عفونت دندان عقل یا همان پری کرونیت می‌تواند خیلی ناراحت کننده باشد و موجب التهاب لثه اطراف دندان شود. افرادی که درگیر این مشکل شده‌اند علائمی مانند درد، احساس مزه های ناخوشایند، تورم فک، تورم غدد لنفاوی و گردن را تجربه می‌کنند که به دلیل وجود باکتری‌ها در جرم دندان یا پلاک است.
با توجه به اینکه بیرون آمدن دندان عقل از لثه پروسه طولانی‌تری دارد لثه اطراف آن حساس‌تر شده و بیشتر در معرض عفونت قرار دارد. ازاین‌رو اگر به نکات بهداشتی دهان و دندان توجه نشود می‌تواند عفونت دندان عقل و لثه را به دنبال داشته باشد. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری در مورد دلایل عفونت دندان عقل کسب کنید پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس با ما همراه باشید.
چرا دندان عقل درگیر عفونت می‌شود؟
دندان عقل با توجه به موقعیت خاصی که در دهان دارد، نسبت به سایر دندان‌ها احتمال عفونی شدن آن بیشتر است. زیرا مسواک زدن و نخ دندان کشیدن آن دشوارتر است. ازاین‌رو این دندان‌ها معمولا یا به خوبی تمیز نمی‌شوند و یا اینکه کلا فراموش می‌شوند، این مسئله موجب می‌شود که باقیمانده غذا، پلاک و سایر مواد ریز میان دندان‌ها انباشته شوند و به عاملی برای رشد باکتری‌ها تبدیل شوند. این شرایط موجب عفونی شدن دندان عقل می‌گردد.
عفونت دندان عقل چه علائمی دارد؟
عفونت دندان عقل می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد اما مهم‌ترین آن‌ها احساس درد در آن ناحیه است. گاهی اوقات عفونی شدن دندان عقل موجب درد در کل فک، گلو، گردن و سردرد می‌شود. تورم غدد لنفاوی زیر فک نیز با این دردها همراه است.
از دیگر علائم پری کرونیت می‌توان به تورم صورت و فک، مزه بد در دهان، عفونت و تب، ترشح چرک، آبسه و احساس بو اشاره کرد. گاهی اوقات حتی خوردن و یا جویدن نیز برای فرد دشوار خواهد شد. اگر شما نیز این علائم را احساس می‌کنید بهتر است که هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه نماییند. پزشک با توجه به این علائم بیماری را تشخیص می‌دهد و بهترین روش درمانی را تجویز می‌کند.
دندانپزشک چگونه عفونت دندان عقل را تشخیص می‌دهد؟
جراح دهان یا دندانپزشک متخصص با بررسی وضعیت دهان و دندان بیمار می‌تواند به خوبی تشخیص دهد که آیا دندان عقل نهفته دچار عفونت شده و یا اینکه این علائم نشان دهنده مشکل دیگری است. برای این منظور سوالاتی در رابطه با سلامت عمومی و علائم دندانی از بیمار می‌پرسد و با بررسی وضعیت دندان‌ها و لثه و عکس‌برداری از دندان به طور دقیق تشخیص می‌دهد که دندان‌ها یا لثه دچار آسیب شده‌اند و یا اینکه دندان‌های نهفته در فک وجود دارد و باعث ایجاد عفونت در دهان شده‌اند.
روش‌های درمان عفونت دندان عقل
- هنگامی که بیمار برای درمان پری کرونیت یا عفونت دندان عقل به دندانپزشک مراجعه می‌کند، دندانپزشک با بررسی وضعیت دندان و لثه و میزان عفونتی که وجود دارد بهترین روش درمانی را انتخاب می‌کند و نکات مراقبتی لازم را به بیمار توصیه می‌کند. از بهترین راهکارها برای درمان عفونت عقل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- در صورتی که عفونت فقط در دندان وجود داشته باشد و تورم و درد چندان زیاد نباشد، می‌توان با شستشوی دهان با آب گرم و نمک از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
- در برخی مواقع لثه، فک و گونه نیز دچار تورم و درد می‌شود که در چنین شرایطی بیمار باید به دندانپزشک مراجعه کند تا با تجویز آنتی بیوتیک‌هایی مانند پنی سیلین و مسکن‌هایی مثل استامینوفن میزان درد و عفونت کاهش یابد.
- در مواردی که فرد دوباره درگیر عفونت دندان عقل می‌گردد و یا التهاب و درد شدیدی دارد باید به جراح دهان و دندان مراجعه نماید تا دندان عقل را کاملا از لثه خارج کند. درصورتیکه به عمل جراحی نیاز باشد باید در جلسه مشاوره دندانپزشک با بیمار صحبت کند تا اطلاعاتی در مورد مشکلات سلامتی، حساسیت‌های دارویی بیمار و سایر موارد به دست آورد تا بتواند جراحی را به بهترین شکل ممکن انجام دهد. این جراحی معمولا حدود ۴۵ دقیقه طول می‌کشد و همراه با بی حسی موضعی انجام می‌شود.
بعد از عمل نیز نیاز است که بیمار مراقبت های ضروری را رعایت کند تا زخم کاملا بهبود پیدا کند. در چند روز اول بیمار باید از غذاهای نرم استفاده کند تا مانع از فشار آمدن زیاد به زخم شود. علاوه بر این توصیه می‌شود که به مدت یک هفته با استفاده از آب و نمک دهان را شستشو دهد تا باکتری‌های باقیمانده درون دهان کاملا از بین بروند.
انواع روش‌های خانگی درمان عفونت دندان عقل
گاهی اوقات فردی که به عفونت دندان عقل مبتلا می‌شود دسترسی به دندانپزشک ندارد و یا اینکه نمی‌تواند سریعا به پزشک مراجعه کند. در چنین شرایطی می‌تواند با استفاده از درمان‌های خانگی زیر میزان علائم عفونت و درد را کاهش دهد و از شدید‌تر شدن عفونت جلوگیری نماید.
- ضدعفونی کردن دهان با استفاده از محلول آب نمک
این روش یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای کاهش التهاب دهان است و موجب توقف رشد باکتری‌ها و ضدعفونی شدن دهان می‌شود. برای این منظور کافی است یک قاشق چای خوری نمک را در یک لیوان آب جوش حل کنید و به مدت ۳۰ ثانیه محلول را در دهان بچرخانید و بیرون بریزید.
- استفاده از یخ جهت کاهش درد و التهاب
یخ نیز تاثیر بسزایی در کاهش التهاب دارد. برای کاهش درد و التهاب دندان عقل عفونی تکه‌ای یخ را داخل یک کیسه بگذارید و پس از پیچیدن حوله‌ای تمیز و نازک دور آن، ۳-۴ بار آن را حدود ۱۵ دقیقه روی قسمت آسیب دیده و ملتهب قرار دهید.
- از بین باکتری‌ها با استفاده از دهانشویه گواوا
این دهانشویه کاملا گیاهی است و برگ‌های گواوا دارای خاصیت ضدالتهابی هستند، به‌طوری‌که ویژگی ضد باکتریایی در برابر باکتری‌های پاتوژن دهان دارند. در واقع فلاوونوئیدهایی مانند کوئرستین و گوایجاورین که در این ماده وجود دارد موجب شده که به عنوان ضدباکتری عمل کند.
- شستشو با دهانشویه ضد التهاب گیاه بشنیزه
این گیاه دارای خاصیت ضد التهابی و ضد باکتریایی است و برای درمان دندان درد و خونریزی لثه می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
- روغن کشی دندان با استفاده از روغن نارگیل
در طب هند باستان برای سلامت دندان خیلی به روغن کشی تاکید شده است. منظور از روغن کشی چرخاندن روغن در دهان برای چند ثانیه و سپس بیرون ریختن آن است. در روغن نارگیل ماده‌ای به نام لوریک اسید وجود دارد که دارای خاصیت ضد میکروبی و ضد التهابی است. تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که روغن نارگیل در تسکین التهاب لثه و کاهش جرم دندان خیلی موثر است.
درمان عفونت دندان عقل شدید و حاد
گاهی اوقات برای درمان پری کرونیت شدید و اورژانسی، دندانپزشک جراحی را پیشنهاد می‌کند. زیرا با استفاده از این روش می‌توان به طور کامل درد و عفونت از بین برد و دوره بهبودی خیلی کوتاه‌تر است. در این روش دیگر نیازی به استفاده زیاد آنتی بیوتیک‌ها نیست. البته در برخی مواقع دندانپزشک ترجیح می‌دهد در ابتدا برای بیمار مسکن و آنتی بیوتیک تجویز کند تا درد و عفونت را کنترل نماید و در صورتی که عفونت از بین نرود برای جراحی اقدام می‌کند.
نحوه جراحی دندان عقل برای از بین بردن درد و عفونت
در این جراحی ابتدا قسمت زیر اوپرکلوم شستشو داده می‌شود تا مواد تحریک کننده و اضافی به طور کامل خارج گردد. گاهی اوقات در کنار این شستشو با استفاده از ابزارهای دندانپزشکی دبریدمان دندان که به معنی از بین بردن جرم، رسوب و مواد غذایی میان دندان‌ها است، نیز انجام می‌شود. با انجام شستشو به تنهایی فقط آبسه دندان کاهش می‌یابد اما برای تخلیه آن نیاز است که برشی کوچک ایجاد شود.
همچنین صاف کردن دندان مقابل دندان آسیب دیده که به آن فشار وارد می‌کند موجب از بین بردن منشا زخم می‌شود. درصورتیکه پس از درمان بیمار همچنان علائمی مانند تورم گردن و صورت، ورم غدد لنفاوی گردن، تب و کسالت داشته باشد دندانپزشک یک دوره مصرف آنتی بیوتیک نیز برای او تجویز می‌کند. این آنتی بیوتیک‌ها عمدتا از گروه بتالاکتام مثل مترونیدازول و کلیندامایسین هستند.
درصورتیکه بیمار در بلع و تنفس با مشکل مواجه شود و به سختی این کار را انجام دهند دچار عفونت مزمن شده است و باید هرچه سریع‌تر به اورژانس بیمارستان مراجعه نماید تا با تزریق محلول‌های خاص و داروهای وریدی وضعیت تنفس او را بهبود ببخشند. در برخی مواقع از جراحی‌های نیمه اورژانسی برای کاهش تورمی که موجب اختلال در تنفس بیمار شده استفاده می‌کنند.
عفونت دندان عقل چه عوارضی دارد؟
عفونت دندان عقل و نهفتگی آن می‌تواند موجب آسیب رسیدن به سایر دندان‌ها شود. درصورتیکه دندان عقل به دندان آسیاب دوم فشار وارد نماید احتمال دارد این دندان دچار آسیب دیدگی شود و ریسک عفونت در این قسمت افزایش یابد. دندان عقل همچنین با فشاری که به سایر دندان‌ها وارد می‌کند موجب شلوغی آن‌ها شده، به‌طوری‌که برای منظم کردن دندان‌ها به درمان ارتودنسی نیاز خواهد بود.
درصورتیکه کیست‌های دندان عقل داخل کیسه‌ای در استخوان فک رشد کند، این کیست می‌تواند موجب آسیب دیدن استخوان فک، اعصاب و دندان‌ها شود. در موارد خیلی نادر نیز حتی ممکن است یک تومور غیر سرطانی و خوش خیم به وجود آورد. در چنین شرایطی باید بافت و استخوان آن ناحیه برداشته شود.
دندان‌های عقل نیمه نهفته در مقایسه با سایر دندان‌ها بیشتر در معرض خطر پوسیدگی هستند. زیرا تمیز کردن آن‌ها دشوار بوده و غذا و باکتری بیشتر بین لثه و دندان باقی می‌ماند. این نیمه نهفتگی حتی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های لثه مانند پریکوروتیت را نیز افزایش دهد.
چگونه از عفونت دندان عقل جلوگیری کنیم؟
نحوه خارج کردن دندان عقل با توجه به موقعیتی که دارد متفاوت است. دندان‌های عقلی که کاملا رشد کرده و از لثه خارج شده‌اند را می‌توان همانند سایر دندان‌ها کشید. اما دندان‌های نهفته و نیمه نهفته نیاز به جراحی دارند تا بتوان آن‌ها را از دهان خارج نمود.
ازاین‌رو بالغ بر ۸۵ درصد افراد به دلایل مختلفی اقدام به کشیدن دندان عقل خود می‌کنند. این جراحی اگر چه کمی دشوار است اما با مراجعه به یک جراح دهان و دندان مجرب می‌توان جراحی راحت و موفقی را تجربه کرد.
با این حال نمی‌توان از تمامی التهابات لثه جلوگیری نمود ولی کشیدن دندان عقل می‌تواند روشی موثر برای جلوگیری از عفونت دندان عقل یا پری کرونیت باشد. دندانپزشکان نیز خیلی به کشیدن این دندان برای جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات ناشی از آن توصیه می‌کنند.
سخن پایانی
عدم رسیدگی به موقع به دندان‌های پوسیده و عفونت دندان عقل یکی از مشکلات جدی است که می‌تواند سلامت افراد را تهدید کند. در واقع عدم توجه به نشانه‌های عفونت دندان عقل و لثه می‌تواند زمینه ساز مشکلات پیچیده‌تری باشد. به‌طوری‌که پروسه درمانی سخت‌تر و پر هزینه‌تر خواهد شد. ازاین‌رو به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر علائم و نشانه‌های عفونت و پوسیدگی دندان را در دهان خود مشاهده کردید هر چه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه کنید تا با بررسی وضعیت دهان و دندانتان و شدت عفونت بهترین روش درمانی را انتخاب کند و این مشکل را برطرف نماید تا از عوارض نجات یابید و سلامت بدن و دندان‌های خود را حفظ کنید.
سوالات متداول
- چرا دندان عقل دچار عفونت می‌شود؟
در اطراف دندان عقل نیمه نهفته ذرات مواد غذایی و پلاک بیشتری تجمع می‌کند و زمینه را برای به وجود آمدن عفونت فراهم می‌نماید. این اتفاق موجب عفونت و التهاب اطراف دندان عقل نهفته یا به اصطلاح پریکورونیت می‌شود.
- آیا می‌توان عفونت دندان عقل را از بین برد؟
درصورتیکه میزان این عفونت خیلی جزئی باشد در طی چند روز معمولا با مصرف ایبوپروفن از بین می‌رود و درد و تورم آن خیلی کاهش می‌یابد. اما با ادامه این روند نیاز است که به دندانپزشک مراجعه شود.
- آیا راهی برای جلوگیری از بروز عفونت دندان عقل وجود دارد؟
بله می‌توان با رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین حداقل دو بار استفاده از مسواک و نخ دندان در روز، داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات، پرهیز از مصرف دخانیات و کاهش مصرف مواد قندی و نوشیدن آب کافی از عفونت دندان عقل جلوگیری کرد و آن را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
- آیا احساس گرفتگی یا درد در ناحیه گوش می‌تواند از علائم عفونت دندان باشد؟
بله در اکثر مواقع احساس درد در ناحیه گوش معمولا نشان دهنده عفونت در دندان‌های عقل و یا دندان‌های فک پایین است.
- چه زمانی نیاز است که به دندانپزشک مراجعه شود؟
اگر در ناحیه دندان عقل و یا لثه احساس درد و یا التهاب داشته باشید باید حتما هر چه سریع تر به دندانپزشک مراجعه کنید. مشاهده هر یک از علائم و نشانه‌های پوسیدگی دندان نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارند و باید حتما پیگیری شوند.
