داشتن سیستم ایمنی ضعیف و تاثیر آن بر عفونت دندان

زمانی که سیستم دفاعی بدن ضعیف می‌شود، بدن بیشتر در معرض میکروب‌ها قرار می‌گیرد. دهان حاوی تعداد زیادی میکروب است که می‌توانند باعث عفونت‌های جدی شوند. سلامت دهان و دندان همیشه مهم است، اما زمانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارید این امر بسیار مهم‌تر است. ارتباط بین سلامت کلی یک فرد و سلامت دهان غیرقابل انکار است. افراد مبتلا به اختلالات مرتبط با سیستم ایمنی اغلب با خطر بیشتری برای ایجاد سوراخ در دندان، عفونت لثه، سندرم سوزش دهان، خشکی دهان و همچنین بیماری پریودنتال مواجه هستند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس قصد داریم تا در رابطه با داشتن سیستم ایمنی ضعیف و تاثیر آن بر عفونت دندان صحبت کنیم، با ما همراه باشید.

عفونت دندان

عفونت یا آبسه دندان، در اثر عفونت‌های باکتریایی در دهان به وجود می‌آید. این آبسه می‌تواند در نقاط مختلفی از دهان مانند نوک ریشه یا در لثه رخ دهد. عفونت‌های دندانی را می‌توان با تخلیه و خشک کردن از بین برد، اما گاهی اوقات در صورت داشتن عفونت زیاد ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. 

انواع آبسه‌های عفونی دندان

آبسه‌های دندان به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند:

آبسه پری اپیکال

با ورود باکتری‌ها به داخل لایه بیرونی دندان، پوسیدگی تا بافت نرم زیر عاج راه پیدا می‌کند. با گسترش پوسیدگی، سوراخ تا پالپ نرم داخلی دندان نفوذ پیدا کرده و در نهایت باعث ایجاد عفونت یا ( پالپیت)می‌شود. با پیشرفت این عفونت، باکتری‌ها به استخوان رسیده و آبسه پری اپیکال را ایجاد می‌کنند. 

آبسه پریودنتال

با آلوده شدن لثه‌ توسط باکتری‌های موجود در پلاک‌ها، لثه دچار پریودنتیت می‌شود. در نتیجه این آلودگی لثه ملتهب و می‌تواند بافت اطراف ریشه دندان را از پایه جدا کند. با جدا شدن پایه‌ها شکاف کوچکی ایجاد شده، که به راحتی کثیف و محل تجمع باکتری‌ها می‌شود. این تجمع باکتری‌ها آبسه پریودنتال را به وجود می‌آورند. 

آبسه ژینژیوال

این آبسه به دلیل عفونت باکتریایی که در نتیجه پوسیدگی دندان، مسواک زدن نادرست، شکستگی دندان، گیرکردن غذا در لثه و خونریزی لثه بین لثه و دندان ایجاد می‌شود. آسیب تروماتیک یا وارد کردن نیروی بیش از اندازه در اثر ارتودنسی نیز می‌تواند یکی دیگر از عوامل بروز این آبسه شود.

آبسه دندان عقل

آخرین مجموعه از دندان‌های آسیاب، دندان عقل است که نه تنها هیچ عملکرد موثری ندارند بلکه حتی باعث بروز بیماری‌های دهان دندان نیز می‌شوند. به دلیل موقعیت دندان‌های عقل، دسترسی و تمیز کردن آنها دشوار است. از این رو گاهی می‌توانند منجر به بروز عفونت و آبسه‌های دندانی شوند که باید در این صورت فورا به آنها رسیدگی کرد، زیرا در صورت نادیده گرفتن می‌توانند بسیار خطرناک باشند و منجر به عوارض جدی شوند.

آبسه دندان عصب کشی 

بعد از انجام عصب کشی و درمان ریشه ممکن است در اطراف دندان و لثه شاهد تورم و آبسه باشید. این آبسه ممکن است به دلیل نفوذ متریال باقی مانده از فرایند عصب کشی در بافت لثه به وجود آید که در این مواقع بهتر است به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

علائم عفونت دندان 

یکی از شایع‌ترین علائم عفونت دندان، درد در ناحیه آسیب دیده است که به صورت دردی شدید و ضربان‌دار شروع می‌شود. این درد ناگهانی شروع و به تدریج شدیدتر شده و حتی می‌تواند به گوش، استخوان فک یا حتی گردن نیز سرایت کند. از علائم و دیگر نشانه‌های عفونت دندانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب
• حساسیت به مایعات و غذاهای سرد و گرم
• بد طعم بودن دهان
• تورم در صورت، زیر فک یا گونه
• مشکل در بلعیدن غذا

دلایل عفونت دندان 

به طور معمول، عفونت‌های دندانی توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شوند. از دیگر دلایل عفونت دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

در صورت مسواک نزدن و عدم استفاده از نخ دندان، پلاک‌های غذایی موجود در دندان تبدیل به محیطی مطلوب برای رشد باکتری‌ها می‌شوند.

