جراحی دندان های نهفته، یکی از روشهای رایج در زمینه دندانپزشکی است. زمانی که دندان به طور کامل از خط لثه بیرون نیاید یا در زیر سطح لثه گیر کند، به آن دندان نهفته میگویند. از علتهای رایج این پدیده (نهفتگی) میتوان به کمبود فضا در فک، موقعیت غیر طبیعی دندان یا انسداد دندانهای دیگر اشاره کرد. این وضعیت اغلب منجر به عوارض مختلفی از جمله درد، عفونت و ناهماهنگی دندانهای مجاور میشود. بنابراین جراحی دندان های نهفته برای حفظ سلامت دهان و کاهش ناراحتیهای مرتبط با آن ضروری است. این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به پیچیدگیهای جراحی دندان های نهفته، بررسی اهمیت آن و سایر روشهای درمانی دندان نهفته میپردازد.
نحوه جراحی دندان نهفته چگونه است؟
روش جراحی دندان نهفته بسته به شرایط و موقعیت دندان نهفته متفاوت است. با این حال، به طور کلی، این روش شامل مراحل زیر است:
- ارزیابی: اولین مرحله، ارزیابی کامل دندان نهفته با استفاده از اشعه ایکس یا سایر تکنیکهای تصویربرداری است. عکس برداری به تعیین موقعیت و جهت دقیق دندان و همچنین نزدیکی به ساختارهای مجاور مانند اعصاب یا حفرههای سینوسی کمک میکند.
- بی حسی: پس از یافتن موقعیت دقیق دندان، به بیمار بی حسی موضعی تزریق میشود تا اطراف دندان نهفته بی حس شود. در برخی موارد، اگر چندین دندان نهفته وجود داشته باشند یا اگر نیاز روش درمانی پیچیده ای باشد، ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود.
- برش: برش کوچکی در بافت لثه ایجاد میشود تا دندان نهفته نمایان شود. اگر یک بخش از استخوان فک باعث عدم دسترسی به دندان شود، ممکن است برای تسهیل در کشیدن دندان، بخشی از بافت استخوانی لثه برداشته شود.
- برداشتن دندان: دندانپزشک یا جراح دهان با دقت دندان نهفته را خارج میکند و مراقب است که به ساختار اطراف آن آسیب نرساند. در برخی موارد، ممکن است برای برداشتن راحتتر، دندان در جای خود شکسته شده و کم کم خارج شود.
- بستن برش: پس از کشیدن دندان، برشی که در بافت لثه ایجاد شده، با استفاده از بخیههای قابل حل به هم بخیه میشود.
- بهبودی و پیگیری: به بیمار دستورات پس از عمل داده میشود، از جمله استفاده از مسکن برای کاهش درد، دستورالعملهای بهداشت دهان و دندان و محدودیتهای غذایی. ویزیتهای بعدی برای نظارت بر روند بهبودی و رسیدگی سریع به هرگونه عارضه پیش بینی نشده لازم است.
توجه به این نکته ضروری است که روش خاص مورد استفاده در جراحی دندان نهفته بسته به پیچیدگی مورد، موقعیت دندان نهفته و تخصص دندانپزشک یا جراح دهان که این روش را انجام میدهد ممکن است متفاوت باشد.
چه زمانی جراحی دندان های نهفته لازم است؟
جراحی دندان های نهفته معمولا در شرایط زیر توصیه میشود:
درد و ناراحتی
اگر دندان نهفته باعث درد یا ناراحتی شدید شود، ممکن است جراحی برای کاهش علائم ضروری باشد.
عفونت یا بیماری لثه
زمانی که وجود دندان نهفته منجر به عفونت یا بیماری لثه شود، ممکن است برای برداشتن دندان و درمان عفونت، به جراحی نیاز باشد.
آسیب به دندانهای اطراف
دندانهای نهفته میتوانند با فشار آوردن به دندانهای مجاور یا ایجاد ناهماهنگی به سایر دندانها آسیب وارد کنند. ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر به جراحی دندان های نهفته نیاز باشد.
عوارض دندانی
دندانهای نهفته میتوانند عوارض دندانی مختلفی مانند کیست، تومور یا آسیب به استخوان فک ایجاد کنند. ممکن است برای رفع این مشکلات جراحی لازم باشد.
درمان ارتودنسی
در مواردی که دندانهای نهفته مانع از درمان ارتودنسی شود یا از تراز مناسب دندانها جلوگیری کند، ممکن است جراحی برای برداشتن یا تغییر موقعیت دندان نهفته توصیه شود.
تصمیم برای انجام جراحی دندان های نهفته در نهایت توسط دندانپزشک یا جراح دهان و دندان براساس شرایط فرد و شدت تأثیر دندان نهفته بر سلامت دهان و دندان گرفته میشود. یک متخصص دندانپزشکی وضعیت را ارزیابی میکند، معاینات را انجام میدهد و مناسبترین روش درمانی را پیشنهاد میکند.
دندان نهفته چیست؟
دندان نهفته دندانی است که به طور کامل از لثه بیرون نمیآید و به طور جزئی یا کامل در زیر خط لثه پنهان میماند. رایجترین دندانهایی که نهفته میشوند، دندانهای آسیاب سوم هستند که به عنوان دندان عقل نیز شناخته میشوند. با این حال، دندانهای دیگر نیز مانند دندان نیش (نیشهای فک بالا معمولا نهفته میشوند) و دندانهای پرمولر ممکن است نهفته شوند. به طور معمول، دندانها از طریق لثه بیرون میآیند و تراز مناسب خود را در دهان پیدا میکنند. اما گاهی اوقات فضای کافی در فک برای خروج کامل دندان وجود ندارد و باعث نهفته شدن آن میشود. نهفتگی دندان میتواند به دلایل مختلفی مانند تراکم بیش از حد، رشد نامناسب دندان یا الگوی رشد غیر طبیعی فک رخ دهد. درمان دندان پنهان به محل، اندازه و جهت آن بستگی دارد. در برخی موارد، تنها راه درمان جراحی دندانهای نهفته است. در موارد دیگر، میتوان با ایجاد فضایی در فک از طریق درمان ارتودنسی یا با برداشتن بافت لثه، به رویش دندان کمک کرد.
دندان نیش نهفته
دندان نیش نهفته زمانی اتفاق میافتد که دندان نیش دائمی نتواند در موقعیت طبیعی خود در حفره دهان بیرون بیاید. دندان نیش یکی از چهار دندان نوک تیز در هر طرف فک بالا و پایین است. به طور معمول، دندان نیش دائمی در اکثر افراد باید در سنین ۱۱ تا ۱۲ سالگی روییده و جای خود را در قوس دندانی بگیرد.
با این حال در موارد خاص، دندان نیش دائمی در زیر خط لثه به دام افتاده یا پنهان میماند و به درستی رشد نمیکند. این اتفاق میتواند به دلایل مختلفی مانند شلوغی بیش از حد فضای دهان، کمبود فضا در قوس دندانی، رشد غیر طبیعی دندان یا انسداد دندانهای دیگر رخ دهد. دندان نیش نهفته میتواند به طور کامل در زیر لثه باقی بماند، تا حدی قابل مشاهده باشد یا بصورت کج رشد کند.
روند درمان دندان نیش نهفته
اگر دندان نیش نهفته تشخیص داده شود، معمولا باید تحت درمان ارتودنسی قرار گیرد تا دندان به موقعیت مناسب هدایت شود. این فرآیند ممکن است شامل ایجاد فضایی در قوس دندانی، نمایاندن دندان نهفته از طریق جراحی و چسباندن یک براکت ارتودنسی برای کمک به تراز شدن آنها باشد. در صورت عدم درمان، دندان نیش نهفته میتواند منجر به عوارض متعددی از جمله اختلال در تراز قوس دندانی، آسیب به دندانهای مجاور، تشکیل کیست یا عفونت شود. بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان مناسب برای اطمینان از رشد مناسب دندان و سلامت دهان بسیار مهم است.
دندان عقل نهفته
یکی از رایجترین دندانهایی که نهفته میشود دندان آسیاب سوم است که به آن دندان عقل نیز میگویند. دندانهای عقل معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه بیست رویش میکنند و فک ممکن است فضای کافی برای قرار دادن این دندانهای آسیاب اضافی را نداشته باشد. در نتیجه ممکن است دندان عقل به طور جزئی یا کامل نهفته شود.
دلیل به وجود آمدن دندان عقل نهفته
دلایل مختلفی برای ظاهر شدن دندان عقل نهفته وجود دارد.
- کمبود فضا: اغلب دلیل اصلی پنهان شدن دندان عقل، کمبود فضا در دهان است. از آنجایی که استخوان فک در طول زمان تکامل یافته و کوچکتر شده است، در نتیجه رویش صحیح دندان عقل را دشوار میکند. این اتفاق میتواند باعث نهفته شدن دندانها و گیر افتادن آنها در زیر خط لثه شود.
- رشد دیرهنگام: دندان عقل معمولا در سالهای نوجوانی شروع به رشد میکند اما ممکن است تا اوایل دهه بیست و یا حتی بعد از آن به طور کامل رویش پیدا نکند. در این زمان، دندانهای دیگر بیشتر فضای موجود را اشغال کردهاند و فضای کمی برای رشد صحیح دندانهای عقل باقی میماند.
- ناهماهنگی: گاهی اوقات، موقعیت دندان عقل ممکن است نامرتب باشد. این دندانها ممکن است کج، زاویه دار یا به گونه ای قرار گیرند که از رشد کامل آنها جلوگیری کند. این اتفاق همچنین میتواند منجر به نهفتگی شود و پنهان شدن دندان عقل شود.
- انسداد بافت نرم: در برخی موارد، دندان عقل ممکن است به دلیل انسداد ناشی از بافت نرم، در زیر لثه گیر کند. این اتفاق از رویش کامل دندانها جلوگیری کرده و در نتیجه نهفته شدن دندان عقل میشود.
- شلوغی: اگر دهان فرد پر از دندان باشد، ممکن است فضای کافی برای بیرون آمدن دندان عقل وجود نداشته باشد. دندانهای موجود میتوانند مسیر آنها را مسدود کنند و منجر به نهفتگی شوند.
دندان عقل نهفته میتواند باعث بروز مشکلات مختلفی مانند درد، عفونت، آسیب به دندانهای اطراف و ایجاد کیست یا تومور شود. در چنین مواردی، برای جلوگیری از عوارض بعدی توصیه میشود که دندان عقل نهفته را از طریق جراحی خارج کنید.
عوارض وجود دندان نهفته چیست؟
عوارض داشتن یک دندان نهفته میتواند شامل موارد زیر باشد:
ناهماهنگی دندان
زمانی که دندانی در زیر خط لثه پنهان میماند، میتواند باعث جابجایی دندانهای مجاور شود و منجر به نامرتبی دندانهای اطراف شود. این میتواند بر بایت و عملکرد کلی دندان تاثیر بگذارد.
شلوغی دندان
دندانهای نهفته میتوانند باعث ازدحام بیش از حد دندانها شوند زیرا سعی میکنند فضایی برای رویش پیدا کنند. این میتواند باعث ازدحام بیش از حد دندانها شود و رویش صحیح دندانهای دیگر را دشوار کند.
عفونت های دهان
دندان نهفته ممکن است تا حدی توسط بافت لثه پوشانده شده باشد، و یک پاکت ایجاد کند که در آن ذرات غذا و باکتریها به دام بیفتند. این حالت میتواند منجر به التهاب و عفونت لثه شود و به طور بالقوه باعث علائمی مانند درد، تورم و بوی بد دهان شود.
