دندانها شاید یکی از نادیده‌گرفته‌ترین قسمت‌های بدن ما باشند، تا زمانی که مشکلاتی برای آنها ایجاد شود. از جمله این مشکلات می‌توان به رویش دندان عقل اشاره کرد که در بسیاری از موارد نیاز به جراحی دارد. با گذشت زمان، نیاز انسان به دندان عقل کمتر و کمتر شده است. ما می‌توانیم غذای خود را بدون دندان‌های عقب اضافی گاز بگیریم و بجویم. اما رویش آنها اجتناب ناپذیر است و گاهی همین دندان‌های عقل مانع ایجاد کرده و حتی ممکن است دردناک شوند. در این مقاله از کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس به بررسی دلایل نهفتگی دندان عقل، مشکلات به وجود آمده و راه درمان آن می‌پردازیم.
دلیل نهفتگی دندان عقل چیست؟
دندان‌های عقل سومین دسته از دندان‌های آسیاب هستند که در افراد ۱۷ تا ۲۱ ساله در پشت دهان رشد می‌کنند. اکثر انسان‌ها در آن سن دارای دهانی پر از دندان‌های بالغ دائمی‌هستند. همین امر باعث می‌شود که دندان عقل بسیاری از افراد در یک محیط نهفته رشد کند، به این معنی که فضایی برای رشد صحیح آنها وجود ندارد و دندان عقل نهفته شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر دندان عقل معمولاً به این دلیل نهفته می‌شود که فک فضای کافی برای همه دندان‌هایی که در حال رشد هستند ندارد یا اینکه دندان با زاویه نامناسبی وارد می‌شود و به دندان جلوی خود برخورد می‌کند.
چرا دندان عقل نهفته را جراحی می‌کنند؟
دندان عقل نهفته یک مشکل رایج است و جای نگرانی نیست. در واقع، آکادمی‌جراحان دهان و فک و صورت آمریکا دریافته است که از هر ده بیمار، نه بیمار حداقل یک دندان عقل نهفته دارند. ممکن است در حال حاضر احساس خوبی داشته باشید، اما ممکن است بعداً مشکلاتی ایجاد کند.
بهتر است قبل از انجام عمل جراحی با یک متخصص دندانپزشک جرح فک و صورت صحبت کنید تا گزینه‌ها را در نظر بگیرید. دانش در چنین موقعیت‌هایی قدرت است. دندانپزشکان این توانایی و تخصص را دارند تا منابع مورد نیاز بیماران را برای انتخاب آگاهانه در اختیارشان بگذارند.
با این حال، سعی کنید یک دندان عقل بالقوه نهفته را زودتر تشخیص دهید. با رشد و نمو دندان عقل، خطر عدم سلامت دهان و دندان افزایش می‌یابد. کشیدن دندان عقل نهفته به طور بالقوه آسان تر از منتظر ماندن برای رشد آن است.
مشکلات رایج رویش دندان عقل
هنگامی‌که دندان عقل شروع به رویش می‌کند، دندان عقل نهفته درمان نشده فشار می‌آورد و باعث درد می‌شود. دندان عقل نهفته همچنین می‌توانند منجر به بسیاری از مشکلات دیگر مانند عفونت، مسائل تمیز کردن، پوسیدگی و موارد دیگر شوند. هر کسی که چنین علائمی را تجربه می‌کند تشویق می‌شود که آنها را با متخصص دندانپزشکی خود در میان بگذارد و به دنبال درمان مناسب باشد. در ادامه با این مشکلات رایج بیشتر آشنا می‌شویم.
درد
شایع ترین علائم درد است که تقریباً در همه موقعیت‌های نهفته دندان عقل رخ می‌دهد. هنگامی‌که دندانها به‌طور بی‌رویه رشد می‌کنند، تمایل دارند مکان‌هایی را که در حالت طبیعی با آن برخوردی نداشته اند مانند دندان‌های مجاور و ریشه‌های آنها را لمس نمایند.
علائم درد فقط به دندان محدود نمی‌شود. لثه‌های اطراف دندان ممکن است شروع به درد کنند. درد حتی تا فک هم احساس می‌شود. تجربیات هیچ دو نفر دقیقاً شبیه هم نیست. یک نفر ممکن است درد ضربان دار را تجربه کند، دیگری، دردی تیزتر داشته باشد. درمان این مشکلات با داروهای ضد درد به بدن شما آسیب می‌رساند. همچنین دلایل بزرگتری برای رفع آن وجود دارد.
شروع درد نیز از بیمار به بیمار دیگر متفاوت خواهد بود. در هر صورت هرگاه دردی باشد نتیجه اش این است که اشکالی وجود دارد. وقتی صحبت از درد دندان عقل می‌شود، اغلب به معنای عفونت است.
مسائل در مسواک زدن و افزایش خطر عفونت
دهان ما بیش از ۷۰۰ نوع باکتری را در خود جای داده است. دندان عقل به محض رویش با این باکتری‌ها مواجه می‌شود. حتی قبل از اینکه فرد متوجه مشکلی شود، ممکن است مشکلاتی در دهان او پنهان شده باشد.
دندان‌های عقل به دلیل موقعیت قرارگیری شان سخت تر از سایر دندانها تمیز می‌شوند. رسیدن به این ناحیه با مسواک، خمیر دندان و نخ دندان بسیار دشوار است. این امر به ویژه در مورد دندان عقل نیمه نهفته صادق است.غذا می‌تواند بین دندان‌های شلوغ گیر کند. این مشکل مسواک زدن را پیچیده تر می‌کند، زیرا دسترسی به چنین مناطقی اغلب سخت است، چه رسد به اینکه به وضوح آن را مشاهده کنید.
هنگامی‌که غذا در دندان عقل گیر می‌کند، در فضاهای کوچکی بین دندانها و لثه‌ها به نام پاکت لثه پنهان می‌شود. باکتری‌های موجود در غذا و دهان شما می‌تواند برای ایجاد عفونت یا حفره کافی باشند. اگر دندان عقل را تمیز نگه ندارید، ممکن است عفونت ایجاد شود.
پری کرونیت
پری کورونیت التهاب لثه‌های اطراف دندان نیمه نهفته است. از این رو ارتباط آن با دندان عقل رایج است. معمولاً در داخل و اطراف فلپ کوچک بافت روی دندان رخ می‌دهد.
پری کورونیت علل زیادی دارد، اما معمولاً از محیط عمومی که در آن دندان رشد می‌کند یا باکتری‌های حاصل از غذا بین دندان و لثه گیر کرده ایجاد می‌شود.
بوی بد دهان یکی از علائم معمول پری کورونیت است. همچنین می‌تواند دردناک باشد یا باعث تورم در قسمت‌هایی از صورت شود. هنگامی‌که پری کورونیت به اندازه کافی پیشرفته باشد، بسیاری از افراد در گاز گرفتن، جویدن یا بستن دهان خود دچار مشکل می‌شوند.
پری کرونیت همچنین می‌تواند باعث تب، مشکل در بلع و از دست دادن اشتها شود. باز هم، علائم دو نفر دقیقاً شبیه به هم نیستند. درمان حرفه ای برای از بین بردن عفونت و اطمینان از عدم بازگشت آن باید در نظر گرفته شود. تمیز کردن مناسب و احتمالاً دارو درمانی در مسیر سلامت دهان و دندان تاثیرگذار خواهد بود. در بیشتر موارد، دندان عفونی برای جلوگیری از عفونت بعدی نیاز به کشیدن دارد.
پریودنتیت
یک نوع عفونت مرتبط با نام پریودنتیت شناخته شده که معمولاً بیماری لثه نامیده می‌شود. این وضعیت اغلب یک مسئله بهداشتی است و زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها وارد فضای بین لثه و دندان می‌شوند. اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به از دست دادن آن دندان و حتی دندان‌های اطراف شود.
اگرچه پریودنتیت روی دندان رویش کرده شکل می‌گیرد، اما هنوز هم در مورد دندان عقل در حال رشد باید مراقب آن بود. مهمترین نکته برای جلوگیری از هر نوع بیماری لثه، تمیز کردن صحیح دندان‌هاست.
این عفونت‌ها ممکن است به مشکل دندان محدود نشود. عفونت‌ها می‌توانند در سراسر بدن پخش شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است با عوارض پزشکی جدی مواجه شوید. اگر درد شدید دندان یا لثه را تجربه کردید قبل از اینکه به مشکل بزرگتری تبدیل شود، باید با پزشک تماس بگیرید.
سلامت عمومی‌بدن
اگر دندان عقل برای مدت طولانی درمان نشود، همه انواع عفونت‌ها می‌توانند ایجاد شوند. این عفونت‌ها ممکن است چندین ناحیه دیگر بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهند. هر کدام علائم و پیامدهای خود را دارند. درد به خصوص در فک یا دهان همراه با تورم اصلی ترین نشانه است. علاوه بر این، عفونت‌های جدی می‌توانند وارد جریان خون شوند یا سیستم ایمنی را به خطر بیندازند.
مشکلات مربوط به پوسیدگی یا کیست دندان مراحل مختلفی دارد. بنابراین، کشیدن دندان عقل راهی برای محافظت از کیفیت زندگی فرد است. هیچ کس نمی‌خواهد درد، عفونت یا بیماری را تجربه کند.
افزایش خطر پوسیدگی
زمانی که دندانها به دلیل مسواک زدن نامناسب یا عفونت باکتریایی دیده نشده، تمیزی مورد نیاز خود را دریافت نکنند، ممکن است وارد مرحله پوسیدگی دندان شوند.
پوسیدگی زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها یک دندان را لایه به لایه می‌شکنند. در نهایت، این می‌تواند یک پاکت یا آبسه در دندان ایجاد کند. حفره اغلب نتیجه عفونت دندان است. اگر مسواک نزنید یا نخ دندان نکشید، ممکن است دندان شروع به ایجاد حفره‌های بیشتری کند. این حفره‌ها اجازه می‌دهند تا باکتری‌های بیشتری وارد دندان شوند و خطر مشکلات سلامتی بزرگتر را افزایش دهند.
یکی دیگر از نتایج احتمالی پوسیدگی دندان از دست دادن کامل دندان مورد نظر است. اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان نشود، پوسیدگی به خوردن دندان ادامه می‌دهد تا زمانی که دندان دیگر نتواند به ریشه‌های خود بچسبد. مانند سایر عفونت‌ها، اگر به درستی درمان نشود آسیب ممکن است به خارج از دندان، حتی در خارج از دهان، گسترش یابد.
پوسیدگی دندان معمولاً به صورت تپش فک، حساسیت یا بوی بد دهان ظاهر می‌شود. اگر به اندازه کافی شدید باشد، می‌تواند سینوس‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. تب بالا نیز از نشانه‌های آن است.
کیست دندان
کیست زمانی اتفاق می‌افتد که مایع در کیسه ای در اطراف دندان در حال رویش تشکیل شود. این کیسه‌ها اغلب خوش‌خیم هستند، اما گاهی اوقات می‌توانند به دندانها، استخوان‌ها و لثه‌های مجاور فشار وارد کنند و باعث مشکلات جدی سلامتی شوند.
آسیب به دندان‌های مجاور
دندان عقل زمانی می‌رویند که فرد ۲۸ دندان بالغ خود را داشته باشد که می‌تواند منجر به ازدحام بیش از حد شود. ممکن است شخصی دهان سالم و لبخند هالیوودی داشته باشد. اما مانع از تجربه مشکلات دندان عقل نهفته در دهان آنها نمی‌شود. ما هیچ کنترلی بر روش‌هایی که دندان‌هایمان رشد و نمو می‌کنند نداریم.
