام هر کاری که باعث مکش در دهان شما می‌شود، که ممکن است باعث شل شدن بخیه‌ها شود، خودداری کنید. هرگز نباید لخته خونی که روی سوراخ محل کشیدن دندان عقل ایجاد شده است را بکنید.
مواردی که باید از آنها دوری کنید عبارتند از:
- نوشیدن با نی
- تف کردن
- سیگار کشیدن
- نوشیدن مایعات داغ
- فعالیت شدید یا ورزش
- نوشیدن الکل
برای تعیین اینکه چه زمانی می‌توانید این فعالیت‌ها را از سر بگیرید، با جراح دهان خود مشورت کنید.
آیا برداشتن دندان‌های عقل نهفته آسان تر است؟
بسیاری از دندانپزشکان برداشتن دندان عقل آسیب دیده را با جراحی توصیه می‌کنند زیرا می‌توانند به لثه‌ها، دندان‌ها و استخوان‌های آن ناحیه آسیب برسانند. کشیدن دندان عقل نهفته دشوارتر است و در برخی موارد باعث عوارض جراحی و آسیب دائمی استخوان و دندان می‌شود.
چه مدت پس از کشیدن طول می‌کشد تا دندان بهبود پیدا کند؟
بهبود کشیدن ساده می‌تواند سه تا چهار روز طول بکشد، در حالی که کشیدن دندان نهفته می‌تواند یک هفته طول بکشد تا کاملا بهبود یابد. پس از آن، ممکن است تا یک هفته دیگر کمی درد و تورم را تجربه کنید، اما باید بتوانید فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید.
جمع بندی
عوامل زیادی مانند محل قرار گیری دندان، زاویه بیرون آمدن و تعداد ریشه‌ها بر میزان دشواری عمل کشیدن دندان عقل تاثیر می‌گذارد که تمام آنها را در این مقاله بررسی کردیم. حتما برای معاینات منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بعد از عمل، سلامت دهان و دندان شما ضروری است. توصیه‌های دندانپزشک را در مورد آنچه که باید انجام دهید دنبال کنید. اگر سؤال بیشتری در مورد دندان عقل نهفته دارید، همین حالا با شماره کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس بگیرید. متخصص کودکان، ارتودنسی، ایمپلنت، جراحی دندان عقل، ترمیم، بلیچینگ، کامپوزیت، لمینت و سایر کار‌های دندانپزشکی در کلینیک زاگرس انجام می‌شود.
متا:
