عجیب است که می شنویم دندانهایمان ریشه دارند. معمولا ریشه را برای گیاهان به کار میبردیم. اما باید بدانید درست مانند ریشههای یک درخت که آن را در زمین نگه میدارد، ریشه دندانها نیز آنها را در دهان نگه میدارند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی تعداد کانالها و ریشههای دندان ۷ بالا، تعداد کانال و ریشه سایر دندانها و همچنین فرایند عصب کشی میپردازیم.
تعداد ریشههای هر دندان
بیماران اغلب از ما میپرسند که دندانها چند ریشه دارند. برای پاسخ به این سوال، باید ابتدا توضیح دهیم که با از دست دادن دندان شیری چه اتفاقی میافتد و ریشه چگونه به وجود میآید. وقتی دندان شیری از بین میرود، ریشه آن حل میشود. در واقع دندانهای شیری از دست رفته معمولاً هیچ ریشه ای ندارند. اما زمانی که دندانهای شیری هنوز در دهان هستند، ریشهها وجود دارند.
دندانهای شیری ریشههای کوتاه تری نسبت به دندانهای بزرگسالان دارند و در نتیجه راحت تر میریزند. علاوه بر این، ریشههای کوتاهتر به دندانهای بالغ فضای بیشتری برای رشد در زیر دندانهای شیری میدهد و باعث میشود که ریشه دندانهای شیری راحتتر در زمان رویش دندانهای بزرگسال به دهان حل شوند.
در حالی که ریشه دندانهای شیری دیده نمیشود، اما قبل از افتادن دندانها کار بسیار مهمی را انجام میدهند. آنها مسئول حفظ امنیت دندانهای شیری و هدایت رشد دندانهای بالغ در فضای مناسب هستند.
توجه به این نکته مهم است که در برخی موارد نادر، دندان بزرگسال کودک ریشه دندان شیری او را از بین نمیبرد، زیرا دندان بزرگسال آنها از پشت دندان شیری وارد میشود. هنگامیکه این اتفاق میافتد، ضروری است که کودک به دندانپزشک برده شود و دندان شیری آنها را بکشند.
ریشه در دندانهای بالغ
دندانهای بالغ همیشه حداقل یک ریشه دارند که حداقل یک کانال ریشه نیز دارد. کانال ریشه دارای اعصاب و عروق خونی است که از ریشه بالا رفته و به پالپ میروند. از آنجایی که ریشه دندان در استخوان فک محافظت میشود، دندانهای بالغ را در جای خود نگه میدارد.
سه دندان اول در هر دو قسمت بالا و پایین فقط یک ریشه دارند. دندانهای چهارم و پنجم دارای یک ریشه در فک پایین و دندان چهارم بالایی معمولاً دارای دو ریشه کوچک مانند بالای گوش خرگوش دارند. دندان پنجم بالا معمولا یک ریشه دارد. دندانهای ۶ و ۷ (آسیاب) فک پایین معمولاً دارای دو ریشه و دندان ۶ و ۷ بالا سه ریشه دارند. مولر سوم (دندان عقل) تنوع زیادی از ۱ تا ۳ ریشه را نشان میدهد. معمولاً دندان عقل پایین ۲ عدد ریشه دارد.
تعداد ریشه و کانال دندان ۷ بالا
دندانهای آسیاب فک بالا معمولا دارای سه ریشه هستند. هنگامیکه یک ریشه بیشتر روی هر یک از این دندانها یافت شود، به عنوان یک ریشه اضافی توصیف میشود. اهمیت شناخت بالینی این وضعیت زمانی است که نیاز به عصب کشی دندان داشته باشید.
مولرها دو یا سه ریشه دارند. اما تعداد کانال های سه یا احتمالاً چهار و گاهی اوقات حتی تعداد کانال بیشتری دارند. متأسفانه، این بدان معناست که تعداد زیادی ریشه و کانال ریشه وجود دارد که میتواند عفونی و ملتهب شود.
عصب کشی چیست؟
عصب کشی شامل برداشتن پالپ (عصب) از دندان است و پس از تمیز کردن فضای پالپ (کانال ریشه) میتوان آن را پر کرد. این به عنوان درمان ریشه یا عصب کشی شناخته میشود. دندانی که تحت درمان ریشه قرار گرفته است میتواند سالها دوام بیاورد، به خصوص اگر بعد از درمان ترمیم شود. درمان ریشه زمانی ضروری است که پالپ در مرکز دندان به طور غیر قابل برگشتی در اثر پوسیدگی، ضربه، پریدگی، ترک یا قرار دادن یک ترمیم گسترده مانند پر کردن عمیق یا روکش آسیب ببیند. دلیل اینکه چنین رویههایی میتوانند باعث آسیب شوند این است که به باکتریها اجازه میدهند وارد پالپ شوند و التهاب و عفونت به وجود بیاورند.
عصب کشی یک درمان ریشه رایج است که امروزه در دسترس است. این کار شامل تمیز کردن پوسیدگی دندان و عفونت در اتاقک پالپ دندان است. محفظه پالپ یکی از قسمتهای ضروری دندان است که رگهای خونی، بافتهای همبند و اعصاب را در خود جای میدهد.
هنگامیکه پالپ عفونی میشود، به کل دندان آسیب میرساند. حتی میتواند به سایر نواحی دندانها و دهان گسترش یابد. عصب کشی با از بین بردن باکتریها و از بین بردن پالپ به حفظ آن دندان کمک میکند.
علائم و نشانههای آسیب دیدن پالپ
- درد
- حساسیت طولانی مدت به سرما و گرما
- تغییر رنگ دندان
- تورم روی لثه اطراف دندان
فرایند عصب کشی چگونه انجام میشود؟
- همیشه از بی حسی موضعی برای بی حس کردن دندان استفاده میشود.
- دندان مورد نظر از بقیه قسمتهای دهان با بند لاستیکی (ورقه نازکی از لاستیک نرم) جدا میشود. این برای محافظت از شما در برابر استنشاق یا بلع ابزار مهم است.
- از مواد ضدعفونی کننده قوی برای تمیز کردن کانالهای ریشه و جلوگیری از ورود باکتریهای بزاق به داخل دندان استفاده میکنند.
- دسترسی از طریق تاج دندان به کانال ریشه انجام میشود. برای اطمینان از یافتن همه کانالها، استفاده از میکروسکوپ ضروری است که کانالهای ریشه را بزرگنمایی و روشن میکند.
- هنگامیکه کانال پیدا شد، از فایلهای کوچک برای تمیز کردن و شکل دادن به کانالهای ریشه استفاده میشود. کانال ها با مواد ضد عفونی کننده شستشو میشوند تا هر گونه باکتری از بین برود. اگر تمیز کردن و شکل دهی کانالها بیش از یک جلسه طول بکشد، دندان با استفاده از یک خمیر آنتی باکتریال در داخل کانالها پانسمان میشود و یک پر کردن موقت روی آن قرار میگیرد.
- هنگامیکه کانالهای ریشه تا حد ممکن تمیز شدند، آنها را پر کرده و می پوشانند تا از ورود مجدد باکتریها محافظت شود. در برخی موارد، دندان باید با ترمیم دائمیتر، مانند روکش، ترمیم شود تا از بازگشت مجدد باکتریها و شکست درمان ریشه جلوگیری شود.
عصب کشی دردناک است؟
درمان معمولاً دردناک نخواهد بود، اما باید انتظار ناراحتی خفیفی را برای ۲ تا ۳ روز پس از آن داشته باشید. درد بعد از عصب کشی به بهترین وجه با مسکنهای ساده مانند ایبوپروفن یا پاراستامول مدیریت میشود. اما اگر درد بیشتر از یک هفته طول کشید حتما با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
روش جایگزین به جای عصب کشی
اگر میخواهید دندان طبیعی خود را نگه دارید هیچ جایگزینی وجود ندارد. تنها گزینه دیگر، کشیدن دندان است. کشیدن دندان شکافی ایجاد میکند که ممکن است از پذیرفتن آن خوشحال باشید یا ممکن است بخواهید به گزینهها دیگر برای پر کردن شکاف مانند دندان مصنوعی، پل یا ایمپلنت فکر کنید.
چه شرایطی باعث موفقیت و عدم موفقیت عصب کشی دندان میشود؟
عوامل افزایش موفقیت:
- درمان توسط متخصص انجام میشود.
- متخصص باید توانایی یافتن تمام کانالهای ریشه، تمیز کردن، شکل دادن و پر کردن آنها تا انتهای ریشهها را داشته باشد.
- داشتن یک ترمیم دائمی با کیفیت خوب در اسرع وقت پس از درمان مهم است. در مورد دندانهای عقبی که پر شدگی بزرگی دارند، روکش انتخاب خوبی است. این شانس موفقیت را ۶ برابر افزایش میدهد.
عوامل کاهش موفقیت:
- اگر رادیولوسنسی (سایه تیره) در اشعه ایکس مرتبط با دندان وجود داشته باشد.
- اگر تورم (جوش لثه) مرتبط با دندان وجود داشته باشد.
- جایی که از دندان عصب کشی شده برای حمایت از پروتز یا بریج استفاده میشود.
آیا میتوان عصب کشی مجدد دندان داشت؟
اگرچه متخصص دندانپزشکی میتواند عصب کشی دوم یا سوم را روی یک دندان انجام دهد، اما نتیجه آن میتواند غیرقابل پیش بینی باشد. در موارد کمیعصب کشی ناموفق میشود.
مطالعات نشان میدهد که این درمان ۸۶ تا ۹۶ درصد موفقیت دارد. اما تمیز کردن کانال دندان آسیب دیده یا عفونی میتواند چالش برانگیز باشد. اگر دندانپزشک نتواند پالپ عفونی را کاملا خارج کند، عفونت میتواند بعداً شعله ور شود.
اگرچه متخصص از ابزارهای کوچک دندانپزشکی استفاده میکند، اما رسیدن به کانالهای زاویه دار برای حذف عفونت میتواند دشوار باشد. درمان ریشه مجدد ۵۰ تا ۷۵ درصد موفقیت دارد.
چگونه مشخص میشود که به عصب کشی مجدد نیاز دارید؟
تمام دندانها شبیه هم نیستند. دندان مولر از سه کانال تشکیل شده است. اما در برخی موارد دندان میتواند کانال چهارم پنهانی داشته باشد. کانالهای با زاویه زیاد معمولا نادر هستند. اما زمانی که وجود دارند شانس تکرار درمان ریشه افزایش مییابد. این وضعیت تمیز کردن پالپ عفونی را حتی برای متخصص دندانپزشکی با تجربه سخت میکند.
هنگامیکه این اتفاق میافتد، به دلیل گسترش عفونت منجر به درد میشود. اگر درد ادامه داشت، مجدداً به دندانپزشک مراجعه کنید تا دندان شما را معاینه کنند. متخصص ممکن است آن را درمان کند یا مورد شما را به متخصص ریشه ارجاع دهد.
درمان عصب کشی مجدد چه مراحلی دارد؟
اندودنتیست اولین درمان ریشه را زمانی انجام میدهد که بافت نرم داخل دندان شما آسیب دیده باشد. اگرچه دندانپزشک پالپ تخریب شده را از بین میبرد و با پر کردن، کانالهای ریشه را جایگزین میکند، اما ممکن است قسمت کوچکی از دندان در آنجا زنده مانده باشد. این فرایند منجر به مشکلات دیگری مانند تورم، دندان درد، التهاب، کیست و غیره میشود.
در این شرایط ابتدا متخصص اندودنتیست CBCT (اشعه ایکس سه بعدی) دندان را میگیرد. CBCT به متخصص این امکان را میدهد که دندان را از تمام زوایای تشخیص دهد تا وضعیت استخوان و آناتومیکانال پس از اولین درمان ریشه را مشاهده کند.
اندودنتیستها به دندان نگاه میکنند تا علت واقعی را که مانع از بهبود کانال اصلی ریشه شده است، بیابند. درمان مجدد کانال ریشه شامل از بین بردن محتویات کانالهاست. همچنین شامل بررسی ساختار ریشه داخلی نیز میشود.
اگر دندانپزشک در عصب کشی اول هر کانالی را از دست داده باشد، متخصص فوراً به آن رسیدگی میکند. اگر متخصص در دندان شکستگی پیدا کند، کشیدن دندان را پیشنهاد خواهد داد.
هنگامیکه کانال از مواد پرکننده خلاص شد، متخصص ریشه دندان را ضدعفونی کرده و یک خمیر آنتی باکتریال به دندان اضافه میکند. سپس خمیر چند هفته در دندان باقی میماند تا علائم عفونت از بین بروند. پس از آن کانال دندان مجدد مهر و موم میشود و پر کننده دائم و روکش روی دندان قرار میگیرد.
جمع بندی
کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس طیف کاملی از خدمات دندانپزشکی را ارائه میدهد تا به شما و اعضای خانواده شما کمک کند تا دندانهای سالم و قوی را برای مدت طولانی تری حفظ کنید. برای اطلاع از هر گونه خدمات، در کلینیک با ما تماس بگیرید و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
چرا انجام عصب کشی مهم است؟
عصب کشی مزایای طولانی مدتی را ارائه میدهد که میتواند سلامت دهان و دندان و کیفیت کلی زندگی فرد را تا حد زیادی بهبود بخشد. اگر دندان بیمار برای مدت طولانی نادیده گرفته شود، ممکن است به جایی برسد که نتوان آن را نجات داد و کشیدن دندان ضروری باشد.
آیا دندانهای آسیاب ۲ یا ۴ ریشه دارند؟
اکثر مولرهای اول فک بالا انسان معمولاً دارای سه ریشه هستند، اما مورفولوژیهای مختلفی در چندین مطالعه و گزارش موردی ثبت شده است. یکی از ناهنجاریهای آناتومیکی بسیار نادر و کمتر مورد بررسی قرار گرفته، وجود چهار ساختار رادیکولار در مولر اول فوقانی است.
دندانهای آسیاب دائمی چند ریشه دارند؟
اکثر مطالعات روی مولرهای فک بالا گزارش کرده اند که این دندانها معمولاً دارای سه ریشه و چهار کانال هستند زیرا یک کانال اضافی اغلب در ریشه مزیوباکال یافت میشود.
ریشه دندان به کدام قسمت گفته میشود؟
ریشه به دو سوم پایین دندان اشاره دارد که از طریق لثه و در استخوان فک فرو میرود.
تایتل: