آیا شما هر روز مسواک می‌زنید، نخ دندان می‌کشید و از دهانشویه استفاده می‌کنید، اما همچنان دهانی پر از حفره و پوسیدگی دارید؟ متأسفانه، رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان تضمین نمی‌کند که شما از پوسیدگی دندان در امان باشید. چرا دندان‌هایمان خراب می‌شوند؟ چرا به نظر می‌رسد برخی از افراد هرگز دچار پوسیدگی نمی‌شوند، در حالی که برخی دیگر نمی‌توانند از آنها دور شوند؟ در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی این موارد می‌پردازیم.
حفره یا پوسیدگی دندان
حفره‌ها که به نام پوسیدگی دندان شناخته می‌شوند، از اولین نشانه‌های پوسیدگی دندان هستند. آنها نواحی آسیب دیده دائمی در سطح سخت دندان‌های شما هستند که به منافذ یا سوراخ‌های کوچک تبدیل می‌شوند. این سوراخ‌ها می‌توانند به دلیل عوامل مختلفی از جمله خوردن تنقلات مکرر، باکتری‌های زیاد، تمیز نکردن دقیق دندان‌ها و نوشیدن روزانه نوشیدنی‌های شیرین، دهان شما را اشغال کنند. حفره‌ها به ویژه در کودکان، نوجوانان و جوانان شایع هستند. پوسیدگی به دلیل باقی ماندن ذرات غذا یا تمیز کردن نامناسب دندان‌ها ایجاد می‌شود. هنگامی‌که باکتری‌ها و اسید موجود در غذا با بزاق دهان شما تماس پیدا می‌کند باعث ایجاد پلاک می‌شود.
در صورت عدم درمان، پوسیدگی دندان می‌تواند باعث درد و عفونت و حتی از دست دادن دندان شود. دندان از ۳ لایه مینا، عاج و پالپ تشکیل شده است. فرآیند پوسیدگی دندان از لحظه ای شروع می‌شود که مینای دندان آسیب می‌بیند و در نتیجه بر لایه‌های داخلی نیز تأثیر می‌گذارد. مهم است که بدانید پالپ حاوی اعصاب و رگ‌های خونی بسیار حساس است و در لحظه ای که آسیب می‌بینند، نتیجه آن می‌تواند بسیار شدید و دردناک باشد.
دلایل رایج پوسیدگی دندان
حتی اگر هر روز صبح و شب دندان‌های خود را مسواک بزنید، ممکن است به دلیل عوامل زیر دچار پوسیدگی دندان شوید.
- خشکی دهان
همه ما برای مرطوب کردن و پاکسازی دهانمان نیاز به تولید بزاق داریم. همه می‌دانیم بزاق به هضم غذا کمک می‌کند. علاوه بر این، با کنترل تشکیل باکتری‌ها و قارچ‌ها که می‌تواند مینای دندان شما را تضعیف کند، از دهان شما محافظت می‌کند.
کودکان با شرایط زیر بیشتر مستعد ابتلا به خشکی دهان هستند:
- لوزه‌های بزرگ و آدنوئید
- بافت‌های دهان به هم چسبیده، مانند زبان یا لب
- حساسیت غذایی
- آلرژی‌های فصلی که منجر به انسداد بینی می‌شود، به خصوص اگر کودک شما شروع به تنفس از طریق دهان کند.
بسیار مهم است که کودک خود را دو بار در سال نزد دندانپزشک ببرید زیرا آنها بیشتر مستعد ایجاد حفره و پوسیدگی دندان هستند.
- نداشتن رژیم غذایی
تغذیه باکتری‌های داخل دهان با غذاهای مورد علاقه آنها منجر به تکثیر و زیاد شدن آنها می‌شود و سلامت دهان و دندان شما را تهدید می‌کند. باکتری‌ها از غذاهای چسبنده که می‌توانند به سطوح دندان شما بچسبند و اسید تولید کنند، تغذیه کرده و در نهایت مینای دندان شما را خراب می‌کند.
علاوه بر این، قندها و کربوهیدرات‌های اضافی نیز می‌توانند مقادیر زیادی باکتری تولید کنند. خوردن غذاهایی مانند نان، سیب زمینی، چیپس، برنج و پاستا هر روز می‌تواند برای سلامت دهان و دندان شما مضر باشد.
مصرف غذاهای حاوی کربوهیدرات، نوشابه‌ها و سایر خوراکی‌های شیرین هر چند وقت یک‌بار به شما آسیبی نمی‌رساند. با این حال، توصیه می‌کنیم بلافاصله پس از خوردن یا نوشیدن خوراکی‌های شیرین، دندان‌های خود را مسواک بزنید تا آسیب دندانی به حداقل برسد. نوشیدن آب بعد از آن نیز به جلوگیری از تجمع باکتری‌ها کمک می‌کند.
- عدم استراحت کافی
خواب یک فرآیند بیولوژیکی پیچیده و در عین حال ضروری است که ما هر شب در آن شرکت می‌کنیم. خوابیدن نقش حیاتی در کنترل مغز و عملکردهای بدن ما دارد و کمبود آن می‌تواند منجر به کم خوابی شود. عدم استراحت کافی می‌تواند منجر به کاهش ایمنی، التهاب سیستمیک و عدم تعادل هورمونی شود. اگر از ضعف سیستم ایمنی رنج می‌برید، دهان شما نمی‌تواند از خود در برابر باکتری‌ها دفاع کند و در نتیجه بیماری لثه ایجاد می‌شود. ما به شما توصیه می‌کنیم که برای محافظت از سلامت کلی خود تقریباً هشت ساعت بخوابید.
- سلامت دهان و دندان ضعیف
نادیده گرفتن مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان کوتاه ترین راه برای پوسیدگی دندان است. شما برای زندگی به غذا و برای جویدن غذا به دندان نیاز دارید.
- ترَک عمیق دندان
اگر ترک دندانی عمیق دارید، احتمال پوسیدگی دندان برای شما بالاست. ترک‌های عمیق محیطی مناسب برای ماندن باکتری‌ها در اطراف دندان هستند.
- مصرف بیش از حد غذاهای شیرین
شکر محل رشد باکتری‌های مضر است. اسید تولید می‌کند که به مینای دندان آسیب می‌رساند. برای جلوگیری از اثرات آن بر روی دندان‌ها و دهان خود، آنها را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید یا همیشه دندان‌های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. خمیر دندان با خواص ضد باکتریایی پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد و همچنین به مبارزه با علائم خرابی دندان یا بیماری‌های لثه کمک می‌کند.
- دندان قروچه
دندان قروچه بدون اینکه متوجه شوید عادت رایج برخی افراد است. استرس و عصبانیت باعث دندان قروچه می‌شود. به لایه بیرونی محافظ مینای دندان فشار وارد می‌کند و آن را از بین می‌برد.
- غذاها و نوشیدنی‌های اسیدی
برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها ماهیتی اسیدی دارند. نوشابه‌های گازدار نیز اسیدی هستند که با اسید خود به مینای دندان آسیب می‌رسانند.
- رژیم غذایی نامتعادل
افرادی که از رژیم‌های غذایی سخت پیروی می‌کنند، معمولا غذاهای کم کربوهیدرات مصرف می‌کنند. کمبود کربوهیدرات و کلسیم در رژیم غذایی اغلب مسئول پوسیدگی دندان هستند.
- سیگار کشیدن
سیگار باعث بیشتر مشکلات دندانی است.
- ژنتیک
با وجود حفظ یک روال مناسب مراقبت از سلامت دهان، اگر هنوز از پوسیدگی دندان رنج می‌برید، ممکن است این یک مشکل ژنتیکی باشد.
ارتباط بین سلامت دهان و سلامت کلی بدن
ارتباط بین بهداشت دهان و دندان و سلامت کلی اغلب نادیده گرفته می‌شود. اما توجه به این نکته مهم است که این دو کاملاً در هم تنیده هستند. دهان که اولین نقطه ورود غذا و اکسیژن است، نقش حیاتی در حفظ سلامت کلی بدن دارد.
بی توجهی به بهداشت دهان و دندان می‌تواند منجر به انبوهی از مشکلات سلامت دهان مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود که به نوبه خود می‌تواند منجر به مشکلات جدی تری برای سلامتی شود. از سوی دیگر، اقدامات خوب بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن، مراجعه به دندانپزشک و پرهیز از عاداتی مانند سیگار کشیدن می‌تواند به پیشگیری از این مسائل و ارتقای سلامت کلی کمک کند.
قطع ارتباط بین سلامت دهان و سلامت کلی باعث می‌شود بسیاری از افراد بر این باور باشند که مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان اهمیت کمتری نسبت به مراقبت‌های پزشکی عمومی دارد.
این امر منجر به عدم توجه به بهداشت دهان و دندان و بی توجهی به مسائل دندانی می‌شود که می‌تواند مشکلات سلامتی را تشدید کند. مهم است که بدانیم سلامت دهان و دندان بخشی جدایی ناپذیر از رفاه کلی بدن است و معاینات منظم دندانپزشکی و اقدامات بهداشت دهان و دندان را در اولویت قرار دهیم. نادیده گرفتن سلامت دهان و دندان می‌تواند عواقب طولانی مدتی بر سلامت کلی و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.
اهمیت مراقبت از دندان‌ها
چه کسی دوست ندارد دندان و لثه سالمی داشته باشد؟ این یکی از پاداش‌های بهداشت خوب دهان و دندان است و می‌تواند تأثیر بسزایی در زندگی شخصی و حرفه ای افراد داشته باشد. مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه منظم به دندانپزشک برای دستیابی به سلامت مطلوب دندان ضروری است.
داشتن لبخند زیبا
کسانی که دندان‌های سالمی دارند اغلب از مزایای خاصی مانند داشتن لبخندی عالی و نفس تازه برخوردار می‌شوند. دندان‌ها اولین چیزهایی هستند که افراد هنگام تعامل به آنها توجه می‌کنند و کسانی که از وضعیت لبخند خود ناراضی هستند، اغلب به دلیل شکل ظاهری دندان‌های آنهاست.
داشتن دندان‌های سالم به پیشگیری از طیف وسیعی از مشکلات کمک می‌کند. برخی از این موارد عبارتند از:
- سکته مغزی
- بیماری قلبی
- عفونت‌های ریه
- بیماری آلزایمر
- دیابت
- مسائل باروری
- مشکلات کلیوی
- سرطان
- اختلال در نعوظ
- تولد زودرس
نگه داشتن دندان‌ها در شرایط عالی به جلوگیری از نیاز به صرف هزینه برای مقابله با هر یک از مشکلات بدنی کمک می‌کند. همچنین احتمال اینکه فرد مجبور شود برای درمان دندان هزینه کند را کاهش می‌دهد. وقتی صحبت از سلامت دندان به میان می‌آید، پیشگیری بسیار ارزان تر از درمان مشکل است.
نفس تازه
مراقبت صحیح از دندان‌ها و لثه‌ها به کاهش باکتری‌هایی که باعث بوی بد دهان می‌شوند کمک می‌کند. زمانی که فرد هنوز تکه‌های کلم بروکلی چند هفته پیش هنوز بین دندان‌هایش گیر کرده است، می‌تواند نفس تازه‌ای داشته باشد؟
بوی بد دهان می‌تواند بر توانایی فرد برای ایجاد روابط در محل کار یا محیط‌های اجتماعی تأثیر منفی بگذارد. اکثر مردم وقتی با شخصی که بوی بد دهان دارد رو به رو می‌شوند می‌خواهند از او دوری کنند و خود را به فضای باز برسانند تا هوای تازه بخورند.
جلوگیری از پوسیدگی دندان
هنگامی که از دندان‌ها به درستی مراقبت شود، فرد کمتر دچار پوسیدگی دندان می‌شود. بهداشت مناسب دهان تضمین می‌کند که ذرات غذایی که توسط باکتری‌های موجود در دهان به اسید تبدیل می‌شوند، در معرض دندان قرار نگیرند. این به جلوگیری از ایجاد مشکلاتی مانند حفره، بیماری لثه و عفونت در طول زمان کمک می‌کند.
کاهش خطر حملات قلبی
برخی از باکتری‌هایی که در دهان زندگی می‌کنند می‌توانند به جریان خون فرد راه پیدا کنند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، احتمال سکته مغزی یا حمله قلبی افزایش می‌یابد.
افزایش اعتماد به نفس
افراد بر اساس وضعیت دندان‌های دیگران فرضیاتی در مورد اینکه آنها چه کسانی هستند دارند. افرادی که دندان‌های سالمی دارند بیشتر به عنوان افراد اجتماعی، جذاب و موفق در نظر گرفته می‌شوند. در حالی که عکس این موضوع در مورد افرادی که دندان‌های ناسالم دارند صادق است.
جای تعجب نیست که افرادی که دندان‌های سالمی دارند، در کنار دیگران احساس راحتی می‌کنند، زیرا از این واقعیت آگاه هستند که آنها را با دید مثبت می‌شناسند.
صرفه جویی در هزینه
دو بار مسواک زدن در روز، نخ دندان کشیدن روزانه و دو بار در سال مراجعه به دندانپزشک بسیار ارزان تر از پرداخت هزینه برای ساده ترین درمان‌های دندانپزشکی است. به همین دلیل است که همه کسانی که علاقه مند به صرفه جویی در هزینه‌ها هستند باید بهداشت دهان و دندان را در اولویت قرار دهند.
علائم پوسیدگی دندان
علائم پوسیدگی دندان با توجه به میزان آسیب ایجاد شده متفاوت است. در ابتدای پوسیدگی، ممکن است علائم را احساس نکنید، اما با افزایش پوسیدگی، علائم عبارتند از:
- دندان درد
- سوراخ‌های قابل مشاهده در دندان‌های آسیب دیده
- احساس درد دندان هنگام خوردن و آشامیدن
- حساسیت دندان
- لکه دار شدن دندان
- درد هنگام گاز گرفتن چیزهای سخت
چه چیزی باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟
پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که اسید از پلاک تولید شود. چرخه‌های مکرر این حمله اسیدی به دندان باعث از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان می‌شود و در نتیجه فرآیند پوسیدگی دندان را آغاز می‌کند. اگر درمان نشود می‌تواند منجر به مشکلات شدیدی مانند بیماری‌های لثه و سایر مشکلات دندانی شود. در ادامه مراحل پوسیدگی دندان را بررسی می‌کنیم.
مراحل پوسیدگی دندان
سرعت پوسیدگی معمولاً تدریجی است. پوسیدگی دندان مراحل زیر را طی می‌کند:
- پلاک تشکیل می‌شود
پلاک دندانی لایه چسبناکی است که دندان‌های شما را می‌پوشاند. این زمانی ایجاد می‌شود که شما غذا و نوشیدنی‌های غنی از نشاسته و قند مصرف می‌کنید. پلاک با عدم مراقبت از دهان بدتر می‌شود. وقتی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را فراموش می‌کنید، باکتری‌ها از آنها تغذیه می‌کنند و پلاک ایجاد می‌شود. وقتی پلاک برداشته نشود، زیر خط لثه سفت می‌شود و تشکیل جرم می‌دهد. تارتار برداشتن پلاک را دشوار می‌کند.
- پلاک به مینای دندان حمله می‌کند
اسید تولید شده توسط پلاک، مواد معدنی موجود در مینای دندان شما را از بین می‌برد. هنگامی‌که تمام آن از بین رفت، اسید و باکتری به لایه بعدی دندان که عاج نامیده می‌شود، می‌رسد. عاج نرم تر و آسیب پذیرتر از مینای دندان است و مستقیماً به اعصاب حساس دندان متصل است.
- تخریب دندان شما ادامه دارد
همانطور که پوسیدگی ایجاد می‌شود، باکتری‌ها و اسید به حرکت عمیق تر از طریق دندان ادامه می‌دهند تا زمانی که به پالپ که حاوی رگ‌های خونی و اعصاب است برسد. هنگامی‌که باکتری به پالپ نفوذ می‌کند، پالپ متورم و تحریک می‌شود. بدون فضایی برای گسترش تورم، اعصاب به هم فشار می‌آورند و باعث درد می‌شوند.
مراحل مراقبت مناسب از دندان‌ها
- آیا نمی‌دانید چگونه پوسیدگی دندان را متوقف کنید؟ به سادگی از روال مسواک زدن، جرم گیری و نخ دندان کشیدن پیروی کنید. توصیه می‌شود که دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز مسواک بزنید تا ذرات ریز مواد غذایی که در دهان باقی مانده اند از بین بروند. استفاده از خمیر دندان مناسب نه تنها دندان‌ها و دهان شما را به درستی تمیز می‌کند، بلکه از ایجاد پلاک، جرم یا پوسیدگی دندان نیز جلوگیری می‌کند. همیشه از روال مسواک زدن و شستشوی دهان با دهانشویه با کیفیت و نخ دندان پیروی کنید.
- پرکردن دندان زمانی انجام می‌شود که پوسیدگی دندان دائمی شود. دندانپزشک حفره‌ها را با مته از بین می‌برد. سپس سوراخ‌ها را با استفاده از مواد پر کننده دندان مانند آمالگام یا کامپوزیت پر می‌کند. مقدار پر کردن به شدت پوسیدگی بستگی دارد.
- روکش دندان پوشش مناسبی برای درمان حفره‌هاست. روکش‌ها از موادی مانند دندان تشکیل شده اند. اگر پوسیدگی شدید باشد، گذاشتن روکش ضروری می‌شود. دندانپزشک محل پوسیده دندان‌ها را با مته برمی‌دارد و قالبی از دندان‌های شما می‌گیرد و روکش را برای شما می‌سازد. هنگامی که روکش ساخته می‌شود، به دندان شما متصل می‌شود. ممکن است بیش از ۲ جلسه این فرایند طول بکشد.
- عصب کشی زمانی لازم است که حفره‌ها به پالپ دندان رسیده باشند و دندان از داخل پوسیدگی پیدا کند. در عصب کشی، پالپ پوسیده از دندان خارج شده و کانال دوباره پر و مهر و موم می‌شود. گاهی اوقات، یک روکش نیز برای پوشاندن کامل دندان لازم است. نیاز به روکش به شدت پوسیدگی بستگی دارد. گاهی اوقات ساختار دندان کمی از دست رفته و ممکن است دندان بدون روکش دوام بیاورد. در غیر این صورت باید حتما روکش گذاشته شود.
- در برخی موارد نیاز است دندان آسیب دیده را بکشید. اگر دندان شما غیرقابل ترمیم و به شدت آسیب دیده باشد، تنها گزینه کشیدن آن است. ایمپلنت‌های دندانی می‌توانند شکاف دندان از دست رفته را پر کنند.
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و از خمیر دندان مناسب استفاده کنید تا تمام مشکلات دندانی را از بین ببرید و از مراقبت مناسب دندان اطمینان حاصل کنید.
نشانه‌های پوسیدگی دندان
علائم حفره ممکن است متفاوت باشد. در واقع، ممکن است در مراحل اولیه آن اصلاً هیچ نشانه ای وجود نداشته باشد. با این حال، اگر درمان نشود، پوسیدگی ممکن است بدتر شود و بیمار ممکن است موارد زیر را نشان دهد:
- حساسیت دندان
- درد خفیف تا شدید هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی سرد، گرم یا شیرین
- درد هنگام گاز گرفتن
- لکه‌های سیاه، قهوه ای یا سفید روی سطح دندان
- حفره‌ها یا سوراخ‌های قابل مشاهده در دندان آسیب دیده
- هالیتوز مزمن یا بوی بد دهان با وجود مسواک زدن منظم
- دندان درد
عوارض پوسیدگی دندان
در صورت عدم درمان، پوسیدگی دندان می‌تواند عوارض زیر را ایجاد کند:
- آبسه دندان که در صورت عفونی شدن می‌تواند باعث ایجاد عوارض اضافی شود (مانند عفونت‌هایی که وارد جریان خون می‌شوند)
- افزایش خطر شکستن دندان
- درد مزمن دندان
- مشکلات جویدن
- ایجاد چرک در اطراف دندان عفونی
- از دست دادن دندان
۵ راه برای کاهش پوسیدگی دندان
- دندان‌های خود را مرتب مسواک بزنید
- برداشتن دهانشویه
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید
- به فکر تهیه سیلانت دندان باشید
جمع بندی
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دندان‌ها می‌تواند به شادابی دندان‌های شما کمک کند. اما باید دو بار در سال جرم گیری حرفه ای را برنامه ریزی کنید. جراحان متخصص دهان و دندان کلینیک دندانپزشکی زاگرس در انواع روش‌ها، که شامل کشیدن دندان، کاشت ایمپلنت دندان، پیوند استخوان و موارد دیگر می‌شود، تخصص دارند. زمان را از دست نداده و همین حالا با شماره های کلیمیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس بگیرید و نوبت مشاوره رایگان خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
چرا دندان‌های من به طور ناگهانی پوسیده می‌شوند؟
حفره‌هایی که به سرعت و به طور غیرمنتظره ایجاد می‌شوند ممکن است به دلیل تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی باشد. نوشابه و مواد غذایی شیرین گاهی مضرتر از اسید برای دندان هستند. سایر علل پوسیدگی سریع دندان می‌تواند از منابع دیگری مانند ریفلاکس اسید معده یا اختلالات خوردن مانند پرخوری عصبی ناشی شود.
آیا داشتن ۷ دندان پوسیده طبیعی است؟
به طور کلی، بزرگسالان در طول زندگی خود سه حفره داشته باشند کمی طبیعی است. برخی از بیماران بسته به اینکه چقدر از دندان‌های خود مراقبت می‌کنند، تعداد بیشتری دندان پوسیده دارند که غیر طبیعی بوده و نشانی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است.
دندان خراب چگونه خود را نشان می‌دهند؟
لکه‌های خاکستری، قهوه ای یا سیاه روی دندان، بوی بد دهان، طعم ناخوشایند در دهان نشانه وجود دندان خراب است.
تایتل:
