آیا می‌دانستید که می‌توانید بدون اینکه علائم یا نشانه‌ای داشته باشید، عفونت پالپ و ریشه دندان را تجربه کنید؟ مراجعه به دندانپزشک برای معاینات منظم برای حفظ سلامت دهان و دندان ضروری است زیرا می‌تواند عفونت ریشه را قبل از اینکه بحرانی شود تشخیص دهد. دانستن اینکه چه چیزی باعث عفونت کانال دندان می‌شود می‌تواند به شما در رعایت بهداشت دهان و دندان و جلوگیری از عفونت پالپ کمک کند.
عفونت پالپ زمانی رخ می‌دهد که داخلی ترین بافت دندان شما ملتهب شود. اگر باکتری از طریق حفره یا ترک وارد دندان شما شوند باعث ایجاد عفونت می‌شوند. پالپیت اولیه برگشت پذیر است. اما بدون درمان، التهاب بدتر می‌شود و شما نیاز به عصب کشی یا کشیدن دندان خواهید داشت. بهداشت خوب دندان و ویزیت‌های روتین دندان می‌تواند از پالپیت جلوگیری کند.
در ادامه این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی عفونت پالپ یا داخل کانال دندان خواهیم پرداخت.
پالپیت یا عفونت پالپ داخل کانال دندان چیست؟
پالپ بافت نرم داخلی دندان است. حاوی اعصاب، عروق خونی و بافت همبند است. پالپ خون و مواد مغذی را به لایه‌های سخت و بیرونی دندان‌ها می‌رساند تا آنها را سالم نگه دارد. پالپیت التهاب پالپ است. معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که داخل دندان به دلیل مواردی مانند ترک یا حفره، تحریک شود.
انواع عفونت پالپ یا داخل کانال دندان چیست؟
دو نوع عفونت پالپ یا داخل کانال دندان وجود دارد. دندانپزشکان آنها را بر اساس میزان عفونت طبقه بندی می‌کنند:
- پالپیت برگشت پذیر: در مرحله اولیه، پالپیت برگشت پذیر است. باید دندانپزشک دندان را ترمیم کند و سپس آن را با ماده پر کننده ببندد.
- پالپیت برگشت ناپذیر: در این مرحله التهاب پیشرفته تر است و دندان نمی‌تواند بهبود یابد. بافت پالپ در نهایت خواهد مرد. این حالت نکروز پالپ است.
پالپیت یا عفونت پالپ چقدر شایع است؟
پالپیت بسیار شایع است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده تخمین می‌زند که از هر ۴ بزرگسال بین ۲۰ تا ۶۴ سال، ۱ نفر دارای حفره‌های درمان نشده است که می‌تواند منجر به پالپیت شود.
علائم عفونت پالپ چیست؟
دندان درد و حساسیت از علائم اصلی پالپیت است. دردی که احساس می‌کنید معمولا بسته به مرحله التهاب متفاوت است.
علائم عفونت پالپ برگشت پذیر عبارتند از:
- هنگامی‌که دندانپزشک شما به دندان ضربه می‌زند، درد ندارد.
- حساسیت به گرما ندارد.
- حساسیت به سرما یا شیرینی جات دارد اما به سرعت برطرف می‌شود. اغلب دردی شدید است و تیر می‌کشد.
علائم عفونت پالپ برگشت ناپذیر:
- هنگامی‌که دندانپزشک به دندان ضربه می‌زند، درد ایجاد می‌شود.
- حساسیت به گرما، سرما یا شیرینی که بیش از چند ثانیه طول می‌کشد. این می‌تواند یک درد ضربان دار، دردناک یا تیز باشد.
- دندان درد مداوم
- لثه‌ها یا فک متورم
- جوش روی لثه
- تغییر رنگ دندان
- دندان شکسته، ترک خورده یا لق
اگر نکروز پالپ رخ دهد و بافت عصبی بمیرد، شاید به گرما، سرما یا شیرینی‌ها حساسیت نداشته باشید. اما وقتی دندانپزشک به آن ضربه می‌زند، دندان شما درد می‌گیرد.
علت عفونت داخل کانال دندان چیست؟
مینای سخت از پالپ دندان محافظت می‌کند. اگر مینای دندان آسیب ببیند، می‌تواند منجر به پالپیت یا عفونت پالپ شود. آسیب دندان در موارد زیر رخ می‌دهد:
- حفره‌ها: باکتری‌ها در دهان شما اسید تولید می‌کنند که می‌تواند مینای دندان را بخورد و سوراخ‌هایی ایجاد کند.
- ترک‌ها: اگر غذاهای سفت بجوید یا به دندان آسیب وارد کنید، ممکن است ترک‌های کوچک ایجاد شوند.
- روش‌های نادرست دندانپزشکی و اقدامات مکرر دندانپزشکی: درمان دندان به تنهایی می‌تواند باعث ایجاد عفونت پالپ شود. اگر دندان در طول یک عمل دندانپزشکی به درستی مهر و موم نشده باشد، می‌تواند قسمت پر شده دچار نشتی شود و ایجاد عفونت داخل کانال دندان کند.
- مینای دندان فرسوده یا پوسیدگی دندان: دندان قروچه یا مسواک زدن شدید می‌تواند مینای دندان شما را فرسوده کند و عصب را مستعد التهاب کند.
- شکستگی ریشه دندان
- آسیب به پالپ دندان بدون آسیب به قسمت خارجی دندان
عفونت داخل کانال دندان چگونه درمان می‌شود؟
برای پالپیت برگشت پذیر، دندانپزشک شما سعی می‌کند علت را برطرف کند. این کار شامل حذف پوسیدگی و مهر و موم کردن دندان با یک پر کردن معمولی است.
پالپیت برگشت ناپذیر نیاز به درمان شدیدتری برای برداشتن بافت پالپ دارد. در ادامه گزینه‌های درمانی پالپ عفونی را بررسی می‌کنیم.
عصب کشی دندان
معمولاً برای درمان ریشه به اندودنتیست (دندانپزشکی که در درمان عفونت‌های پالپ تخصص دارد) مراجعه می‌کنند. آنها پالپ آلوده را جدا و ریشه را تمیز می‌کنند. سپس کانال خالی ریشه را پر کرده و دندان را آب بندی می‌کنند. چند هفته بعد بیمار به دندانپزشکی باز می‌گردد تا روکش روی دندان عصب کشی شده قرار دهند.
کشیدن دندان
برخی افراد کشیدن دندان را انتخاب می‌کنند. دندانپزشک درباره گزینه‌های جایگزینی دندان، از جمله ایمپلنت یا بریج دندان با بیمار صحبت خواهد کرد.
آنتی‌بیوتیک‌ها درمان پالپیت نیستند، اما ممکن است در صورت تأخیر، از تبدیل مشکل به عفونت جلوگیری کنند.
عوارض احتمالی عفونت پالپ چیست؟
در صورت عدم درمان، عفونت پالپ یا داخل کانال دندان گسترش می‌یابد و منجر به عفونت یا آبسه خواهد شد. عفونت پالپ باعث ایجاد درد، تب و تورم غدد گردن می‌شود.
اگر این ناحیه عفونی شود، می‌تواند به استخوان فک (استئومیلیت) و بافت‌های نرم سر، گردن و قفسه سینه نیز سرایت کند. در صورت عدم درمان، این عفونت‌ها می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند.
راه‌های پیشگیری از عفونت پالپ
بهداشت دهان و دندان بهترین راه برای پیشگیری از عفونت پالپ است. برخی از نکات مراقبتی شامل موارد زیر است:
- دو بار در روز مسواک بزنید.
- هر روز نخ دندان بکشید.
- برای تمیز کردن و معاینات معمول به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
- اگر در شب دندان قروچه می‌کنید، از محافظ شب استفاده کنید.
- در صورت داشتن هر گونه درد یا حساسیت دندان، فوراً به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر دندان درد دارید یا متوجه حساسیت به غذاها یا نوشیدنی‌های گرم، سرد یا شیرین شدید، با دندانپزشک صحبت کنید. با درمان زودهنگام، زمان کمتری را روی صندلی دندانپزشک می‌گذرانید و احتمال ابتلا به یک بیماری جدی تر را کاهش خواهید داد.
عفونت پالپ چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یکی از راه‌های اصلی که دندانپزشکان پالپیت را تشخیص می‌دهند، ارزیابی حساسیت دندان است. انواع تست‌های حساسیت عبارتند از:
- آزمایش پالپ الکتریکی: این آزمایش تعیین می‌کند که آیا پالپ شما هنوز زنده است یا اینکه عفونت به سمت نکروز پالپ پیشرفت کرده است. دندانپزشک شما از ابزاری برای رساندن یک پالس الکتریکی کوچک به دندان استفاده می‌کند. اگر پالپ شما زنده باشد، تحریک را احساس خواهید کرد. اگر بافت پالپ مرده باشد، پالس الکتریکی را احساس نخواهید کرد.
- تست گرما یا سرما: دندانپزشک دندان شما را با ماده سرد یا گرم لمس می‌کند. در پالپیت برگشت ناپذیر، حساسیت بیش از چند ثانیه طول می‌کشد. اگر بافت پالپ مرده باشد، هیچ حساسیتی احساس نخواهید کرد.
- ضربه زدن به دندان: این کار شامل ضربه ملایم به دندان است. درد به وجود آمده با ضربه، نشانه پالپیت برگشت ناپذیر است.
- عکس برداری با اشعه X: دندانپزشک همچنین برای بررسی عیوب در دندان و علائم عفونت، از دندان اشعه ایکس می‌گیرد.
پالپ کجا قرار دارد؟
در قسمت داخلی دندان، زیر لایه خارجی سفید مینا و لایه داخلی عاج، بافت نرمی به نام پالپ وجود دارد. پالپ دندان شامل عروق خونی، اعصاب و بافت همبند است که می‌تواند ملتهب یا عفونی شود.
خطرات درمان نشدن عفونت پالپ چیست؟
متأسفانه، عفونت‌های کانال ریشه به خودی خود از بین نمی‌روند. در واقع، هر چه بیشتر برای درمان صبر کنید، وضعیت بدتر می‌شود. پوسیدگی دندان می‌تواند به گسترش خود ادامه دهد و ساختار دندان سالم را تا زمانی که ساختار کافی برای نجات دندان وجود نداشته باشد، از بین ببرد. در این شرایط تنها راه، کشیدن دندان است که پس از آن نیاز به بریج یا ایمپلنت پرهزینه دارد. می‌توانید دندان خود را جایگزین نکنید. اگرچه این می‌تواند منجر به مشکلات دیگری مانند جابه‌جایی دندان‌های باقی‌مانده، بی‌نظمی‌بایت و تحلیل استخوان شود.
باقی ماندن عفونت پالپ می‌تواند عواقب شدیدی را در پی داشته باشد. عفونت می‌تواند به لثه‌ها، گونه‌ها و سایر دندان‌ها سرایت کند. همچنین می‌تواند به فک، صورت و جریان خون منتقل شود. اگر عفونت به جریان خون وارد شود مشکلات زیر به وجود خواهند آمد:
- سپسیس
- آبسه مغزی
- عفونت بافت استخوانی
- فاشئیت نکروزان
- اندوکاردیت
- مدیاستینیت
در طول درمان معمولی عصب کشی چه اتفاقی می‌افتد؟
طی جراحی استاندارد برای رفع عفونت داخل دندان، دندانپزشک یا اندودنتیست پالپ دندان را برمی‌دارد. قبل از شروع درمان، عکسبرداری با اشعه ایکس انجام می‌شود و ناحیه اطراف دندان بیمار با بی حسی موضعی بی حس می‌شود. درمان با ایجاد یک سوراخ در تاج دندان برای دسترسی به پالپ شروع می‌شود. در طول درمان معمولی کانال ریشه، از فایل‌های کوچک برای برداشتن بافت عفونی و ساختار دندان پوسیده و شکل دادن به داخل کانال استفاده می‌شود. پس از آن داخل کانال با مواد پرکننده به نام گوتاپرکا پر و مهر و موم می‌شود. ریشه‌های دندان کاملاً بسته می‌شوند و تا زمانی که بیمار برای گذاشتن روکش مراجعه کند با ماده پرکننده به صورت موقت آن را پر می‌کنند.
جمع بندی
عفونت و التهاب بافت نرم داخلی دندان عفونت پالپ است. پالپیت اگر زود تشخیص داده شود برگشت پذیر است. دندانپزشک علت را درمان می‌کند و انتظار می‌رود علائم برطرف شود. نشانه اصلی پیشرفت پالپیت حساسیت طولانی مدت به گرما یا سرماست. در این مورد، به عصب کشی یا کشیدن دندان نیاز دارید. با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و مراجعه روتین به دندانپزشک می‌توانید دندان‌های خود را سالم نگه دارید و از ایجاد پالپیت جلوگیری کنید.
در صورت بروز هرگونه حساسیت جدید در دندان‌های خود فوراً به دندانپزشک اطلاع دهید. متخصصان کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با سال‌ها تجربه و بهره مندی از تجهیزات روز دنیا آماده ارائه خدمات به مراجعه کنندگان هستند. زمان را از دست ندهید و همین حالا با شماره‌های کلینیک تماس گرفته و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
آبسه چیست؟
آبسه دندان مجموعه ای از چرک است که می‌تواند در داخل دندان، لثه یا در استخوانی که دندان‌ها را در جای خود نگه می‌دارد، ایجاد شود. این بیماری ناشی از عفونت باکتریایی است. آبسه انتهای دندان را آبسه پری آپیکال می‌نامند. آبسه در لثه آبسه پریودنتال نامیده می‌شود.
عفونت در کانال ریشه چیست؟
عفونت در مرکز دندان (کانال ریشه) توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که در دهان زندگی کرده و به دندان حمله می‌کنند. عفونت می‌تواند بعد از پوسیدگی دندان اتفاق بیفتد.
تفاوت پالپیت و آبسه چیست؟
از آنجایی که بافت مرده نسبت به عفونت آسیب پذیرتر است، دندان را در معرض خطر بالای آبسه قرار می‌دهد. در آبسه‌های پری آپیکال، آسیب به مینا و عاج، وارد می‌شود. در این شرایط باکتری‌ها به پالپ وارد شده و منجر به بیماری التهابی به نام پالپیت می‌شود.
متا:
