کامپوزیتهای دندانی با بهبود در شکل، عملکرد بالینی و زیبایی دندان به رایج‌ترین مواد ترمیمی در دندانپزشکی تبدیل شده‌اند. کامپوزیت‌ها را می‌توان به دو دسته کامپوزیتهای یونیورسال و کامپوزیتهای زیبایی تقسیم کرد. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی تفاوت‌های بین کامپوزیتهای یونیورسال و کامپوزیتهای زیبایی، مزایای آنها و موارد توصیه شده برای استفاده از آنها می‌پردازیم.
کامپوزیت یونیورسال چیست و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
کامپوزیت یونیورسال نوعی کامپوزیت دندانی است که می‌تواند برای انواع روش‌های ترمیم دندان از جمله پر کردن، باندینگ و روکش استفاده شود. به آن یونیورسال می‌گویند زیرا می‌توان آن را روی تمام سطوح دندانی از جمله دندان‌های جلو و عقب استفاده کرد.
ماده تشکیل دهنده کامپوزیت یونیورسال
کامپوزیت یونیورسال از ماده‌ای بر پایه رزین ترکیب شده با ذرات سرامیکی، ساخته شده است. این ساختار به کامپوزیت اجازه می‌دهد ظاهر طبیعی و شفافیت دندان را شبیه‌سازی کند.
طریقه استفاده از کامپوزیت یونیورسال
برای استفاده از کامپوزیت یونیورسال، دندانپزشک ابتدا دندان را برای وجود هرگونه پوسیدگی یا آسیب بررسی می‌کند. در صورت وجود پوسیدگی آن را برطرف کرده، سپس کامپوزیت همرنگ دندان را به صورت لایه‌ای نازک روی دندان قرار داده و مواد را شکل می‌دهد تا با شکل دندان مطابقت داشته باشد. کامپوزیت با استفاده از نور مخصوص سخت می‌شود. این نور باعث دوام و مقاومت بیشتر کامپوزیت در برابر فشارهای طبیعی دندان مانند گاز گرفتن و جویدن خواهد شد.
به طور کلی، کامپوزیت یونیورسال یک ماده دندانپزشکی همه کاره و موثر است که می‌تواند برای ترمیم دندان‌های آسیب دیده یا پوسیده و در عین حال حفظ ظاهر طبیعی استفاده شود.
مزایا و معایب کامپوزیت یونیورسال
کامپوزیت یونیورسال مزایا و معایبی دارد که بیمار باید قبل از انتخاب آن، از تمام آنها مطلع شود. دانستن این مطالب به تصمیم‌گیری بهتر، کمک شایانی خواهد کرد. در ادامه این موارد خواهیم پرداخت.
مزایا
- تطبیق پذیری: کامپوزیتهای یونیورسال را می‌توان در طیف وسیعی از کاربردها، از جمله ترمیم‌های قدامی، خلفی و زیبایی استفاده کرد.
- زیبایی شناسی: کامپوزیتهای یونیورسال زیبایی بسیار خوبی دارند. ظاهری طبیعی به دندان می‌دهند و کاملا با بافت و رنگ دندان‌های طبیعی ترکیب می‌شوند.
- دوام: این کامپوزیت‌ها به دلیل ترکیبات قوی، دوام و ماندگاری بالایی دارند.
- جابجایی آسان: کامپوزیتهای یونیورسال ویسکوزیته پایینی دارند که استفاده و دستکاری آنها را آسان می‌کند.
- چسبندگی: این کامپوزیت‌ها می‌توانند به طور ایمن به سطح دندان بچسبند و ترمیم را پایدارتر کنند و از پوسیدگی در آینده جلوگیری نمایند.
معایب
- حساسیت: کامپوزیتهای یونیورسال می‌توانند در برخی از بیماران ایجاد حساسیت کنند. بخصوص اگر سابقه حساسیت بیش از حد دندان داشته باشند.
- هزینه بالا: کامپوزیتهای یونیورسال در مقایسه با سایر مواد دندانپزشکی گران‌قیمت هستند.
- زمان‌بر بودن: این کامپوزیت‌ها برای قرار گرفتن صحیح روی دندان، نیاز به چندین مرحله درمانی دارند زمان‌بر است.
- حساس به تکنیک: کامپوزیتهای یونیورسال برای قرار گرفتن صحیح در جای خود، نیاز به تکنیک مناسب دارند و تکنیک نامناسب می‌تواند منجر به خرابی‌هایی مانند سایش زود همگام یا جابجایی شود.
- انقباض: مانند همه کامپوزیتهای دندانی، کامپوزیتهای یونیورسال در طول درمان دچار انقباض می‌شوند که منجر به ایجاد شکاف بین قسمت ترمیمی و دندان می‌شود. این شکاف‌ها می‌تواند در آینده به دندان آسیب زده و باعث حساسیت و پوسیدگی آن قسمت شود.
کامپوزیت زیبایی چیست و چگونه مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
کامپوزیت زیبایی یک ماده همرنگ دندان است که در دندانپزشکی زیبایی برای بهبود ظاهر دندان‌ها استفاده می‌شود. این کامپوزیت شامل مخلوطی از پلاستیک و ذرات شیشه یا سرامیک است و برای پر کردن حفره‌ها، ترمیم ترک‌ها و تغییر شکل دندان‌ها استفاده می‌گردد.
برای نصب کامپوزیت زیبایی روی دندان، ابتدا دندانپزشک با تمیز کردن و تراش بخشی از مینا، سطح دندان را آماده می‌سازد. ممکن است از یک ژل حالت‌دهنده برای کمک به اتصال کامپوزیت زیبایی به دندان استفاده شود. سپس مواد کامپوزیت را مخلوط کرده و به صورت لایه لایه اجرا می‌کنند. با نور مخصوص، هر لایه در حین اجرا سفت می‌شود. هنگامی‌که کامپوزیت شکل گرفت و صیقل داده شد، با دندان‌های اطراف ترکیب می‌شود و نتیجه‌ای طبیعی به دست می‌آید.
کامپوزیتهای زیبایی یک انتخاب محبوب برای کسانی است که می‌خواهند بدون انجام کارهای زیاد و پیچیده دندانپزشکی، ظاهر دندان‌های خود را بهبود بخشند. این کمپوزیت‌ها بادوام بوده و با رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین معاینات منظم دندانپزشکی می‌توانند چندین سال دوام بیاورند.
مزایا و معایب کامپوزیت زیبایی
کامپوزیت زیبایی مانند تمامی انواع دیگر کانپوزیت‌های دندانی دارای مزایا و معایبی هستند. داشتن این اطلاعات به افراد کمک می‌کند تا انتخابی صحیح داشته باشند. در زیر مزایا و معایب کامپوزیت زیبایی آورده شده است.
مزایا
- ظاهری طبیعی: کامپوزیتهای زیبایی به خوبی با دندان‌های طبیعی ترکیب می‌شوند و ظاهری یکپارچه و زیبا ایجاد می‌کنند.
- مقرون به صرفه: کامپوزیت زیبایی نسبت به روکش‌های چینی ارزان‌تر است و آن را به گزینه‌ای مقرون به صرفه‌تر برای بسیاری از بیماران تبدیل می‌کند.
- روش سریع و آسان: روش کامپوزیت زیبایی معمولا یک تا دو ساعت برای هر دندان طول می‌کشد. نیازی به بیهوشی ندارد و بیماران می‌توانند بلافاصله پس از آن به فعالیت‌های عادی خود بازگردند.
- محافظه کارانه: برخلاف روکش‌ها یا ونیر‌ها، کامپوزیت زیبایی، مینای بسیار کمی از دندان را از بین می‌برد و یکپارچگی دندان طبیعی را حفظ می‌کند.
معایب
- به اندازه روکش‌های چینی بادوام نیست: کامپوزیتهای زیبایی می‌توانند به مرور زمان ترک خورده یا لکه بردارند و ممکن است نیاز به تعویض یا تعمیر داشته باشد.
- طول عمر محدود: کامپوزیت زیبایی تقریبا پنج تا ده سال دوام می‌آورد. در حالی‌که روکش‌ها یا ونیر‌ها ممکن است تا ۱۵ سال یا بیشتر ماندگار باشند.
- انتخاب رنگ محدود: در حالی‌که باندینگ کامپوزیت را می‌توان با رنگ دندان‌های طبیعی تطبیق داد، طیف سایه‌ها نسبت به ترمیم‌های چینی محدودتر است.
- نیاز به نگهداری: بیماران باید بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند تا از ایجاد لکه یا آسیب به باند کامپوزیت جلوگیری شود.
مقایسه کامپوزیت یونیورسال با کامپوزیت زیبایی
در حالی‌که هر دو کامپوزیت یونیورسال و کامپوزیت زیبایی مواد کامپوزیتی هستند، اما اهداف متفاوتی دارند. کامپوزیت یونیورسال کاربرد همه‌کاره‌ای دارد، به این معنی که می‌توان از آن برای طیف وسیعی از ترمیم‌های دندانی مانند پر کردن حفره‌ها، شکل دادن به دندان‌ها و اصلاح عیوب زیبایی استفاده کرد. همچنین به دلیل استحکام و دوام خود شناخته شده است و آن را به انتخابی مطمئن برای متخصصان دندانپزشکی تبدیل می‌کند.
از طرف دیگر، کامپوزیت زیبایی به طور خاص برای درمان‌های زیبایی دندان مانند سفید کردن دندان، باندینگ و کانتورینگ طراحی شده است. کامپوزیت زیبایی برای تقلید از رنگ و بافت دندان‌های طبیعی فرموله شده است و ترکیبی یکپارچه با بقیه دندان‌های بیمار ایجاد می‌کند.
انواع کامپوزیتهای دندان
علاوه بر کامپوزیت یونیورسال و کامپوزیت زیبایی، موارد دیگری از کامپوزیت نیز وجود دارند که بد نیست به توضیح آنها نیز پرداخته شود. در ادامه با این انواع آشنا می‌شویم:
کامپوزیتهای هیبریدی
این کامپوزیتهای دندانی ترکیبی از کامپوزیتهای میکروفیل و ماکروفیل هستند. آنها هندلینگ، استحکام و زیبایی خوبی دارند.
کامپوزیتهای میکروفیل
این کامپوزیتهای دندانی دارای اندازه ذرات بسیار کوچک هستند و برای اهداف زیبایی استفاده می‌شوند. زیرا می‌توانند ظاهر طبیعی دندان‌ها را تقلید کنند. با این‌حال، آنها به اندازه سایر انواع کامپوزیت قوی نیستند.
کامپوزیتهای نانوفیلد
این نوع از کامپوزیتهای دندانی، حتی اندازه ذرات کوچک‌تری نسبت به کامپوزیتهای میکروفیل دارند و برای اهداف زیبایی و همچنین برای بهبود خواص مکانیکی دندان استفاده می‌شوند.
کامپوزیتهای پرکننده حجیم
این کامپوزیتهای دندانی برای استفاده در لایه‌هایی با ضخامت ۴ میلی‌متر طراحی شده‌اند که به دندانپزشکان امکان می‌دهد ترمیم را در تعداد مراحل کمتری کامل کنند. کامپوزیتهای پرکننده حجیم نسبت به سایر انواع کامپوزیت‌ها حساسیت کمتری ایجاد می‌کنند.
کامپوزیتهای روان
کامپوزیتهای روان، ویسکوزیته پایینی دارند و برای ترمیم‌های کوچک یا به عنوان لاینر برای ترمیم‌های بزرگتر استفاده می‌شوند. آنها اغلب در بخش‌هایی از دندان که دسترسی به آنها سخت است بکار گرفته می‌شوند. از دیگر موارد استفاده از کامپوزیت روان می‌توان به پرکردن کانال ریشه اشاره کرد.
کامپوزیتهای جیومر
کامپوزیتهای جیومر ترکیبی از گلاس آینومر و مواد کامپوزیت هستند که مزایای هر دو را باهم دارند. کامپوزیتهای جیومر فلوراید آزاد می‌کنند که این امر می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کند و خواص زیبایی و استحکام خوبی را ارائه دهد.
کامپوزیتهای سیلوران
این کامپوزیتهای دندانی از ترکیب شیمیایی متفاوتی نسبت به کامپوزیتهای سنتی استفاده می‌کنند که در نتیجه انقباض کم و دوام بهتری را به همراه دارد. با این‌حال، رسیدگی به آنها دشوارتر است و ممکن است به عوامل اتصال‌دهنده خاصی نیاز داشته باشند.
جمع بندی
انتخاب مناسب‌ترین ماده کامپوزیت برای دستیابی به نتایج بالینی مطلوب و رضایت بیمار ضروری است. در حالی‌که کامپوزیتهای یونیورسال عملکرد همه کارهای دارند، کامپوزیتهای زیبایی نتایج زیبایی شناسی عالی تری ارائه می‌دهند و برای ترمیم‌های چالش‌برانگیز ایده‌آل هستند. دندانپزشکان کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس خواص و نشانه‌های منحصر به فرد این مواد را ارزیابی می‌کنند تا از استفاده مناسب آنها در کامپوزیت کردن دندان اطمینان حاصل کرده و نتایج زیبایی و عملکردی عالی را به بیمار ارائه دهند. همین حالا با شماره‌های کلینیک تماس گرفته و نوبت ویزیت خود را دریافت نمایید.
سوالات متداول
- 3 نوع رزین دندان چیست؟
رزین‌های کامپوزیت برای بازیابی عملکرد یا ظاهر دندان‌ها استفاده می‌شوند و شامل باندینگ مستقیم دندان، پیوند کامپوزیت غیر مستقیم و ونیرهای کامپوزیت هستند.
- تفاوت بین کامپوزیت ۳M و Ivoclar چیست؟
کامپوزیتهای ۳M به طور طبیعی باعث افزایش شفافیت دندان، بهبود زیبایی و استحکام دندان‌های قدامی و خلفی می‌شوند. کامپوزیتهای Ivoclar به سرعت روی دندان محکم می‌شوند و شفافیت متوسط را برای تمام سایه‌های متناسب با رنگ دندان ارائه می‌دهند.
- طبقه بندی کامپوزیت در دندانپزشکی چیست؟
در دندانپزشکی، کامپوزیت‌ها به‌صورت شیمیایی کیور شده، لایت کیور، دابل کیور و درمان حرارتی طبقه‌بندی می‌شوند.
- کدام کامپوزیت برای دندان بهتر است؟
گلاس آینومر، یکی از بهترین کامپوزیت‌ها برای دندان هستند. آنها فلوراید آزاد می‌کنند که احتمال تشکیل حفره جدید را کاهش می‌دهد. اما دوام کمتری نسبت به پرکننده‌های آمالگام دارند و سال‌ها دوام نمی‌آورند.
- آیا کامپوزیت دندان همان باندینگ است؟
از نظر مواد هر دو یکسان هستند. با این حال، ونیرهای کامپوزیت تمام سطح دندان را می‌پوشانند، در حالی که باندینگ کامپوزیت معمولاً بخشی از دندان را می‌پوشاند.