دندان عقل در تمام زوایای مختلف رشد می‌کند. برخی مستقیم رشد می‌کنند و هیچ مشکلی برای دندان‌های دیگر ایجاد نمی‌کنند. با این حال، بیشتر اوقات، به طور زاویه دار یا حتی کاملاً خوابیده رشد می‌کنند.
دندان‌های عقلی که به صورت کج رشد می‌کنند می‌توانند آسیب‌های متعددی به دهان فرد وارد کنند، به خصوص زمانی که به ریشه دندان‌های سالم کناری فشار وارد کنند. اگر این اتفاق بیفتد، باید هر دو دندان مورد بررسی قرا بگیرند.
دندان عقل نهفته به طور بالقوه باعث مشکلات ارتودنسی می‌شود. دندان‌های جدید دندان‌های موجود را فشار داده و از تراز خود خارج می‌کنند. بسته به شدت، ناهماهنگی ایجاد شده باید چیزی باشد که فرد به دنبال درمان باشد.
جدا از تماس نامناسب، راه‌های دیگری نیز وجود دارد که دندان عقل نهفته باعث آسیب به دندان‌های مجاور می‌شود، به ویژه در مورد گسترش باکتری‌های مضر که می‌تواند منجر به عفونت‌های دردناک و در برخی موارد تهدید کننده سلامتی شود. بیشتر این گونه عفونت‌ها بدون اعلام، ایجاد و منتقل می‌شوند.
مراقبت صحیح از دندان ضروری است. برای حفظ سلامت دهان و دندان باید از عفونت جلوگیری کرد و تراز نادرست دندانها را به حداقل رساند. دندان عقل ناسالم بیش از آنچه به نظر می‌رسد می‌تواند آسیب ببیند.
مراقبت‌های پس از جراحی دندان عقل نهفته
زمانی که دندان عقل کشیده می‌شود باید کار‌هایی در مسیر بهبودی انجام دهید تا دهان شما سریعتر التیام پیدا کند. خطر در طول کشیدن دندان عقل حداقل است اما صفر نیست. دهان شما از استخوان‌ها و بافت‌های حساس تشکیل شده است. همچنین برخی از روش‌های پس از عمل وجود دارد که فرد باید از آنها اطلاع داشته باشد تا به مشکلات بعدی دچار نشود.
پس از کشیدن دندان، معمولا خون شروع به لخته شدن می‌کند. فرآیند لخته شدن از اعصاب باقیمانده و استخوان باقیمانده محافظت می‌کند، که یک شروع مهم برای روند بهبودی بدن است.
گاهی اوقات، لخته‌ها از جای خود خارج می‌شوند و منجر به تشکیل یک حفره خشک می‌شوند. حفره‌های خشک شایع ترین عارضه بعد از کشیدن دندان عقل هستند. این بیماری اعصاب یا استخوان را در معرض باکتری قرار می‌دهد و اغلب دردناک است.
درد می‌تواند به تدریج بدتر شود تا زمانی که در سایر نقاط صورت احساس شود. تا زمان بهبودی، حفره‌های خشک نیز به شکل طعم بد در دهان ظاهر می‌شوند.
درمان پس از جراحی که توسط دندانپزشک به شما داده می‌شود را دنبال کنید تا از خشکی حفره جلوگیری کنید. این رژیم شامل خودداری از ورزش شدید و سیگار کشیدن است. تا زمان بهبودی این ناحیه از نی ننوشید، حتماً غذاهای نرم بخورید و در صورت نیاز از داروهای تجویز شده استفاده کنید. دندانپزشکان همچنین می‌توانند محل کشیدن دندان را با روش‌های مستقیم تری درمان کنند.
اهمیت مراقبت از دندان عقل روییده شده چیست؟
همه افراد نیازی به کشیدن دندان عقل ندارند، اما این یک نکته مهم است. اگر یک یا چند دندان عقل نهفته دارید، ممکن است دچار مشکل در سلامتی دهان و سایر نقاط بدن شوید. این مسائل و مشکلات از درد گرفته تا عفونت و پوسیدگی متغیر هستند.
برخی از افراد نیازی به کشیدن دندان عقل ندارند. کسانی که دهان بزرگتری دارند ممکن است فضایی برای رشد دندانها بدون مشکل داشته باشند. دندان عقل این افراد ممکن است کاملاً صاف و در صورت مراقبت از آنها سالم بمانند. همیشه مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم مهم است.
با یک متخصص دندانپزشکی در مورد مراحل مراقبت از دندان عقل در اوایل بیرون آمدن دندان صحبت کنید. انتخاب برای تحمل درد فقط مشکل را تشدید می‌کند و منجر به عوارض بیشتری می‌شود که می‌تواند بدن و حتی هزینه درمان و کیف پول شما را تحت فشار قرار دهد.
در صورت امکان، قبل از شروع رویش دندانها توصیه های لازم را دریافت کنید. زمانی که فرد جوان‌تر است یا اگر دندانها هنوز رویش نیافته باشند، بهبودی اغلب آسان‌تر است. اقدامات پیشگیرانه و درمان کمک بزرگی به حفظ سلامت فرد می‌کند.
علائم رویش دندان عقل
- لثه‌های قرمز یا متورم
- لثه حساس یا دارای خونریزی
- درد فک
- تورم در اطراف فک
- بوی بد دهان
- طعم ناخوشایند در دهان
- مشکل باز کردن دهان
جمع بندی
اگر علائم رویش دندان عقل را تجربه می‌کنید و می‌خواهید در مورد تشخیص یا درمان مشاوره بگیرید، با ما در کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی زاگرس تماس بگیرید. ما تمام ایام هفته به صورت ۲۴ ساعته به بیماران خدمات ارائه می‌دهیم. زمان را از دست ندهید و وقت مشاوره خود را زودتر دریافت نمایید.
سوالات متداول
چرا انسان دندان عقل نهفته دارد؟
این روزها بیشتر غذایی که می‌خوریم بریده و پخته می‌شود و جویدن آن را آسان می‌کند. این عادات غذایی جدید باعث شد فک ما باریک شود و جایی برای دندان عقل باقی نماند. با گذشت زمان، استخوان‌های فک ما بسیار کوچکتر شده است، به این معنی که تمام ۳۲ دندان نمی‌توانند در دهان ما قرار بگیرند.
چگونه دندان عقل، نهفته می‌شود؟
دندان عقل یا آسیاب سوم نهفته می‌شود زیرا فضای کافی برای بیرون آمدن یا رشد طبیعی ندارد.
دندان عقل نهفته چقدر دردناک است؟
دندان عقل نهفته می‌تواند منجر به ازدحام بیش از حد دندانها، عفونت، گوش درد و تورم شود. همچنین ممکن است درد و تورم در لثه، پوسیدگی دندان و بوی بد دهان را به وجود بیاورد.
آیا درد دندان عقل نهفته از بین می‌رود؟
درد ناشی از رویش دندان عقل اغلب هفت تا ده روز طول می‌کشد، اما می‌تواند برای یک سال یا حتی چندین سال با بیرون آمدن کامل دندانها ادامه یابد. عوارضی مانند نهفته شدن دندان عقل می‌تواند باعث درد مزمن و مشکلات دندانی مانند ناهماهنگی، کیست، بیماری لثه و پوسیدگی دندان شود.
سخت ترین دندان عقل نهفته برای کشیدن کدام است؟
Full-Bony Impacted: این نوع برداشتن دندان عقل سخت ترین است زیرا دندان عقل به طور کامل در فک گیر کرده است. در این مورد برداشتن دندان عقل شامل کشیدن دندانی است که تا حدی در فک گیر کرده است و احتمال آسیب جزئی به استخوان فک وجود دارد.
