تحلیل استخوان فک چیست؟

تحلیل استخوان فک به دلیل از دست دادن دندان، بیماری لثه یا سایر شرایط پزشکی است که بر تراکم استخوان تاثیر می‌گذارد. اگر این وضعیت نادیده گرفته شود، ممکن است از دست دادن دندان‌ها ادامه یابند. همچنین ممکن است آتروفی یا افتادگی صورت را تجربه کنید و متوجه شوید که روش‌های مختلف ترمیم دندان را نمی‌توانید انجام دهید.

دندانپزشک عکسبرداری با اشعه ایکس را انجام می‌دهد تا پی به میزان تحلیل استخوان فک ببرد. فک بخشی کلیدی از ساختار صورت شماست که برای صحبت کردن و جویدن راحت ضروری است. به این ترتیب، از دست دادن استخوان فک می‌تواند ظاهر شما را تغییر دهد و بر کیفیت کلی زندگی تاثیر بگذارد.

در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی کامل دلایل تحلیل استخوان فک و راه‌های درمانی آن خواهیم پرداخت.

چگونگی از دست دادن استخوان فک 

از دست دادن استخوان فک تدریجی است و بیماران اغلب علائم اولیه را متوجه نمی شود. با این حال، تغییرات را می‌توان در اشعه ایکس و تصویربرداری با پرتو مخروطی مشاهده کرد که به دندانپزشک اجازه می‌دهد درمان مناسب را توصیه کند.

پیوند پودر استخوان که برای بهبودی از ایمپلنت‌های دندانی انجام می‌شود، می‌تواند استخوان فک شما را قوی نگه دارد. عواملی مانند نیروی مورد استفاده برای جویدن و گاز گرفتن به تحریک استخوان کمک می‌کند. در نتیجه وقتی دندانی را از دست می‌دهید، این سیگنال‌ها و محرک‌ها کاهش می‌یابد. استئوکلاست‌ها در استخوان فک شروع به ساییدگی می‌کنند و استئوبلاست‌ها به تجدید ساختار آن کمکی نمی کنند. به نوبه خود، استخوان فک شما بافت استخوانی را با سرعتی سریعتر از آنچه که ایجاد می‌شود از دست می‌دهد. به این طریق استخوان فک شروع به تحلیل رفتن می‌کند.

دلایل از دست دادن استخوان فک

در ادامه برخی از عوامل که باعث از دست دادن سریع استخوان فک می‌شود را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم. 

از دست دادن و کشیدن دندان

دندان‌ها به طور مستقیم به تحریک استخوان فک شما کمک می‌کنند. بدون آنها، آلوئول شروع به شکستن می‌کند و باعث تحلیل رفتن استخوان فک می‌شود. اگر دندان جایگزین نشود، این روند ادامه می‌یابد. جدای از کشیدن دندان، ضربه یا از دست دادن ناگهانی دندان می‌تواند به این عامل کمک کند.

بیماری پریودنتال

بیماری پریودنتال با لثه شروع می‌شود اما در نهایت دندان‌ها و استخوان فک زیرین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پلاک منبع اصلی است که باعث تشکیل کلونی‌های باکتری می‌شود. باکتری‌ها اسید تولید کرده که به دندان‌های شما حمله می‌کنند. با گذشت زمان، باکتری در زیر خط لثه پیشرفت می‌کند و می‌تواند به از دست دادن استخوان آلوئول کمک کند. در مراحل پیشرفته نه تنها لثه‌های شما خونریزی می‌کند، بلکه دندان‌ها شروع به لق شدن می‌کنند.

مشکلات سینوس

فشار از حفره هوا در سینوس فک بالا می‌تواند از دست دادن استخوان را پس از کشیدن دندان مولر تسریع کند. این امر قسمت بالایی پشت فک را تحت تاثیر قرار دهد.

تراز ضعیف

ناهماهنگی دو فک چیزی فراتر از مسئله زیبایی است. قدرت و تکیه گاه گاز گرفتن را تغییر می‌دهد و به دلیل عدم تحریک استخوان فک زیرین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

شرایط سلامتی

استخوان فک می‌تواند یک عفونت باکتریایی به نام استئومیلیت را تجربه کند که به طور بالقوه منجر به التهاب و بافت استخوان مرده می‌شود. تومورهای خوش خیم و بدخیم نیز ممکن است روی استخوان فک رشد کنند. هر دو شرایط نیاز به برداشتن بخشی از استخوان فک دارند.

ناهنجاری‌های مادرزادی

ممکن است فردی بدون دندان یا بخش‌هایی از استخوان فک به دنیا بیاید. این عوامل می‌توانند از دست دادن استخوان فک را تسریع کنند.

پروتزهای سنتی

امروزه از ایمپلنت برای تحریک استخوان فک استفاده می‌کنند. در مقابل، بیماران با پروتزهای قدیمی‌ وسنتی که در بالای خط لثه قرار می‌گیرند، ممکن است مقداری از دست دادن استخوان فک را تجربه کنند که می‌تواند بر خوردن و صحبت کردن تأثیر بگذارد.

سیگار کشیدن

افراد سیگاری بیشتر در معرض خطر از دست دادن استخوان فک هستند.

نشانه‌های از دست دادن استخوان فک

موارد زیر اولین علائم از دست دادن استخوان فک هستند:

• گونه به سمت دندان‌ها فرو رفتگی پیدا می‌کند.
• چانه شما ظاهر نوک تیز تری به خود می‌گیرد.
• چین و چروک‌های عمیق تری را در اطراف دهان خود مشاهده می‌کنید.
• پروتزهای مصنوعی شما دیگر مناسب دهان شما نیستند.
• متوجه جابجایی یا حرکت دندان‌ها در دهان خود می‌شوید.
• لب‌های شما نازک تر به نظر می‌رسند.
• شما بزرگتر از سن واقعی خود به نظر می‌رسید.
• سردرد‌های بدون علت را تجربه می‌کنید.
• درد صورت و فک دارید.
• مثل گذشته نمی توانید صحبت کنید یا غذا بخورید.

سایر نشانه های تحلیل استخوان فک

از مهم ترین نشانه‌‌های تحلیل و از بین رفتن استخوان فک، شکاف برداشتن لثه و ظاهر شدن استخوان فک است که موجب می‌شود فک بالا یا پایین در معرض آسیب‌‌های بیشتری قرار بگیرند. تشخیص این مشکل تنها توسط متخصصین امکان پذیر است و خود شخص به طور قطع نمی‌تواند آن را تشخیص دهد. از علائمی که پیش از بیشتر شدن تحلیل استخوان ممکن است با آن مواجه شوید می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• لق شدگی دندان
• ایجاد حساسیت و قرمزی در اطراف لثه
• تفس نامناسب
• ایجاد احساس بی‌حسی و سنگینی در فک پایین یا بالا
• به وجود آمدن اختلال در حین خوردن و آشامیدن
• بوی بد دهان
• احساس درد، تورم و عفونت در لثه
• نمایان شدن استخوان‌ها در دهان
• کند شدن روند درمان و بهبود حفره‌‌های دندان و لثه

درمان تحلیل استخوان فک

قبل از انجام هر گونه کار ترمیمی دندان، پیوند استخوان برای جایگزینی بافت از دست رفته توصیه می‌شود. از یک منبع انسانی، مصنوعی یا حیوانی پودر استخوان گرفته می‌شود. این پودر توسط بدن شما جذب شده تا بافت جدید و طبیعی تولید کند و حجم و تراکم استخوان فک را بهبود بخشد. بعد از اینکه استخوان فک به اندازه کافی ترمیم شد، ممکن است برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته، آماده گذاشتن ایمپلنت باشید.

ایمپلنت دندان روشی برای بازسازی استخوان تحلیل رفته فک

ایمپلنت نقش مهمی در جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان فک و بازسازی آن دارد. ایمپلنت همچنین به عنوان ریشه دندان نیز عمل می‌کند. هنگام کاشت ایمپلنت به مقدار استحکام استخوان، مقدار استخوان در دسترس و زمان گذاشتن ایمپلنت توجه می‌کنند. در مواردی که استخوان کافی برای کاشت ایمپلنت در دسترس نباشد، استخوان را از سایر نقاط پیوند می‌زنند.

 زیرا برای یک ایمپلنت گذاری موفق و با عمر طولانی وجود استخوان کافی بسیار حائز اهمیت است و عدم وجود استخوان موجب کاهش عمر ایمپلنت خواهد شد. این اتفاق می‌تواند به دلیل ضایعات مادرزادی، تروماتیک و تحلیل استخوان پس از کشیدن دندان رخ دهد، بنابراین بهتر است که پس از کشیدن دندان بازسازی‌‌های چند مرحله‌ای و نصب ایمپلنت را به صورت همزمان و یا هر چه سریع‌تر انجام دهید.

چگونه می‌توان از تحلیل استخوان لثه و فک جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از تحلیل استخوان فک روش‌‌های زیادی وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها می‌تواند مراقبت منظم از دندان‌ها و اقدام زود هنگام برای درمان باشد. از موثرترین راهکارهایی که می‌توانید برای جلوگیری از این عارضه انجام دهید می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• از نخ دندان به طور مرتب استفاده کنید.
• در طول روز حداقل ۲ بار مسواک بزنید و از دهان شویه استفاده کنید تا فلورایدها بر روی سطح دندان باقی بماند.
• همیشه کلسیم و ویتامین‌ها و به ویژه ویتامین D  را به اندازه کافی در برنامه غذایی روزانه خود استفاده کنید.
• مصرف داروهای ضد جذب قوی مانند ریزدرونات، زولدرونیک، آلندرونات، دنوزوماب و ایباندرونات را حتما با مشورت پزشک و زیر نظر او انجام دهید.
• پیش از اقدام به کشیدن دندان‌ها حتما با متخصص جراحی لثه مشورت نمایید تا همه شرایط را مد نظر قرار دهد و تصمیم نهایی را بگیرد.
• برای بیمارانی که داروهای ضد جذب قوی استفاده می‌کنند نباید جراحی انجام شود. همچنین در صورتی که درمان ریشه برای دندانپزشک امکان پذیر باشد، باید از کشیدن دندان بپرهیزد.

• احتمالا برای کمک به تحریک استخوان فک نیاز به گذاشتن ایمپلنت داشته باشید. پایه‌های تیتانیومی مانند ریشه دندان هنگام گاز گرفتن و جویدن عمل می‌کنند که به حفظ استحکام و تراکم استخوان فک کمک می‌کند.
• ممکن است برای کاهش از دست دادن بافت استخوان، پیوند محافظ سوکت انجام شود. 
• سیگار و تنباکو را کنار بگذارید، زیرا هر دو بر سلامت استخوان فک تأثیر می‌گذارند.

جلوگیری از تحلیل استخوان فک در منزل

با توجه و رعایت این نکات مهم می‌توان از تحلیل رفتن استخوان فک پیشگیری نمود. در واقع اگر بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و دندان‌‌های خود را به صورت مرتب مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید می‌توانید به میزان قابل توجهی از تحلیل رفتن بافت فک جلوگیری نمایید. تمیز کردن مرتب دندان‌ها و کشیدن نخ دندان مانع از جمع شدن غذاها و باکتری‌ها میان دندان‌ها شده و سلامت آن‌ها را حفظ می‌کند.

همچنین سعی کنید تا حد امکان از مواد قندی در رژیم غذایی خود کمتر استفاده کنید تا از آسیب دیدن و پوسیدگی دندان‌‌های خود جلوگیری کنید. با رعایت بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن باکتری‌‌های مضر کاملا از بین می‌روند و از دست دادن و کشیدن دندان‌ها اتفاق نمی‌افتد.

علاوه بر این توصیه می‌کنیم که حتما یک رژیم غذایی سرشار از ویتامین C، ویتامین D، کلسیم و پربیوتیک‌ها داشته باشید، زیرا موجب کاهش بیماری‌‌های پریودنتال که از عوامل اصلی تحلیل رفتن استخوان فک هستند می‌شود. مصرف ویتامین C همچنین نقش مهمی در تقویت و استحکام لثه دارد. لازم است که اشاره کنیم برای جلوگیری از تحلیل بافت سخت فک نیاز است که قند خون را نیز مرتبا بررسی کنید. زیرا دیابت نیز می‌تواند بیماری پریودنتال و در نتیجه تحلیل استخوان لثه و فک را افزایش دهد و نباید از آن غافل شد.

 استخوان مورد نیاز در عمل پیوند استخوان برای بازسازی استخوان لثه و فک چگونه تامین می‌شود؟

درصورتی‌که حجم استخوان از دست رفته فک خیلی زیاد باشد و به پیوند استخوان برای جایگزینی بافت سالم نیاز باشد معمولا از مواد استخوانی خود فرد و یا مواد استخوانی اهدا شده استفاده می‌شود. اما در برخی مواقع که شرایط این روند وجود ندارد دندانپزشک مجبور به استفاده از مواد مصنوعی استخوانی برای پیوند خواهد شد.

جمع بندی

تحلیل استخوان فک در اثر از دست دادن دندان و تروما به فک ایجاد می‌شود. درمان شامل پیوند استخوان، همراه با روش‌هایی مانند ایمپلنت برای تحریک رشد استخوان است. اما می‌توانید با رعایت برخی مسائل سرعت پیشرفت آن را کمتر کنید. 

اگر دندان از دست رفته دارید بهتر است هر چه سریعتر به کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس مراجعه نمایید. متخصصین با تجربه ما می‌توانند بهترین درمان را به شما پیشنهاد دهند. 

در این کلینیک تمامی کار‌های مربوط به زیبایی و سلامت دهان و دندان مانند لمینت، کامپوزیت، ترمیم، جراحی دندان عقل، بلیچینگ، عصب کشی و دندانپزشکی کودکان انجام می‌پذیرد. منتظر شما هستیم. 

سوالات متداول

چگونه از دست دادن استخوان فک را درمان می‌کنند؟

زمانی که از دست دادن استخوان در فک رخ داده باشد، پیوند استخوان دندان ضروری است. این روش معمولاً قبل از کاشت ایمپلنت دندانی یا زمانی که از دست دادن استخوان بر دندان‌های مجاور تأثیر منفی می‌گذارد انجام می‌شود.

آیا استخوان فک تحلیل رفته دوباره رشد می‌کند؟

بله با پیوند استخوان امکان پذیر است. برای اکثر بیماران، استخوان فک در ۴ تا ۶ ماه بازسازی می‌شود، اما در برخی موارد ممکن است بیشتر طول بکشد.

عفونت استخوان فک چیست؟

استئونکروز فک (ONJ) یک بیماری نادر اما جدی است که باعث می‌شود سلول‌های استخوانی در استخوان فک از بین بروند. از آنجایی که خون نمی تواند به ناحیه در معرض دید برسد، بیشتر استخوان می‌میرد.

چه چیزی باعث از بین رفتن استخوان در فک می‌شود؟

• کشیدن دندان
• بیماری پریودنتال
• پروتز سنتی و بریج‌ها
• ترومای صورت
• ناهماهنگی بایت‌ها
• استئومیلیت
• تومورها و سرطان
• ناهنجاری‌های رشدی

آیا استخوان فک به طور طبیعی بازسازی می‌شود؟

استخوان فک خراب به خودی خود دوباره رشد نمی کند. در برخی موارد، می‌توانید تغییراتی در سبک زندگی ایجاد کنید که ممکن است باعث کاهش روند بازسازی استخوان فک شود. اینها ممکن است شامل پایبندی به یک رژیم غذایی سالم و مغذی و پرهیز از الکل و محصولات حاوی تنباکو باشد. اما به طور کلی درمان نمی شوند. 

چگونه به طور طبیعی از دست دادن استخوان در دندان را متوقف کنیم؟

• مصرف کلسیم را افزایش دهید.
• مصرف ویتامین D را افزایش دهید.
• از سیگار کشیدن خودداری کنید.
• مصرف قند خود را کنترل کنید.
• مراقب سلامت دندان‌های خود باشید.
• به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

چه چیزی باعث رشد استخوان می‌شود؟

فعالیت بدنی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن و بالا رفتن از کوه می‌توانند به شما در ساختن استخوان‌های قوی و کاهش سرعت تحلیل استخوان کمک کنند. از مصرف مواد مخدر و سیگار خودداری کنید. 

چه چیزی از دست دادن استخوان را درمان می‌کند؟

داروهایی که از دست دادن استخوان را کند می‌کنند شامل بیس فسفونات‌ها، کلسی تونین، مسدود کننده‌های RANKL، استروژن و داروهایی هستند که نحوه عملکرد استروژن را در بدن تغییر می‌دهند. داروهایی که به بازسازی استخوان کمک می‌کنند شامل نسخه مصنوعی هورمون پاراتیروئید و داروهایی هستند که پروتئینی به نام اسکلروستین را مهار می‌کنند.

بهترین ویتامین‌ها برای رشد استخوان چیست؟

ویتامین D به بدن شما کمک می‌کند تا کلسیم را جذب کند. غذاهایی بخورید که مقادیر مناسبی از کلسیم، ویتامین D و پروتئین را تامین می‌کنند. این نوع رژیم به بدن شما بلوک‌های ساختمانی لازم برای ساخت و حفظ استخوان‌های قوی را می‌دهد. 

کدام پروتئین برای رشد استخوان مفید است؟

یک رژیم غذایی متعادل با مصرف پروتئین کافی، صرف نظر از اینکه منبع حیوانی یا گیاهی باشد، زمانی که با مصرف کافی کلسیم همراه باشد، برای سلامت استخوان مفید است. غذاهای سرشار از پروتئین عبارتند از: لبنیات، گوشت، مرغ، ماهی و همچنین تخم مرغ.

آیا منیزیم به استخوان‌ها کمک می‌کند؟

منیزیم یک ماده معدنی است که نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان‌ها دارد. به افزایش تراکم استخوان و جلوگیری از شروع پوکی استخوان کمک می‌کند.