ترومای دندان

با شکستن دندان، مینا آسیب پذیر و شکننده‌تر می‌شود. در این زمان باکتری‌ها می‌توانند با نفوذ در شکستگی‌ها باعث عفونت‌های دندانی شوند.

سیستم ایمنی ضعیف

افرادی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای یا دچار اختلالات خود ایمنی هستند، نسبت به سایر افراد بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌های دندانی قرار دارند.

سیستم ایمنی ضعیف و تاثیر آن بر عفونت دندان

اگر شما به خوبی از دهان و دندان های خود مراقبت نمی‌کنید، در معرض خطر ابتلا به باکتری، التهاب و عفونت‌هایی مانند بیماری لثه در دهان خود هستید. سیستم ایمنی بدن شما با ساخت مقدار مشخصی از سلول‌ها مانند آنتی بادی‌ها و گلبول‌های سفید خون با بیماری‌ها و عفونت‌ها مبارزه و کار می کند. اگر سیستم ایمنی بدن شما برای حمله به باکتری‌ها و مبارزه با عفونت‌های دهان شما سخت کار می‌کند، این توانایی و مبارزه را در جای دیگری از بدن نخواهد داشت. سیستم ایمنی بدن به سادگی قادر به ارسال سلول‌های ایمنی به سایر قسمت‌های بدن نخواهد بود و پاسخ ایمنی کلی شما را تضعیف می‌کند. 

با توجه به داشتن سیستم ایمنی ضعیف و تاثیر آن بر عفونت دندان شما می‌توانید با رعایت نکات بهداشتی دهان و دندان اطمینان حاصل کنید که دندان‌ها، لثه‌ها و دهان شما همگی سالم هستند و سیستم ایمنی شما به دلیل مواجهه مداوم با مسائل بهداشت دهان و دندان به خطر نمی افتد. بی اطلاعی از مسائل مربوط به سلامت دهان می‌تواند منجر به مشکلات سلامتی بزرگتری شود. به عنوان مثال عفونت دندان درمان نشده، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی  و سکته را تا سه برابر افزایش دهد یا التهاب می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در رگ های خونی منتهی به قلب شما و همچنین مسیرهای خونی به مغز شود.

ارتباط دهان – بدن

بیشتر باکتری‌های موجود در دهان شما بی ضرر هستند اما برخی از آنها می‌توانند باعث بیماری شوند. وقتی این باکتری‌های به سطح کافی بالا برسند، می‌توانند سلامت عمومی شما را به خطر اندازند، به‌ویژه اگر سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید. پوسیدگی دندان و بیماری لثه اغلب نتیجه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است، اما سطوح بالای باکتری‌های مضر می‌تواند با برخی داروها یا تغییر شرایط سلامتی ایجاد شود. 

هر زمان که جریان بزاق شما کاهش پیدا کند، می‌تواند رشد باکتری‌های مضر در دهان را افزایش دهد. مطالعات نشان داده‌اند که بین باکتری‌های دهانی که در پریودنتیت یافت می‌شوند و برخی بیماری‌ها ارتباطاتی وجود دارد. برخی از بیماری‌ها مانند دیابت و HIV/AIDS به دلیل مقاومت بدن در برابر عفونت، می‌توانند باعث شدید شدن عفونت‌های دهان شوند.

اثرات بیماری های خودایمنی بر سلامت دهان

 اختلالات خود ایمنی زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی بدن به جای هدف قرار دادن میکروارگانیسم های مهاجم برای دفاع از بدن، شروع به حمله به بافت‌ها و سلول‌های سالم بدن می‌کند. برخی از شایع‌ترین علائم این اختلالات تب خفیف، سرگیجه و خستگی است. زنان در مقایسه با مردان بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های خودایمنی هستند. اختلالات خود ایمنی می‌تواند باعث مشکلات شدید سلامت دهان شود که نیاز به توجه فوری دارد. 

پوسیدگی دندان با نوتروفیل ها

سلول‌های ایمنی به نام نوتروفیل‌ها وجود دارند که می‌توانند باعث پوسیدگی دندان شوند. کلنی‌های باکتری خوب و بد به دلیل تامین مداوم مواد مغذی، وجود گرما و همچنین شرایط مرطوب، موفق به رشد در دهان می‌شوند. همین باکتری، مسئول بیشتر مشکلات سلامت دهان و دندان است. این شرایط مانند حفره‌ها و بیماری پریودنتال زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌های مضر خارج از کنترل رشد کنند.

حتی سلول‌های سیستم ایمنی که عملکرد طبیعی دارند نیز میتوانند با باکتری‌های دهان ترکیب و باعث ایجاد مشکلات سلامت دندان شوند.

سلول‌های ایمنی نوتروفیل‌ها به مبارزه با التهاب در قسمت‌های مختلف بدن کمک می‌کنند. آنها همچنین در دهان یافت می‌شوند و به عنوان اولین خط دفاعی بدن در برابر پاتوژن‌های مضر عمل می‌کنند. این سلول‌ها در لثه‌ها وجود دارند و برای مبارزه با باکتری‌های مضر وارد حفره دهان می‌شوند. 

 باکتری‌های دهان در حالی که تحت حمله این سلول‌ها قرار می‌گیرند، اسیدها را برای دفاع از خود آزاد می‌کنند و این امر به سرعت ساختار دندان را تخریب می‌کند. دندان ضعیف شده در برابر آنزیم‌های آزاد شده توسط نوتروفیل‌ها و همچنین باکتری‌های مضر آسیب پذیر باقی می ماند. این آسیب علاوه بر ایجاد پوسیدگی قابل توجه دندان نیز می‌تواند منجر به شکستن و عفونت دندان شود.

راه های تشخیص عفونت دندان

اولین راه تشخیص عفونت‌های دندانی، معاینه بالینی بیمار توسط دندانپزشک است. برای تشخیص و اطمینان از مقدار پیشرفت عفونت و گسترش آن می‌توان از روش‌های تشخیصی زیر نیز استفاده کرد:

• فشار یا وارد کردن ضربه‌های آرام به دندانی که عفونت یا آبسه دارد
• انجام تصویربرداری با اشعه ایکس و سی تی اسکن

چگونه عفونت دندان را خارج کنیم؟

با داشتن هرگونه از علائم عفونت دندان فورا به دندانپزشک مراجعه و از دستکاری یا باز کردن آبسه خودداری کنید. با مراجعه به دندانپزشک، ابتدا آبسه با ایجاد برش کوچکی باز و تخلیه می‌شود. سپس با استفاده از ماده سالین ناحیه آسیب دیده ضدعفونی می‌شود.

بعد از بهبود آبسه دندانی دندانپزشک به شما درمان ریشه را توصیه می‌کند، که با انجام این کار پالپ دندان خارج و به طور کامل ریشه‌های دندان پر می‌شوند و شما می‌توانید تا آخر عمر از دندان ترمیم شده خود استفاده کنید. اما در بعضی مواقع ممکن است به دلیل عفونت زیاد نتوان دندان آسیب دیده را نجات داد و دندانپزشک مجبور به کشیدن آن می‌شود.

بسته به عفونت موجود در دندان، گاهی نیاز به مصرف آنتی بیوتیک برای جلوگیری از گسترش عفونت است. افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند باید از قرص‌های چرک خشک کن قوی برای بهبود عفونت استفاده کنند.

راه های حفظ سلامت دهان و دندان

صرف نظر از وضعیت سیستم ایمنی شما، حفظ سلامت دهان و دندان در بهترین حالت به نفع شماست. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن صحیح جزء جدایی ناپذیر سلامت دهان و دندان است. مراجعه منظم به دندانپزشک شما نیز حیاتی است و حتی زمانی که سیستم ایمنی شما به خطر افتاده است بسیار مهم است. برای داشتن لبخندی زیبا و سیستم ایمنی قوی بهتر است موارد زیر را رعایت کنید:

• مسواک زدن به طور منظم
• استفاده از نخ دندان
• داشتن رژیم غذایی سالم
• پرهیز ار نوشیدنی های شیرین و اسیدی
• پرهیز از دخانیات
• معاینات سالانه دندانپزشکی

درمان خانگی عفونت دندان

در صورت وجود بروز عفونت در دندان بهتر راه کار، معاینه و درمان توسط پزشک است. اما در برخی شرایط امکان مراجعه به دندانپزشک نیست. در این شرایط شما می‌توانید با استفاده از چند روش به طور خانگی تا زمان مراجعه به پزشک خودتان را درمان کنید.

شستشو با محلول آب و نمک

شستشو با آب و نمک، یکی از بهترین روش‌ها برای تسکین موقتی درد در هنگام آبسه و عفونت است. شما می‌توانید با قرقره و نگه داشتن این محلول در دهان به مدت ۲ دقیقه به مقدار زیادی درد ناشی از عفونت را کاهش دهید. برای اثربخشی بهتر است روزی سه بار این کار را انجام دهید.

کمپرس سرد

گذاشتن کمپرس سرد می‌تواند به کاهش درد و تورم ناشی از عفونت دندان کمک کند. شما می‌توانید با قرار دادن چند تکه یخ در کیسه پلاستیکی یا یک حوله خشک و نگه داشتن آن بر روی ناحیه حساس درد را تسکین دهید.

روغن میخک 

یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمان دندان درد، استفاده از روغن میخک است. این روغن با خاصیت ضد باکتری و ضد التهابی قوی می‌تواند به تسکین درد شما کمک کند. شما می‌توانید با مالیدن مقداری از روغن بر روی ناحیه آسیب دیده یا دهانشویه آن سه بار در روز از آن استفاده کنید.

اسانس آویشن

اسانس آویشن، یکی از قوی‌ترین اسانس‌ها در برابر عفونت و دارای خواص ضد انگلی و ضد باکتریای است که می‌تواند باعث کاهش تورم نیز گردد. استفاده از اسانس آویشن همانند روغن میخک است و شما می‌توانید آن را به صورت دهانشویه یا با مالش دادن آن در ناحیه آسیب دیده از آن استفاده کنید.

جمع بندی

وجود عفونت یا ایجاد آبسه در دندان، میتواند باعث سرایت عفونت به سایر قسمت‌های بدن شود و عوارض جدی را برای بیمار به همراه داشته باشد. یکی از دلایل عفونت دندان داشتن سیستم ایمنی ضعیف است. داشتن سیستم ایمنی ضعیف و تاثیر آن بر عفونت دندان میتواند عوارض نامطلوبی را برای بیمار داشته باشد. بیمار نباید هیچ یک از علائم دهان را نادیده بگیرد و برای تحت کنترل نگه داشتن عوارض نامطلوب بیماری‌ها، به موقع دندان‌های خود را معاینه کنید. می‌توانید برای دریافت مشاوره با شماره کلینیک دندانپزشکی تهران زاگرس تماس بگیرید. متخصصین ما از عوارض نامطلوب بیماری‌های دهان و دندان در آینده جلوگیری می‌کنند و در اسرع وقت به درمان دندان‌های شما می‌پردازند.

سوالات متداول

آیا عفونت دندان خطرناک است؟

در صورت درمان نشدن عفونت دندان، ممکن است به سایر نواحی بدن سرایت کند و باعث عوارض جدی یا حتی مرگ شود.

آیا عفونت دندان در بارداری خطرناک است؟

بله, وجود هرگونه عفونت‌های دندانی برای جنین خطرناک است و حتما در صورت وجود عفونت در دندان برای درمان به پزشک مراجعه کنید.

چه قرص های چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان مناسب است؟

مصرف انواع آنتی بیوتیک‌ها بهتر است با تجویز پزشک استفاده شود. اما از آنتی بیوتیک‌های مورد استفاده می‌توان به کلیندامایسین، آزیترومایسین و مترونیدازول اشاره کرد.

آیا زردچوبه می تواند عفونت دندان را درمان کند؟

استفاده از روش‌های درمان خانگی نمی‌توانند به تنهایی عفونت دندان را درمان کنند و برای درمان کامل باید از روش‌های پزشکی و مداخله دندانپزشک استفاده کرد. خود درمانی و نادیده گرفتن روش‌های دندانپزشکی می‌تواند جان افراد را به خطر بیندازد.

آیا عفونت دندان عوارض دارد؟ 

بله، از عوارض آن در صورت عدم درمان عفونت دندان می‌توان به از دست دادن دندان، گسترش عفونت به خون و سایر نواحی بدن اشاره کرد.

متا تایتل: