عوارض جراحی اپیکو

آپیکوکتومی یک روش دندانپزشکی سرپایی است که برای نجات دندان انجام می‌شود. این جراحی برای بزرگسالان و کودکان قابل انجام است. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به نکاتی که باید در مورد آپیکوکتومی و عوارض جراحی اپیکو بدانید می‌پردازیم.

آپیکوکتومی چیست؟

جراحی اپیکو یک روش رایج دندانپزشکی است که در آن بافت ملتهب لثه و انتهای ریشه دندان برداشته می‌شود، در حالی که تاج دندان باقی می‌ماند. این عمل اغلب با عنوان رزکسیون انتهای ریشه شناخته می‌شود زیرا روی انتهای (یا نوک) ریشه به نام اپکس انجام می‌گیرد.

تفاوت بین عصب‌کشی و آپیکوکتومی چیست؟

عصب‌کشی روشی است که برای درمان التهاب و عفونت در بافت داخلی پالپ دندان انجام می‌شود. التهاب پالپ دندان باعث پوسیدگی عمیق و آبسه می‌شود که در صورت عدم درمان، می‌تواند به استخوان فک گسترش یابد.

در حین عصب‌کشی، دندانپزشک دندان را باز می‌کند، پالپ را خارج کرده و ناحیه ریشه را تمیز می‌کند و سپس آن را پر می‌کند و می‌بندد. این کار برای درمان بیماری و پوسیدگی دندان و بدون کشیدن آن انجام می‌شود.

در مقابل، آپیکوکتومی تنها با نوک ریشه سر و کار دارد و معمولاً پس از عصب‌کشی برای ترمیم ریشه یا بافت‌های اطراف دندان انجام می‌شود.

چرا به جراحی اپیکو نیاز دارید؟

دندانپزشک شما به چند دلیل ممکن است عمل جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی) را انجام دهد. شایع‌ترین دلیل، تلاش برای ترمیم دندانی است که قبلاً تحت درمان ریشه (عصب‌کشی) قرار گرفته است.

در اغلب موارد، درمان ریشه مادام العمر دوام دارد، اما گاهی اوقات دندان به خوبی بهبود نمی‌یابد و دوباره عفونی می‌شود. دندانپزشک شما برای نجات دندان و جلوگیری از کشیدن آن، از طریق آپیکوکتومی بافت آسیب‌دیده را برمی‌دارد.

دلایل انجام جراحی اپیکو

ممکن است به دلایل زیر به رزکسیون انتهای ریشه یا آپیکوکتومی نیاز داشته باشید:

• برداشتن رسوبات کلسیمی در کانال ریشه
• یافتن و درمان مشکلاتی که در اشعه ایکس قابل مشاهده نیستند.
• درمان شکستگی دندان
• درمان دندانی با ریشه‌های اضافی که به روش دیگری قابل درمان نیستند.
• درمان تحلیل استخوان که باعث لق شدن دندان می‌شود.
• برداشتن ریشه‌ای که سوراخ دارد.

آپیکوکتومی به طور معمول برای آسیب‌های دندانی در کودکان نیز استفاده می‌شود. اگر دندان پس از ضربه شکسته یا ترک خورده باشد، این روش می‌تواند به حفظ دندان کمک کند.

در صورتی که ریشه دندان شما با استخوان فک جوش خورده باشد یا دندان به طور کلی قابل ترمیم نباشد، دندانپزشک ممکن است از انجام عمل آپیکوکتومی صرف نظر کند. در این موارد، به احتمال زیاد دندان نیاز به کشیدن دارد.

اگرچه هیچ تضمینی برای ماندگاری دائمی نتایج هیچ عمل جراحی وجود ندارد، اما جراحی اپیکو می‌تواند ماندگاری بالایی داشته باشد. جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی) همیشه بهترین گزینه برای همه شرایط نیست، اما دندانپزشک شما ممکن است برای نجات دندان شما، انجام این عمل را پیشنهاد دهد. در مورد اینکه آیا این روش درمانی می‌تواند به شما کمک کند، با دندانپزشک خود مشورت کنید.

ریسک‌ها و عوارض احتمالی اپیکوتومی

اگرچه آپیکوکتومی یک عمل ایمن در نظر گرفته می‌شود، اما مانند هر نوع عمل دندانپزشکی دیگری، خطرات خاصی را به همراه دارد. برخی از این خطرات را در ادام بررسی می‌کنیم.

درد و تورم

 احساس کمی درد و تورم بعد از عمل طبیعی است و می‌توان آن را با داروهای مسکن و کمپرس سرد کنترل کرد.

عفونت

 اگرچه خطر عفونت پایین است، اما همچنان وجود دارد. برای جلوگیری از عفونت، ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود و بیمار باید با دقت تمام دستورالعمل‌های بعد از جراحی را که توسط متخصص ریشه ارائه شده است، دنبال کند.

آسیب عصبی

در طی انجام عمل، خطر کمی برای آسیب عصبی وجود دارد که می‌تواند منجر به بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن لب‌ها، زبان یا چانه شود. در اکثر موارد، این مشکل موقتی است و طی چند هفته یا چند ماه به طور خود به خود برطرف می‌شود.

آسیب به دندان

در طی انجام عمل، احتمال کمی برای آسیب رسیدن به دندان وجود دارد. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که متخصص ریشه به طور تصادفی بخش زیادی از ریشه را بردارد یا به بافت‌های اطراف آن آسیب بزند.

مشکلات سینوسی

 در موارد نادر، اگر ریشه دندان در نزدیکی سینوس‌ها قرار گرفته باشد، آپیکوکتومی می‌تواند باعث ایجاد مشکلات سینوسی شود. این مشکل می‌تواند منجر به درد سینوسی، گرفتگی یا عفونت شود. اگر دندان آسیب‌دیده در فک بالا قرار داشته باشد، عفونت می‌تواند به سینوس‌ها سرایت کند. دندانپزشک شما برای درمان عفونت ثانویه آنتی‌بیوتیک و داروهای ضد احتقان تجویز خواهد کرد.

عدم موفقیت آمیز بودن عمل

 در صورتی که آپیکوکتومی به طور کامل بافت عفونی را از دندان خارج نکند، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. آپیکوکتومی در صورتی ناموفق در نظر گرفته می‌شود که نتواند علائم را تسکین دهد یا به درستی بهبود نیابد. این مورد نادر است، به خصوص اگر دندانپزشک یا متخصص ریشه شما در انجام این عمل تجربه داشته باشد. موفقیت آمیز نبودن عمل، به خصوص اگر پرکردگی قبلی ریشه به درستی انجام نشده باشد یا باعث شکستگی یا آسیب به ریشه دندان شده باشد، محتمل است.

کمی عقب‌نشینی لثه

 باید انتظار کمی عقب‌نشینی لثه را داشته باشید.

نیاز به تکرار عمل

 ممکن است نیاز به تکرار عمل باشد که این مساله می‌تواند شانس نگه‌داشتن دندان در بلندمدت را کاهش دهد.

آسیب به عصب‌های حسی (فک پایین)

 در فک پایین، احتمال کمی برای آسیب به عصب‌های حسی وجود دارد. این آسیب می‌تواند باعث بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن لب پایین و زبان شود. بهبودی این عارضه ممکن است چند هفته طول بکشد و در موارد نادر، بی‌حسی ممکن است دائمی باشد.

مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱ نشان داد که علت اصلی شکست جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی)، وجود شکاف در پرکردگی انتهای ریشه است. این شکاف باعث می‌شود باکتری‌ها دوباره به داخل دندان نفوذ کنند.

این خطرات نادر هستند و اکثر بیماران این عمل را بدون عوارض جدی پشت سر می‌گذارند. اگر آپیکوکتومی در حذف کامل بافت عفونی از دندان ناموفق باشد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد.

با اینکه آپیکوکتومی در درمان بسیاری از بیماران موفق است، اما این روش برای همه افراد مناسب نیست. بیماران مبتلا به فشار خون بالا باید توجه داشته باشند که در این روش از دوز بالاتری از بی‌حسی نسبت به سایر روش‌ها استفاده می‌شود.

مراحل انجام عمل اپیکوتومی

احتمالا دندانپزشک شما قبل از انجام اپیکوتومی، از دندان‌ها و فک شما عکس‌برداری اشعه ایکس می‌گیرد. این کار به دندانپزشک کمک می‌کند تا وضعیت عصب‌کشی انجام شده، ریشه‌ها و هر استخوان و بافت اطراف آن را به خوبی ببیند.

·        بی‌حسی موضعی: قبل از شروع عمل، برای بی‌حس کردن ناحیه اطراف دندان، مقداری کرم بی‌حسی مالیده و سپس آمپول بی‌حس کننده تزریق می‌شود.

·        برش لثه: دندانپزشک برش کوچکی روی لثه‌های اطراف دندان ایجاد می‌کند.

·        بررسی و پاکسازی: دندانپزشک استخوان را بررسی کرده و بافت عفونی را برمی‌دارد.

·        برداشتن نوک ریشه (در صورت نیاز): در صورت لزوم، دندانپزشک انتهای ریشه را برداشته و نوک کانال ریشه را برای مسدود کردن آن، دوباره پر می‌کند.

·        بخیه زدن: برای کمک به بهبودی لثه‌ها، چند بخیه زده می‌شود.

·        بهبودی: به مرور زمان، استخوان اطراف ریشه بهبود می‌یابد.

آیا آپیکوکتومی دردناک است؟

عمل جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی) ناراحتی بسیار کمی ایجاد می‌کند. این یک عمل سرپایی است که در مطب دندانپزشکی انجام می‌شود و به بیهوشی عمومی نیاز ندارد. شما معمولاً بعد از عمل می‌توانید خودتان را به خانه برسانید و روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بازگردید.

خونریزی خفیف بعد از عمل، به دلیل بریده شدن و بخیه خوردن لثه‌ها، طبیعی است، اما این خونریزی باید بعد از ۱ تا ۲ ساعت برطرف شود. برای کاهش جریان خون و متوقف کردن خونریزی، بهتر است با سر بالا استراحت کنید.

می‌توانید درد و التهاب را با داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن کنترل کنید. اگر عفونت داشته باشید، دندانپزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک برای شما تجویز کند. حتما آنتی‌بیوتیک‌ها را طبق دستور مصرف کنید.

می‌توانید به طور معمول دندان‌های خود را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید، اما سمت ناحیه بخیه‌خورده نروید. پس از گذشت ۲۴ ساعت، می‌توانید دهان خود را به آرامی با آب نمک گرم بشویید. این کار به تمیز نگه داشتن ناحیه کمک می‌کند. نصف قاشق چای‌خوری نمک را به یک فنجان آب گرم اضافه کنید و بعد از غذا خوردن و قبل از خواب دهان خود را بشویید.

بعد از عمل آپیکوکتومی و دوران بهبودی چه کاری انجام دهید؟

پس از اینکه اثر بی‌حسی از بین می‌رود، ممکن است کمی احساس ناراحتی و تورم داشته باشید. با این حال، این احساس به تدریج در طی چند روز آینده کاهش می‌یابد و ظرف یک یا دو روز باید بتوانید فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید. این علائم، به همراه هر گونه دردی، را می‌توان با داروهای ضدالتهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن کنترل کرد. بیماران باید به مدت ۱۰ تا ۱۲ ساعت اول پس از جراحی از کمپرس سرد روی آن ناحیه استفاده کنند. برای جلوگیری از تحریک ناحیه تحت درمان، باید از غذاهای سفت برای چند روز اجتناب شود.

پزشک شما ممکن است برای مبارزه با عفونت موجود یا جلوگیری از عفونت پس از عمل، آنتی‌بیوتیک تجویز کند. برای تسکین درد، داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن باید کافی باشند.

بخیه‌ها معمولاً طی یک هفته برداشته می‌شوند. در حالی که بخیه‌ها وجود دارند، باید هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در نزدیکی محل جراحی احتیاط کنید.

اکثر عوارض جانبی طی دو هفته برطرف می‌گردند. بیماران معمولاً می‌توانند ظرف چند روز به کار و سایر فعالیت‌های عادی خود بازگردند. آپیکوکتومی معمولاً بیمار را از عفونت‌های بعدی در دندان تحت درمان محافظت می‌کند.

میزان موفقیت آمیز بودن جراحی اپیکوتومی

آپیکوکتومی یک جراحی سرپایی دندانپزشکی محسوب می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای قابل اعتماد که در سال ۲۰۲۰ انجام شد، حدود ۹۷ درصد از موارد تحت درمان با جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی)، تا ۵ سال بعد همچنان نتایج عالی را تجربه کردند و در بیش از ۷۵ درصد موارد بعد از ۱۰ تا ۱۳ سال، نتایج خوبی به دست آمد.

مطالعه معتبر دیگری که در سال ۲۰۲۰ انجام شد، نشان داد که جراحی انتهای ریشه (اپیکوتومی) روشی قابل اعتماد برای حفظ دندان‌های تحت تاثیر عفونت یا سایر مشکلات انتهای ریشه است، به طوری که بعد از ۱ سال، میزان موفقیت ۹۱.۴ درصد است.

چرا باید جراحی اپیکو را جدی بگیریم؟

آپیکوکتومی یک عمل جراحی سرپایی رایج است که زمانی انجام می‌شود که درمان استاندارد ریشه (عصب‌کشی) برای نجات دندان کافی نباشد. این عمل می‌تواند در پیشگیری از عوارض جدی مربوط به سلامت دهان و فک شما بسیار مهم باشد.

آپیکوکتومی معمولاً در صورتی توصیه می‌شود که عمل ریشه (عصب‌کشی) ناموفق بوده باشد و عفونتی در اطراف نوک ریشه دندان وجود داشته باشد.

به خاطر داشته باشید که تنها گزینه جایگزین اپیکوتومی، کشیدن کل دندان است. بنابراین، اگر دندانپزشک شما جراحی انتهای ریشه را توصیه کرد، آن را جدی بگیرید.

در تصمیم‌گیری برای انجام آپیکوکتومی تأخیر نکنید. عفونت اطراف یکی از دندان‌های شما می‌تواند گسترش یابد و باعث مشکلات جدی دندانپزشکی شود.

آیا روش درمانی جایگزین دیگری برای آپیکوکتومی وجود دارد؟

باقی گذاشتن ریشه عفونی در جای خود توصیه نمی‌شود، زیرا این کار با ایجاد امکان گسترش عفونت، خطرناک است. یکی از گزینه‌های جایگزین، ترمیم مجدد ریشه است. با این حال، این کار در برخی موارد، برای مثال زمانی که روکش روی دندان قرار داده شده باشد، غیرممکن است. گزینه‌ی دیگر، کشیدن کل دندان است که با این کار، علت عفونت برطرف می‌شود.

جمع بندی

با وجود عوارض جراحی اپیکو، آپیکوکتومی به طور کلی یک روش ایمن و مؤثر برای بیمارانی است که به آن نیاز دارند. این خطرات را می‌توان با انتخاب یک متخصص ریشه باتجربه و ماهر و همچنین رعایت دقیق تمام دستورالعمل‌های بعد از عمل به حداقل رساند.

مهم است که توجه داشته باشید میزان موفقیت آپیکوکتومی بالاست و در اغلب موارد، بیماران بعد از عمل، بهبود علائم و کاهش عفونت را تجربه می‌کنند. با این حال، همچنان احتمال عود مجدد عفونت وجود دارد، به خصوص اگر بیمار بهداشت دهان و دندان را به درستی رعایت نکند یا دندان دچار آسیب یا پوسیدگی بیشتر شود.

در برخی موارد، متخصص ریشه ممکن است بسته به شدت وضعیت و سلامت کلی دهان بیمار، روش درمانی دیگری مانند کشیدن دندان یا درمان مجدد ریشه را توصیه کند. آپیکوکتومی یک عمل جراحی سرپایی جزئی است که می‌تواند به نجات دندان شکسته یا عفونی و جلوگیری از عوارض مشابه کمک کند.

برای هرگونه درمان دندانپزشکی با شماره کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس گیرید و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید. دندانپزشکان متخصص و با سابقه کلینیک بهترین روش‌های درمانی با کمترین عوارض را برای بیماران انجام خواهند داد.

سوالات متداول

عوارض جراحی دندان چیست؟

کشیدن دندان، مانند هر عمل جراحی، بدون خطر نیست. این خطرات باید قبل از عمل با بیمار در میان گذاشته شود. خطرات متداول پس از کشیدن دندان شامل درد، خونریزی، کبودی، تورم و عفونت است.

آیا عفونت بعد از اپیکوکتومی عود می‌کند؟

گاهی حتی پس از درمان ریشه، بقایای آلوده می‌توانند در این شاخه‌ها باقی بمانند و احتمالاً از بهبودی جلوگیری کرده یا بعداً باعث عفونت مجدد شوند.

علت شکست آپیکوکتومی چیست؟

برش آپیکال باید شامل تغییرات آناتومیکی مانند وجود تنگه‌ها و کانال‌های جانبی باشد، زیرا آنها به عنوان یک مخزن برای باکتری‌ها و بافت پالپ نکروزه عمل می‌کنند که می‌تواند منجر به شکست درمان شود.

آیا بعد از اپیکوکتومی به آنتی بیوتیک نیاز دارید؟

متخصص دندانپزشکی شما ممکن است آنتی بیوتیک را برای کمک به جلوگیری از گسترش عفونت پس از آپیکوکتومی توصیه کند (اما شما نباید بدون نسخه آنتی بیوتیک مصرف کنید). جراحی در نزدیکی نوک ریشه شما ممکن است خطر کمی آسیب عصبی را به همراه داشته باشد.