تشکیل کیست یا آبسه
در برخی موارد، دندان نهفته میتواند منجر به تشکیل کیست یا آبسه شود. کیستها میتوانند به دندانهای اطراف، استخوان فک و اعصاب آسیب وارد کنند. آبسهها حفرههایی از چرک هستند که میتوانند باعث درد و تورم شدید شوند.
آسیب به دندان های مجاور
دندان نهفته میتواند به دندانهای مجاور فشار وارد کند و باعث فرسایش مینای دندان، افزایش خطر پوسیدگی و ایجاد حفره شود.
درد و ناراحتی فک
فشاری که دندان نهفته بر ساختارهای دهانی اطراف وارد میکند میتواند منجر به درد و ناراحتی فک شود. این اتفاق میتواند در خوردن، صحبت کردن و کیفیت کلی زندگی اختلال ایجاد کند.
اختلالات TMJ
ناهماهنگی و استرس ناشی از دندانهای نهفته میتواند به اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) منجر شود که منجر به قفل شدن فک، درد، مشکل در باز کردن یا بستن دهان و سردرد میشود.
مشورت با دندانپزشک یا جراح دهان برای تشخیص صحیح و بحث در مورد گزینههای درمانی مناسب دندانهای نهفته برای جلوگیری از عوارض احتمالی مهم است.
جمع بندی
جراحی دندان های نهفته جنبه مهمی از مراقبتهای دندانی است که هدف آن کشیدن دندانهایی است که به طور کامل رویش نکردهاند یا زیر خط لثه گیر کردهاند. دندانهای نهفته با پتانسیل ایجاد درد، عفونت و آسیب به دندانهای مجاور، برای اطمینان از سلامت کلی دهان، نیاز به برداشتن جراحی دارند. این روش شامل تکنیکهای مختلفی از کشیدنهای ساده با حداقل مداخله جراحی تا موارد پیچیدهتر با برش و برداشتن استخوان میشود. دندانپزشکان و جراحان دهان تخصص لازم برای انجام این روشها را دارند. علاوه بر این، مراقبتهای بعد از جراحی دندان های نهفته برای سرعت بهبودی و کاهش خطرات عوارض بسیار مهم است. برای رسیدن به این منظور بهترین راه برای شما تماس با همکاران ما در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس است. متخصصین ما با تخصص و دقت بالا و صبوری بهترین درمان را به شما ارائه خواهند داد.
سوالات متداول
چرا برای دندان های نهفته جراحی لازم است؟
جراحی دندان های نهفته برای جلوگیری از عوارض بیشتر مانند عفونت، درد، آسیب به دندانهای مجاور و ایجاد کیست یا تومور لازم است.
آیا جراحی دندان های نهفته دردناک است؟
خود این عمل تحت بی حسی انجام میشود، بنابراین بیمار در حین جراحی هیچ دردی را تجربه نمیکند. با این حال، ممکن است در طول دوره نقاهت کمی ناراحتی و تورم وجود داشته باشد.
بهبودی پس از جراحی دندان نهفته چقدر طول می کشد؟
زمان بهبودی بسته به پیچیدگی جراحی و روند بهبودی فرد متفاوت است. به طور معمول، حدود یک هفته برای بهبود اولیه طول میکشد، اما بهبودی کامل ممکن است چند هفته طول بکشد.
آیا جراحی دندان نهفته خطراتی دارد؟
مانند هر عمل جراحی، خطراتی از جمله خونریزی، عفونت، آسیب عصبی و آسیب به ساختارهای اطراف دندان نهفته وجود دارد. با این حال، این خطرات به طور کلی کم هستند و با ارزیابی مناسب قبل از عمل و تکنیکهای جراحی صحیح میتوان آنها را به حداقل رساند.
مزایای بلند مدت جراحی برای دندان های نهفته چیست؟
جراحی دندانهای نهفته میتواند درد را تسکین دهد، از مشکلات سلامت دهان و دندان در آینده جلوگیری کند، تراز دندانهای باقیمانده را بهبود بخشد و عملکرد کلی و زیبایی دندان را بهبود بخشد.