کلسیم هیدروکساید پودری سفید و بی‌رنگ است که کاربردهای فراوانی در صنعت و پزشکی دارد. این ترکیب معدنی را با فرمول شیمیایی Ca(OH)2 و نام آهک هیدراته یا آهک آبدار نیز می‌شناسند. از مهم‌ترین کاربردهای این ماده شیمیایی می‌توان به استفاده در دندانپزشکی اشاره نمود. اگر می‌خواهید با کاربرد کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی (Calcium Hydroxide Paste) بیشتر آشنا شوید تا پایان با ما همراه باشید.
ماهیت کلسیم هیدروکساید
کلسیم هیدروکساید یک ترکیب معدنی است و به دلیل ضریب انحلال پایینی که این ماده از لحاظ شیمیایی دارد تقریبا در آب نامحلول است. انحلال‌های این ماده به صورت ترکیب گرماده هستند و محلول‌های آن می‌توانند موجب سوختگی شیمیایی شوند. محلول‌های آبی کلسیم هیدروکساید، آب آهک نام دارند که یک باز با قدرت متوسط محسوب می‌شوند و با واکنش در برابر اسید، تولید نمک انجام می‌دهند. این نوع ترکیبات می‌توانند از فلزاتی مانند آهن و فولاد در برابر خوردگی محافظت کنند.
لازم به ذکر است که این ماده می‌تواند در آب خالص حل شود و محلولی با PH معادل ۱۲.۴ ایجاد نماید. این ویژگی موجب شده که در دندانپزشکی مورد استفاده قرار بگیرد و کاربردهای زیادی در این حوزه داشته باشد.
چرا از کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی استفاده می‌شود؟
PH غلیط یون کلسیم در کلسیم هیدروکساید موجب شده که این ماده دارای خاصیت ضد‌باکتری و پایداری بلند مدتی باشد. پس از تهیه این ماده برای دندانپزشکی می‌توان آن را به مدت ۲ ماه در حالت آماده باش نگهداری و استفاده نمود.
اما درصورتی‌که پس از ۲ ماه مورد استفاده قرار بگیرد به دلیل آنکه ممکن است به اکسید کلسیم و یا سایر نمک‌های کلسیم تبدیل شود دارای تاثیرگذاری کمتری خواهد بود. در نتیجه بهتر است که پیش از ایجاد تغییر در ترکیب شیمیایی آن در قسمت‌های مختلف دندانپزشکی مانند ترمیم کانال، پالپ‌کپ، عصبکشی، انسداد آپیکال و ترمیم عاج دندان استفاده نمود.
در واقع می‌توان گفت کلسیم هیدروکساید دارای یک نقش حمایتی در دندانپزشکی است و با توجه به ویژگی‌هایی مانند ضد میکروبی و بهبود سریعتر بافت‌ها تحت عنوان یک چسب شیمیایی به منظور پر کردن کانال ریشه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مهم‌ترین کاربردهای کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی
کلسیم هیدروکساید دارای اثر آنتی باکتریال و رادیو اپک بسیار عالی بر روی دندان‌ها است و موجب جذب مجدد داخلی و خارجی در دندان‌ها می‌گردد. ازاین‌رو دندانپزشکان عمدتا به منظور پر کردن دائمی کانال ریشه دندان از این ماده استفاده می‌کنند. زیرا با استفاده از آن می‌توانند به خوبی یک دیواره با بافت سخت را در انتهای ریشه دندان ایجاد کنند. این ماده همچنین می‌تواند گزینه مناسبی برای کانال‌هایی که دارای لیکیج و اپکسیفیکاسیون هستند باشد.
یک کاربرد کلسیم هیدروکساید (Calcium Hydroxide) در دندانپزشکی استفاده برای بستن دائمی اپکس در دندان‌های شیری است. در واقع استفاده از این ماده یک روش درمانی آسان و راحت برای اپکس دندان‌های شیری محسوب می‌شود. از این ماده در پالپکتومی و پالپ کپینگ نیز استفاده می‌کنند.
از دیگر موارد مصرف کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی می‌توان برای جلوگیری از خونریزی لثه و انعقاد خود و پانسمان ریشه اشاره کرد.
استفاده از کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی چه مزیت‌هایی دارد؟
کاربرد کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی همانطور که اشاره شد بسیار متنوع است. از مزایای کاربرد این ماده شیمیایی در دندانپزشکی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- کلسیم هیدروکساید دارای خاصیت آنتی باکتریالی است و radiopacity بالایی دارد.
- مواد خمیری شکل آن را می‌توان به‌راحتی با سایر مواد ترکیب نمود.
- سرنگی که به همراه این محصول ارائه شده موجب شده که دندانپزشک به راحتی بتواند از آن داخل کانال دندان استفاده کند.
- این ماده عمدتا به صورت یکبار مصرف تولید می‌شود و همین مسئله موجب شده که از آلودگی آن جلوگیری شود و استریل باقی بماند.
نحوه استفاده از کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی
اکنون که با کاربرد کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی آشنا شدید می‌توانیم که نحوه استفاده از این ماده شیمیایی را نیز مورد بررسی قرار دهیم. دندانپزشکان باید به این نکته دقت داشته باشند که حتما پس از آماده کردن کانال ریشه دندان بیمار این ناحیه را به‌طور کامل با استفاده از دستگاه تمیز و خشک کنند. سپس از کلسیم هیدروکساید استفاده کنند.
برای هدایت نوک سرنگ کلسیم هیدروکساید نیز می‌توانند از رینگ دور سرنگ کمک بگیرند و با قرار دادن نوک سرنگ به داخل کانال دندان، درون آن را کاملا با این ماده پر کنند. همچنین به این نکته باید توجه شود که سرنگ کم کم باید حین عمل پر کردن از داخل کانال دندان خارج شود و سپس قسمت‌های اضافی خمیر کلسیم با استفاده از پین‌های خاص استریل شود. در هر بار استفاده از این ماده سر سرنگ باید دور انداخته شود و یک سرنگ جدید برای بیمار بعدی استفاده گردد. با چرخاندن و جدا کردن سر سرنگ به راحتی می‌توانید آن را تعویض کنید.
نکاتی که باید دندانپزشکان در استفاده از کلسیم هیدروکساید به آن‌ها توجه کنند
- هرگز نباید بعد از ناحیه apex با استفاده از این ماده پر شود.
- این ماده شیمیایی باید در مکانی تاریک و به دور از گرما و نور خورشید نگهداری شود.
- درپوش سرنگ همیشه باید روی خود سرنگ قرار داشته باشد.
- بسته این محصول باید در محیطی خشک و خنک و بدون هیچگونه رطوبتی نگهداری گردد.
- معمولا تاریخ انتقضای کلسیم ایدروکساید دو سال بعد از تولید است.
- اجزای تشکیل دهنده این محصول شامل ترکیب معدنی کلسیم هیدروکساید است.
- برای این محصول یک سر خمیده پلاستیکی تعبیه شده که کار با آن را بسیار ساده نموده است.
- حلقه‌ای دور سرنگ قرار دارد که می‌تواند برای علامت‌گذاری مورد استفاده قرار بگیرد.
ویژگی‌های کلسیم هیدروکساید دندانپزشکی
در ادامه به معرفی مهم‌ترین ویژگی‌ها و کاربرد کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی می‌پردازیم.
- جذب مجدد داخلی و خارجی
- اثر آنتی باکتریال و رادیو اپک بسیار عالی
- پر کردن دائمی کانال ریشه
- ایجاد دیواره بافت سخت در انتهای ریشه
- انتخابی عالی برای کانال‌های لیکیج دار و اپکسیفیکاسیون
- روش درمانی ساده و راحت به منظور بستن دائمی اپکس در دندان‌های شیری
- مناسب برای پالپکتومی و پالپ کپینگ
- این محصول به صورت یک سرنگ ۲.۲ گرمی همراه با ۱۰ عدد تیوپ یکبار مصرف عرضه می‌شود.
جمع بندی
در این مطلب به بررسی کاربرد کلسیم هیدروکساید در دندانپزشکی پرداختیم. این محصول امروزه توسط برندهای مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شود. اما دندانپزشکان محترم برای دریافت بهترین نتایج ممکن باید از محصولات دندانپزشکی اورجینال و با کیفیت استفاده کنند.
کلینیک دندانپزشکی زاگرس با استفاده از بهترین مواد و تجهیزات پزشکی شما را در بهبود هر چه سریعتر دهان و دندانتان کمک می‌کند. همین حالا با شماره‌های موجود در سایت تماس گرفته و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
- چرا در دندانپزشکی از کلسیم هیدروکساید استفاده می‌شود؟
این ترکیب معدنی به دلیل خاصیت آنتی باکتریال و رادیو اپک عالی که دارد به وفور در دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شرایط نگهداری از کلسیم هیدروکساید به چه صورتی است؟
این محصول باید در مکانی تاریک، خشک و خنگ و به دور از گرما و نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
- نحوه استفاده از کلسیم هیدروکساید چگونه است؟
به همراه این محصول یک سرنگ سر خمیده ارائه شده که دندانپزشک با استفاده از آن می‌تواند داخل کانال ریشه دندان را با این ماده پر کند.
