برای چندین دهه، دندانپزشکان دقت درمان‌های ریشه را بر اساس مجموعه‌ای از رادیوگرافی‌های داخل دهانی گرفته‌شده در ابتدا، حین و در پایان هر درمان قرار داده‌اند. اسکن رادیوگرافی محدودیت‌هایی دارد و می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. اندازه گیری انجام شده بر روی یک تصویر دو بعدی ممکن است در برخی مواقع نشانه‌های نادرست داشته باشد و بر نتیجه درمان تأثیر بگذارد. اختراع دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نقطه عطفی بود که درمان‌های بالینی را متحول کرد. این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به طور تخصصی به بررسی جامع دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) خواهد پرداخت.
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چیست؟
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) یک دستگاه الکترونیکی است که برای تعیین موقعیت سوراخ اپیکال و محل آن و در نتیجه تعیین طول فضای کانال ریشه استفاده می‌شود. دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) ابزاری است که در ریشه دندان برای تعیین طول کار در درمان کانال ریشه به عنوان مکمل رادیوگرافی استفاده می‌شود. از این دستگاه برای تعیین محل سوراخ آپیکال با تعیین انقباض آپیکال یا اتصال سمنتودنتینال استفاده می‌شود. دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) طول کانال ریشه را اندازه گیری میکند تا موقعیت راس یا نوک ریشه را مشخص کند. این دستگاه در هنگام درمان ریشه برای اطمینان از تمیز کردن و شکل دهی مناسب فضای کانال استفاده می‌شود.
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چگونه کار می کند؟
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) با اندازه گیری مقاومت الکتریکی دندان کار میکند که با رسیدن نوک ابزار به اپکس تغییر میکند. هر چه نوک ابزار بلندتر باشد، مقاومت بیشتر است که نشان دهنده نزدیکی به راس است. دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) یک دستگاه غیر تهاجمی است و می‌تواند اندازه گیری‌های دقیقی را ارائه دهد و آن را به یک ابزار ضروری در درمان ریشه به سبک مدرن تبدیل میکند. این دستگاه با توانایی خود در تعیین دقیق طول کانال ریشه، میزان موفقیت درمان‌های ریشه را به میزان قابل توجهی بهبود بخشیده است. این دستگاه‌ها در مدل‌های مختلف موجود است و دندانپزشکان باید مطمئن شوند که برای کار و تفسیر نتایج دستگاه به خوبی آموزش دیده اند. به طور کلی، اپکس لوکیتورها ابزارهای حیاتی در درمان ریشه هستند که به درمان دقیق و موفقیت آمیز کانال ریشه کمک می‌کنند.
انواع دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر)
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) بر اساس نحوه قرارگیری به ۴ نوع تقسیم می‌شوند:
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل اول:
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) به عنوان مکان یاب‌های مقاومتی اپکس نیز شناخته می‌شود. این دستگاه مقاومت جریان را اندازه گیری میکند. بر اساس این اصل که مقاومت رباط پریودنتال و غشای مخاطی دهان یکسان است، یعنی ۶.۵ کیلو اهم و به آن سونو اکسپلورر می‌گویند. این اپکس لوکیتورها در مجاورت خون، چرک، عوامل کیلیت کننده و شوینده‌ها در کانال ریشه تشخیص‌های نادرست می‌دهند.
مزایای دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل اول:
- به راحتی می‌توان با آن کار کرد
- خواندن دیجیتال
- نشانه شنیداری
- سوراخ شدن را تشخیص می‌دهد
- می توان با K-file استفاده کرد
- ممکن است تستر پالپ را در خود جای دهد
معایب دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل اول:
- به یک فضای خشک نیاز دارد
- حساسیت بیمار نسبت به این دستگاه معمولا زیاد است
- نیاز به کالیبراسیون دارد
- نیاز به تماس خوب با گیره لب دارد
- نمی توان بیش از ۲ میلی متر تخمین زد
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل دوم:
این بر اساس اصول امپدانس کار میکند، از این رو به آنها به عنوان دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) امپدانس نیز می‌گویند. آنها با اندازه گیری مخالفت با جریان متناوب یا امپدانس کار می‌کنند. از مشکلات مهم دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل دوم می‌توان به این مورد اشاره کرد که برای قرائت دقیق و صحیح باید کانال ریشه خالی از مواد رسانای الکتریکی باشد. وجود مواد رسانای الکتریکی برای به دست آوردن قرائت‌های دقیق. وجود شوینده‌های رسانای الکتریکی، ویژگی‌های الکتریکی را تغییر می‌دهد و منجر به قرائت‌های نادرست می‌شود.
مزایای دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل دوم:
- نیازی به گیره لب ندارد
- عدم حساسیت بیمار
- روش آنالوگ
معایب دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل دوم:
- بدون خوانش دیجیتال
- کار کردن با این دستگاه کمی مشکل است
- کانال باید عاری از مواد رسانای الکتریکی و مایعات بافتی باشد
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل سوم:
این نوع از دستگاه‌ها همچنین به عنوان دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) وابسته به فرکانس نامیده می‌شوند. بر اساس اصل فرکانس یا مقاومت مقایسه ای کار میکند. آنها بر این واقعیت بنا شده اند که مکان‌های مختلف در کانال تفاوت امپدانس بین فرکانس‌های بالا (۸ کیلوهرتز) و فرکانس پایین (۴۰۰ هرتز) را ایجاد می‌کنند. همانطور که کاوشگر به عمق کانال می‌رود، تفاوت افزایش می‌یابد. در محل اتصال دنتینال سمنتو بزرگترین است.
مزایای دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل سوم:
- کار کردن با آن آسان است
- استفاده از فایل نوع K
- نشانه شنیداری مناسبی دارد
- می تواند با وجود مایعات عمل کند
معایب دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل سوم:
- نیاز به گیره لب
- احتمال اتصال کوتاه
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل چهارم:
اینها مقاومت و ظرفیت خازنی را به جای مقدار امپدانس حاصله به طور جداگانه اندازه گیری می‌کنند. ممکن است در ترکیب مقادیر خازن و مقاومت تفاوت وجود داشته باشد که امپدانس یکسانی را فراهم میکند، بنابراین خوانش روزنه یکسانی دارد. اما با استفاده از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسل چهارم می‌توان آن را به اجزای اصلی تقسیم کرد و برای دقت بهتر و در نتیجه شانس کمتری برای خطا، اندازه‌گیری کرد.
نکاتی برای افزایش دقت دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر)
جواب این سوال که کدام نوع از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) بازار از همه بهتر کار میکند، سخت است. بهترین دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) هم گاهی ممکن است کارایی لازم را نداشته باشد. زیرا علاوه بر کیفیت خود دستگاه، دندانپزشک نیز باید نکاتی را رعایت کند تا نتیجه دلخواه را از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) بگیرد. در ادامه به آماده سازی‌هایی که دندانپزشک باید انجام دهد خواهیم پرداخت.
کانال ریشه خشک
مطمئن شوید که کانال‌های ریشه خشک هستند. یک کانال خشک خوانش دقیق‌تری از اوضاع می‌دهد، به علاوه دستگاه تمام مدت صدا نمی‌دهد. چند نقطه کاغذ بردارید و مطمئن شوید که کانال ریشه را کاملا خشک کنید. اطمینان حاصل کنید که کانال ریشه فاقد هیپوکلریت سدیم، EDTA یا حتی چرک است. سپس وارد آن شوید و دوباره تلاش کنید تا طول کار خود را بدست آورید.
فایل ریشه مناسب
مطمئن شوید که از بزرگترین فایل ریشه مناسب کار خود استفاده می‌کنید. بهتر است از فایل ۱۰ برای دریافت طول اولیه کار استفاده شود. اما اگر کانال خیلی بزرگ باشد، این فایل خوانش نادرستی خواهد داد. گاهی خوانش‌های دستگاه در همه جا جهش می‌کنند، اما اگر اندازه فایل به ۱۵ یا حتی ۲۰ افزایش یابد، یک خوانش ثابت دریافت خواهد شد که اندازه‌گیری دقیق را به دندانپزشک می‌دهد. از طرف دیگر، اگر طول کار کم است، حجم فایل باید کاهش یابد.
خالی کردن پرکردگی قدیمی
قبل از قرار دادن فایل، پرکردگی فلزی یا روکش را جدا کنید. هنگامی که دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) در حال استفاده است، مطمئن شوید که فایل از کناره‌های دندان و همچنین هرگونه پرکردگی یا روکش فلزی دور باشد. اگر دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) صدای زیادی می‌دهد، نشان دهنده این است که مشکلی پیش آمده است! و مشکل فقط ممکن است این باشد که فایل در هنگام استفاده از آن با فلز در تماس قرار گرفته است.
استفاده از رادیوگرافی
اگر دندانپزشکی به تازگی شروع به کار برای درمان کانال‌های ریشه کرده است، پیشنهاد ما به شما این است که از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) و رادیوگرافی باهم استفاده کند. رادیوگرافی برداشت دقیقی در مورد آناتومی دندان خواهد داد. استفاده از رادیوگرافی در طول کار با یک فایل در هر کانال واقعا برای درک آناتومی دندان مفید است. در این صورت دندانپزشک می‌داند که کانال‌های ریشه کجا به هم می‌پیوندند و کجا از هم جدا می‌شوند. علت اهمیت زیاد این موضوع این است که دندانپزشک نمی‌خواهد با فایل چرخشی خود از نقطه اتصال کانال ریشه عبور کند. نقطه اتصال کانال ریشه جایی است که فابل باید جدا شود.
شارژ کردن دستگاه اپکس لوکیتور
دندانپزشک باید مطمئن باشد که در طول کار دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) از میزان شارژ مناسبی برخوردار است. زیرا در صورت کمبود شارژ، دقت دستگاه کاهش می‌یابد. چون مدام باید باتری‌های دستگاه عوض شود، بهتر است از باتری‌های قابل شارژ مجدد استفاده شود.
استفاده از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) در طول درمان
بهتر است دندانپزشک از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) در طول کار درمانی استفاده کند. تداخل می‌تواند بر طول کار درمانی دندانپزشک تأثیر بگذارد. استفاده مکرر از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) توسط دندانپزشک در طول درمان ریشه این امکان را به وی می‌دهد تا مطمئن شود که چیزی تغییر نکرده باشد.
رسیدن به صفر
نکته طلایی در این میان همین است! دندانپزشک باید به نقطه صفر برسد. هر دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) راه متفاوتی برای مطلع کردن دندانپزشک از این نقطه دارد. اگر دندانپزشک به نقطه صفر نرسد، به احتمال خیلی زیاد مشکلات بیمار بعد ها مجددا باز خواهد گشت. در درمان کانال ریشه هر میلیمتر حکم یک متر را دارد و بسیار حساس است. دندانپزشک باید تسلط کامل به دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) داشته باشد تا بداند چه زمان دستگاه آلارم رسیدن به نقطه صفر را می‌دهد. رسیدن به نقطه صفر یعنی دندانپزشک اکنون می‌داند که طول واقعی کانال چقدر است و می‌تواند به درستی آن را تمیز کند و شکل دهد.
جمع بندی
پیشرفت علم در زمینه دندانپزشکی باعث افزایش دقت و کارایی درمان‌ها و راحتی دندانپزشک و بیمار شده است. در این میان دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) جزو جدایی‌ناپذیر در درمان ریشه دندان شده است. دندانپزشک با استفاده از این دستگاه می‌تواند مطمئن باشد که درمانی بی‌نقص برای بیمار خود انجام خواهد داد. در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس بروزترین دستگاه‌ها به کمک تخصص بالای دندانپزشکان مجموعه آمده‌اند تا بهترین خدمات را به مراجعه کنندگان ارائه دهند. تلاش همکاران ما در این مجموعه در نهایت منجر به درمانی کامل و راحت با کمترین استرس برای بیماران خواهد شد.
سوالات متداول
- اصل کار دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چیست؟
اصل کار دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) نسبتاً ساده است و مبتنی بر مقاومت الکتریکی است. هنگامی که یک مدار کامل می‌شود (بافت با نوک فایل تماس پیدا میکند)، مقاومت به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد و جریان ناگهان شروع به حرکت میکند.
- دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چگونه سوراخ شدن را تشخیص می‌دهد؟
یک روزنه جانبی در لوله‌های پلاستیکی امکان قرار دادن میله منفی دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) الکترونیکی را فراهم میکند. اندازه‌گیری‌های الکترونیکی برای تشخیص سوراخ‌ها با برقراری تماس بین پست فلزی و الکترود EAL توسط یک اپراتور انجام می‌شود.
- مکانیسم دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) الکترونیکی چیست؟
دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) الکترونیکی (EAL) برای تعیین طول کار به عنوان یک مکمل مهم برای رادیوگرافی استفاده می‌شود. EAL به کاهش زمان درمان و دوز تابش کمک میکند، که ممکن است با اندازه گیری‌های رادیوگرافی معمولی بالاتر باشد.
- طول کار توسط دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چگونه تعیین می‌شود؟
بهترین طول کاری با کم کردن تقریباً ۰.۵ میلی متر از طول بدست آمده با دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) بدست می‌آید. مهم است بدانید که احتمال تداخل یک دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) الکترونیکی با عملکرد ضربان ساز قلب بیمار وجود دارد.
- چگونه از دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) به طور دقیق استفاده کنم؟
کلیپ فایل را با فایل K ضمیمه کنید. سپس هر دو گیره فایل و قلاب لب را لمس کنید تا بررسی کنید که آیا -۳ است یا خیر. در اینصورت دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) به درستی کار میکند.
- نقطه صفر در دستگاه اپکس لوکیتور (اپکس فایندر) چیست؟
این نقطه ای است که در آن نوک فایل با رباط پریودنتال یا انتهای کانال تماس پیدا میکند. به یاد داشته باشید که این مورد با رادیوگرافی، اپکس آناتومیک، قطر اپیکال جزئی (انقباض اپیکال) یا سوراخ اپیکال متفاوت است.
